مراد از قرب و نزديکي به خدا چيست و بهترين عملي که انسان رادر اين مسيرکمک مي کند چيست؟

براي دريافت پاسخ مناسب توجه به چند مطالب ضروري است: اولاً: قبل از هر چيز بايد معلوم شود كه (قرب الهي = نزديك شدن و نزديك بودن به خدا) چه معنا دارد؟ بي ترديد مراد از قرب الهي و نزديك شدن به خداوند، قرب و نزديك بودن مكاني و چيزي كه ما از نزديك بودن يك شي به شي ديگر، مي‌فهميم و يا اراده مي‌كنيم، نيست. زيرا خداوند جسم ندارد و هيچ‌گونه اوصاف جسماني، مانند نزديك بودن مكاني و امثال آن درباره او معنا و مفهوم ندارد. همچنين مراد از قرب الهي، قرب بدين معنا كه مثلاً فلان شخص نسبت به فلان شخص ديگر، نزديك است مثلاً پدر اوست يا فرزند اوست يا فاميل اوست و نسبت‌هاي ديگر از اين قبيل نيست؛ زيرا خداوند با هيچ موجودي اين گونه قربي ندارد و از آن منزّه و پاك است، چرا که اين گونه قرب‌ها، درباره موجودات مادي و جسماني مطرح است. نه نسبت به موجود مجرد و فرا مادي؛ پس مراد از قرب الهي يك حقيقت معنوي بسيار ظريف و آن اين است كه انسان خود را به صفات الهي و اخلاق ربوبي متصف كند و هر اندازه در اين كار بيشتر تلاش و کوشش کند بيشتر به خداوند نزديك مي‌شود. آيت الله حسن‌زاده آملي در اين باره مي‌گويد: «قرب يعني اتصاف به صفات ربوبي و تخلق به اخلاق ملكوتي، يعني انسان در مسير تكامل خود، علماً و عملاً رشد پيدا كند و به جايي برسد كه متصف به صفات ربوبي بشود،‌ البته مراتب محفوظ است؛ عالي‌ترين مرتبه اين است كه انسان، به فعليت تامه‌اش برسد و كامل شود و هر انسان به اندازة سعة وجودي خود و به مقدار قرار گرفتنش در مسير كمال انساني اهل نجات خواهد بود». ثانياً، دربارة اين كه انسان چه كار كندكه به قرب الهي برسد، سخن فراوان گفته شده و راه‌هاي متعدد و روش‌هاي مختلف ارائه گرديده، اما به طور خلاصه از نظر علمي و عملي بهترين راه براي قرب الهي روي آوردن به معارف قرآن و اهلبيت ـ عليهم السّلام ـ و عمل به دستورات آنهاست. يعني آنچه در قرآن و معارف اهل بيت ـ عليه السلام ـ آمده، انسان تلاش كند، از نظر علمي به اندازه توان خود بدان ها دست يابد و از نظر عملي، برابر آن دستورات عمل كند. كلام شيريني از برخي بزرگان در اين باره آمده كه گفته است: «ما در عرفان عملي كه در واقع همان راه قرب به خداوند است دستورالعملي به جز قرآن نداريم و روايات و ادعيه‌اي كه از اهل بيت عصمت صادر شده است، همه رشته‌هايي هستند كه از درياي بي‌كران قرآن كريم منشعب مي‌شوند لذا آنچه را يك فرد انسان در خوراك جان و روان خود براي قرب الي الله نياز دارد در قرآن كريم و كلام معصومان نهفته است.» براي رسيدن به خدا اولين و بهترين گام عملي انجام دادن واجبات و ترك تمام گناهان است و براي راه پيدا كردن به درگاه ربوبي اصلي‎ترين و مهم‎ترين گام انجام واجبات و ترك گناهان است. وقتي كه اصحاب پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ از جنگ برگشتند حضرت فرمود: آفرين باد به گروهي كه به جاي آوردند جهاد كوچك را و باقي ماند بر آنها جهاد بزرگ. گفته شد: اي پيغمبر خدا جهاد بزرگ چيست؟ حضرت ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: جهاد با نفس. امام سجاد ـ عليه السّلام ـ مي‎فرمايند: كسي كه به واجبات خدا عمل كند او بهترين مردم است. و همين جهاد او با گناهان باعث مي‌شود كه خداوند راههاي هموارتري جلوي گام او نهد و بيشتر و بيشتر به خدا نزديك مي‌شود. در قرآن آمده است كه: والذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا: كسي كه در راه ما مجاهده كند،‌هر آينه او را به راههاي خود هدايت مي‎كنيم. امام خميني در اين باره مي‌فرمايد: پس اي برادر از معاصي احتراز كن و عزم هجرت به سوي حق تعالي كن و ظاهر را ظاهر انسان كن و خود را در ملك ارباب شرايع داخل كن و از خداوند تعالي در خلوت بخواه كه تو را در اين مقصد همراهي فرمايد... و بدان كه هيچ راهي در معارف الهيه پيموده نمي‌شود مگر آن كه انسان از ظاهر شريعت ابتدا كند و تا انسان متأدب به آداب شريعت حقه نشود، هيچ يك از اخلاق حسنه از براي او به حقيقت پيدا نشود و نور معرفت الهي در قلب او جلوه نكند. مثلاً به عنوان نمونه در ميان دستورات ديني از نماز به عنوان بهترين وسيله قرب الهي ياد شده است لذا در روايتي آمده: «الصلوة قربان كل تقي» نماز ماية تقرب و نزديكي انسان‌هاي پرهيزگار به خدا مي‌شود. و در روايتي ديگر آمده: «ما تقرّب العبد الي الله بشيء افضل من السجود» بنده به هيچ چيزي، همانند سجده نمي تواند به خداوند تقرب حاصل کند. لذا نزديك‌ترين حالت انسان به خدا حالت سجده است. گرچه هر كدام از اعمال عبادي به اندازه خود، مايه تقرب انسان به خداوند مي‌شود اما نماز به دليل آن كه سرآمد و جامع همهي عبادت است، لذا بيشتر مايه تقرب انسان به خداوند مي‌شود. در مجموع بايد گفت كه عبادت و بندگي و عمل به دستورات ديني و تلاش براي درك معارف دين، مانند شناخت خداوند، و اسماء و صفات او و شناخت پيامبر و ائمه ـ عليهم السّلام ـ و ساير معارف الهي بهترين راه تقرب بخداوند و مسير تكامل انسان است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه