خصوصیات خیر واقعی؟

تقاضایی دارم که سوال خود را به صورت یک جمله واضح بیان کنید تا منظور شما از سوال واضح شود. آیا منظورتان خیر در مقابل شر است؟ یا منظور دیگری دارید. با بیان مقدمه‌ای به سراغ سوال شما می‌روم. اگر سوال دیگری داشتید مطرح کنید.به نظر شریف علامه طباطبایی اصل معنای خیر ، انتخاب است. انسان وقتی دو شیء را با هم مقایسه کرده یکی را بر دیگری ترجیح داده ، انتخاب می کند ، آن را نسبت به شیء دیگر که ترجیح نداده خیر می نامد. بر این اساس معنی آیه شریفه « قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَة» چنین خواهد بود:« بگو: آنچه نزد خداست سزاوارتر است به انتخاب از لهو و تجارت.» و چون خداوند متعال مطلوب همه موجودات بوده بازگشت همه به سوی اوست لذا او خیر مطلق بوده همه خیرها منحصر به او و از اوست. (ر.ک:المیزان ، زیل آیه 26 آل عمران) اجزاء عالم صنع نسبت به هم دارای ربط وجودی هستند ؛ و آنچه عالم را عالم کرده است اختلاف این اجزاء باهمدیگر است و الّا همه اشیاء یک شیء واحد می شدند و دیگر عالمی تحقق نمی یافت. و لازمه این اختلاف و ربط وجودی و نسبت بین اجزاء ظهور تنافی و تضاد و کمال و نقص و وجدان و فقدان و نیل و حرمان است. و خیر و شرّ در موجودات از همین امور انتزاع می شوند. لذا اگر این امور نبودند خیر و شرّی هم نبود.(ر.ک:المیزان ، ج 8 ،ص38) «خیر تکوینى امرى است وجودى، که خداى تعالى آن را افاضه مى کند، و شر تکوینى عبارت است از عدم افاضه خیر ؛ و خیر و شرّ تشریعی عبارتست از اقسام کارهاى نیک، و کارهاى زشت که از انسان صادر مى شود.»(ترجمه المیزان، سید محمد باقر موسوى همدانى ، ج 3، ص: 210»خیر و شرّ تشریعی (اعتباری) که فقط اختصاص به عالم انسانی دارد ، اموری هستند از سنخ بایدها و نبایدها که با واژه های خوب و بد نیز شناخته می شوند ؛ امّا خیر و شرّ تکوینی نه از سنخ باید و نباید ، بلکه از سنخ هست و نیست است. آنچه بین علما در آن اتّفاق نظر وجود دارد این است که هر شرّی مستلزم نوعی امر عدم است و هر خیری مستلزم نوعی امر وجودی است. برای مثال سمّ مار یا زلزله یا غیبت و دروغ شرّ هستند چون سلب زندگی یا سلامتی یا آسایش می کند یا سلب سعادت اخروی می کنند. حال با این مقدمه می‌توان گفت خیر واقعی برای ما انسان‌ها آن چیزی است که سعادت دنیا و آخرت ما را با هم فراهم کند. این نیز نمی‌تواند چیزی جز دستورات دین باشد. زیرا تنها خدایی که خالق ما است می‌داند ما چه مسیری را در پیش داریم و چه کارهایی برای ما در دنیا و آخرت لازم، مفید و خیر است. خداوند این دستورات را از طریق وحی و اولیای دین به ما رسانده است. آن کارهایی که برای سعادت ما حیاتی، لازم و ضروری بوده است را واجب قرار داده است. کارهایی که به نفع ما است لکن از دسته قبل اهمیت کمتری داشته است را مستحب قرار داده است. از طرفی نیز چیزهایی که باعث از دست رفتن سعادت و خوشبختی دو سرا می‌شود را حرام کرده و آنچه که نبودنش برای ما بهتر است را مکروه دانسته است.با توجه به این بیان، خیر واقعی ما در عمل به دستورات دین است و لو به ظاهر سخت باشد یا مشکلی برای ما ایجاد شود. اگر انسان مقید به عمل به دستورات خدای متعال باشد بالاخره روزی خیر محض بودن آن را خواهد فهمید. لازم است انسان شناخت خود را نسبت به خدای متعال افزایش دهد تا روحیه تعبد و اطاعت پذیریش از خدا بالا رود و در اطاعت از فرامین او چون و چرا نکند. ما باید این مطلب را بفهمیم و درک کنیم که خداوند خیر خواه ما است و همیشه بهترین امور را برای ما می‌خواهد.هر چه دستور دین مبین اسلام بود، خیر واقعی است چه در جانب امرها و چه در جانب نهی‌ها (بایدها و نبایدها). اما ادعاهای دیگران در این باره و دادن دستورات و برنامه‌های خلاف شرع، قطعا دارای ضررهای مختلف مادی و معنوی خواهد بود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه