از ديدگاه حضرت علي ـ عليه السلام ـ خطرناک ترين افراد جامعه که نبايد آنها را به دوستي گرفت چه کساني هستند؟

اکثريت مردم فکر مي کنند حسن خلق و لطف معاشرت و اجتماعي بودن به اين است که انسان همه را با خود دوست کند در حالي که براي يک انسان صاحب مرام و مسلک که فکر و ايده خاصي را در اجتماع تعقيب مي کند و فقط در فکر منفعت شخصي خود نمي باشد، اين معني که خوب و بد او را دوست داشته و او نيز با خوب و بد دوست باشد، ميسر نيست زيرا همه مردم نه مسلک واحدي دارند و نه پسندهاي واحدي. در بين مردم، عادل، ظالم، گنهکار و بي گناه و... وجود دارد و اينان نمي توانند همه يکسان با آدمي که براي زندگي خود هدف را دنبال مي نمايد، رابطه داشته باشند لذا براي افراد هدفمند روابط انسان با ديگران و دوستي و محبت انسان نسبت به آنان فرق مي کند، عده اي را جذب و عده اي را دفع مي کند و اين يک مطلبي است روشن و آشکار. اسلام دين محبت و عشق است و خداوند متعال پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ را رحمت براي عالميان معرفي مي نمايد. او حتي نسبت به خطرناک ترين دشمنان خود رحمت است و به آنان محبت بايد بکند امّا محبتي که قرآن سفارش آن را نموده و به آن دستور مي دهد اين نيست که مطابق ميل هر کسي عمل شود و در رفتار خود به بهانه دوست داشتن ديگران طبق خوشايند آنان تصميم گرفته و عمل شود. اين نوع علاقه داشتن دليل بر خوش اخلاقي نبوده و مورد پذيرش عقل نمي باشد، بلکه نفاق و دو روئي است البته اين که انسان در جامعه با خوب و بد با مدارا رفتار کند غير از اين است که با خوب و بد خو کند. بر اين اساس ما مؤظف هستيم که در جهت حفظ آئين خود کساني را به عنوان دوست برگزينيم. امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «اعجز الناس من عجز عن اکتساب الاخوان؛ ناتوان ترين مردم کسي است که از دوست يافتن ناتوان باشد.)) و همين طور ناچاريم با يک عده دوست نباشيم، ولي بايد از دوستي با هوا پرستان ، پول و منفعت پرستان و منافقان پرهيز کنيم و آنچه مقياس و آموزه هاي ديني و به طور کلي دين و مسلک ما است. در اين ميان وقتي به روايات اسلامي که يکي از منابع ديني ما مي باشد مراجعه مي کنيم مشاهده مي کنيم که به دوستي پاک دلان و مؤمنان ما را دعوت کرده ابن عباس مي گويد از رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ سؤال کردند بهترين هم نشينان کيست؟ حضرت فرمود: ((من ذکّرکم بالله رؤيته وزادکم في علمکم منطقه و ذکّرکم بالآخرة عمله؛ آن کس که ديدنش شما را به ياد خدا بيندازد و گفتارش بردانش شما بيفزايد و رفتار او شما را به ياد آخرت بيندازد)). و در زمينه افراد بي دين و آلوده و ناپاک به شدت ما را بر حذر داشته است زيرا دوستي با آنان زمينه از دست دادن عقيده و ايمان انسان را فراهم مي کند چون هر دوستي به سوي مشاکلت و مشابهت مي کشاند و در نتيجه انسان هم سنخ محبوب خود مي شود. در نگاه امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ دوستي با افرادي مورد ضرر و خطر رسيدن به دين و دنياي مؤمنان مي گردد و لذا بايد از آن دوري گردد: 1-دروغگو: ((و إياک ومصادقة الکذّاب فانه يقرّب البعيد و يبعد عليک القريب، دوري کن از دوستي کردن با دروغگو پس به درستي که او دور را نزديک جلوه مي دهد و نزديک را دور)). يعني امري را که دور است از تو و رسيدن به آن دشوار است چنان مي نمايد که آن امر نزديک است و انسان را بر سعي از براي آن وا مي دارد و امري را که تحصيل آن آسان است، چنان مي نمايد که دور است و مانع از سعي انسان براي رسيدن به آن مي شود. 2. افراد شرور: ((اياک و معاشرة الاشرار فانّهم کالنّار مباشرتها تحرق؛ از هم نشيني و معاشرت با اشرار بپرهيز زيرا آنان همانند آتش اند و معاشرت آنان سوزاننده است)). 3. چاپلوس :((شرّ اخوانک من داهنک في نفسک و ساترک عيبک؛ کسي که در امر خواهش نفس با تو چاپلوسي کند و عيب تو را بپوشاند از بدترين دوستان تو است)). 4. تنها گذاشتن در گرفتاري ها:((شر الاخوان المواصل عند الرّخا و المفاصل عند البلاء؛ بدترين دوستان آن کس است که به هنگام آسايش بپيوند و وقت گرفتاري جدايي جسته و تنها بگذارد)). 5. انسان هاي نادان و ستم پيشه: به امام حسن ـ عليه السلام ـ فرموده است:(( يا بنيّ اياک و مصادقة الاحمق فانّه يريد ان ينفعک فيضرک و اياک و مصادقة البخيل فانه يقعد عنک أحوج ما تکون اليه واياک و مصادقة الفاجر فانه يبيعک بالتاقه؛ فرزندم از دوستي با نادان بپرهيز که مي خواهد به تو نفعي برساند پس ضرر مي زند و از دوستي بخيل بپرهيز که او در مورد حاجت تو به گونه اي مي نشيند که گويا محتاج تر از تو است و از دوستي فاجر بپرهيز که به فروختن تو به قيمت ناچيزي حاضر مي گردد. زيرا دين ندارد و از خداوند نمي ترسد)). .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه