چرا قبر امام علي ـ عليه السلام ـ تا صد سال مخفي بود؟ در تشييع پيکر ايشان چه کساني شرکت داشتند؟ و پس از صد سال چه کسي قبر ايشان را نشان داد؟

قبر مطهر مولي الموحدين اميرالمومنين علي ـ عليه السلام ـ صد ها سال قبل از خودشان آماده اما مخفي بود ؛ چرا که مدفن منور آن بزرگوار که توسط حضرت نوح نبي «صل الله علي نبيّنا و آله و عليه و عليهم السلام» قرن ها پيش ساخته شده و آن حضرت به محل واقف بود و أحدي غير از اين بزرگوار مطلع نبود. وضمن وصيتش رمزي فرمود تا محل آن براي فرزندانش روشن شود. پس از شهادت حضرت علي ـ عليه السلام ـ بر اساس وصيتش فرزندان ارجمندش به پا خاستند تا شبانه آن نازنين بدن را غسل دهند و کفن کنند و به خاک سپارند. پس از انجام غسل و کفن به دستور امام حسن ـ عليه السلام ـ جز فرزندان اميرالمؤمنين و شماري از ياران خاص آن حضرت، همه برگشتند و آن تابوت بر دوش جبرئيل و ميکائيل و حسن و حسين ـ عليهما السلام ـ از کوفه دور شد و بر سوي نجف (منطقه غري) رهسپار گرديد. در نقطه اي از آن سرزمين، جلو تابوت به زمين آمد و فرزندان آن حضرت نيز عقب آن را بر زمين نهادند و امام حسن (ع) همان گونه که پدر سفارش فرموده بود بر آن پيکر پاک نماز خواند پس از نماز، تابوت را کنار زدند و با جا به جا کردن خاک، آرامگاهي ساخته و پرداخته يافتند که سنگ نوشته اي نشان مي داد که آن قبر را حضرت نوح ـ عليه السلام ـ براي بنده برگزيده و شايسته خدا، علي ـ عليه السلام ـ آماده ساخته است. هنگامي که بر آن شدند تا آن پيکر مقدس را به درون قبر برند نداي منادي را از آسمان شنيدند که مي گفت: «انزلوه الي التربة الظاهر، فقد اشتاق الحبيب الي الحبيب؛ آن بدن پاک را بر زمين پاک نهيد که دوست مشتاق ديدار دوست است». شيخ مفيد در کتاب «الارشاد» خويش اينگونه آورده است که: قبر آنحضرت بنابه وصيّتي که نموده بود مخفي ماند تا زوال دولت بني اميّه که دشمني و کينه ورزي شديدي نسبت به آنحضرت داشتند و چون قدرت به دست بني عباس افتاد در زمان امامت امام صادق ـ عليه السلام ـ توسط آن حضرت قبر مطهر جد بزرگوارش آشکار شد و امام صادق ـ عليه السلام ـ چون به پيش ابوجعفر منصور دوانقي (متوفي 158 هجري) دومّين خليفه عباسي، مي رفت قبر جد بزرگوارش را زيارت کردوآشکار نمود از آن به بعد شيعيان چون متوجه اين امر شدند به زيارت قبر مطهر حضرت علي ـ عليه السلام ـ شتافتند. و به اين جريان شيخ ابو علي طبرسي در کتاب «اعلام الوري بأعلام الهدي» اشاره کرده است. در اينجا دو روايت که در رابطه با محل دفن است اشاره مي شود: 1. «ابي عميد» به سند خود مي گويد: شخصي از امام حسين ـ عليه السلام ـ پرسيد: جنازه اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ را در کجا به خاک سپرديد. فرمود: شبانه جنازه را برداشتيم و از جانب مسجد اشعث آن را برديم تا به پشت کوفه کنار غريين برده و در آن جا به خاک سپرديم. 2. جابربن يزيد جعفي، گويد از امام باقر ـ عليه السلام ـ پرسيدم جنازه اميرالمومنين ـ عليه السلام ـ در کجا ذفن شد؟ فرمود: پيش از طلوع خورشيد در جانب غريين به خاک سپرده شد و حسن ـ عليه السلام ـ و حسين ـ عليه السلام ـ و محمد حنيفه فرزندان علي ـ عليه السلام ـ و عبدالله بن جعفر (برادرزاده علي ـ عليه السلام ـ ) وارد قبر شدند و جنازه را در ميان قبر گذاردند. ساخت بارگاه امام علي ـ عليه السلام ـ چون قبر آن حضرت تا زمان امام صادق ـ عليه السلام ـ مخفي بوده لذا قبل از آن کسي نمي توانسته بر آن قبر شريف بنا يا حرمي درست کند. اما بعد از اينکه موضع قبر آشکار شد طبق برخي روايات که حکايت از آن دارد که قبر امام علي ـ عليه السلام ـ نخستين بار در زمان امام صادق ـ عليه السلام ـ ، زماني که امام طبق دعوت منصور دوانيقي عازم منطقه حيره بودند حصاري دور قبر کشيدند مرقد امام پس از آن محل زيارت شيعيان آن حضرت مي شد. البته در طول تاريخ با توجه به سياست خلفا تغيير و تحولاتي در حرم امام صورت مي گرفت برخي از خلفا که از سياست مذهبي استفاده مي کردند جهت جذب علويان بسوي خود و مهار کردن شورشهاي آنان در جهت آبادي حرم حضرت قدم برمي داشتند و شيعيان را هم در اين کار آزاد مي گذاشتند ولي برخي از خلفا همچون متوکل عباسي نسبت به شيعيان سختگيري مي کردند و اقدام به خراب کردن حرم ائمه (ع)مي کرد. اما با روي کار آمدن حکومت شيعي آل بويه و تسلط کامل آنها در بغداد و شهرهاي اطراف آن، زمينه را براي گسترش شهرهاي مذهبي علويان از جمله نجف و رونق بخشيدن به حرم امام علي ـ عليه السلام ـ و کوچ علويان به آن شهر به تعمير و ساختن بارگاه بر قبر امام علي ـ عليه السلام ـ و توسعه آن اقدام کردند. و بر فراز مرقد مطهر امام گنبدي سفيد بنا نهادند و در اطراف شهر ديوار کشيدند و براي اولين بار، براي حرم و بارگاه علوي چند حاجب و خادم تعيين کردند. بنابراين مي توان گفت که اولين کسي که اقدام ساختن بنا بر حرم امام علي ـ عليه السلام ـ کرد اصحاب امام جعفر صادق ـ عليه السلام ـ و به دستور آن حضرت اين اقدام را عملي کردند بعد از آن در دوره هاي مختلف توسط علويان تغيير و تحولاتي در آن صورت گرفت و در دوره آل بويه رونق بيشتري گرفت و بر بارگاه علوي گنبد بنا کردند و در دوره هاي بعدي از جمله دوره مغول و دوره صفويان و قاجاريان تغييراتي در بارگاه امام علي ـ عليه السلام ـ صورت گرفت. علت اصلي پنهان بودن قبر حضرت وصيت امام اينگونه بودکه شبانه و مخفيانه دفن شود چنانکه حضرت زهرا به حضرت وصيت کرد که مخفيانه دفن شود و اين وصيت ها داراي چند پيام هستند: 1. بيان مظلوميت اهل بيت. 2. شناخته نشدن جايگاه آنان و پوشيده ماندن منزلت ایشان. 3. توجه به علت اصلي اين مظلوميت در جريان تاريخ اسلام و توطئه هاي دشمنان بر عليه اهل بيت و استمرار اين جريان. 4. همان طور که شخصيت علي ـ عليه السلام ـ در زمان خود مجهول بود، و اکنون پس از قرن ها دانشمندان غير مسلمان نيز تشنه درک حضور و عاشق سخنان و انديشه هاي اويند، شناخت بارگاه و مرقد ملکوتي علي ـ عليه السلام ـ نيز نيازمند معرفت و شناخت است که اگر قبل از آن ظاهر مي شد مورد اهانت جاهلان واقع مي شد از اين رو پنهان بودنش بهتر بود. 5. به دليل کينه و عناد بني اميه و خوارج و ديگران به آن حضرت چنان که سالها حضرت را در منابر خود ناسزا گفتند و بر عليه او تبليغ کردند از اين رو اگر قبرش معلوم بود جسارت مي کردند. از اينرو سال ها در اختفاي کامل بود و به جز ائمه و خواص شيعه کسي آگاه نبود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه