سلام علیکم.منظور از حدیث ذیل چیست؟رسول اعظم(ص): لا سرف فی خیر؛ در کار خیر اسراف نیست. لطفا تفصیلا بفرمایید .

1. متن کامل روایت چنین است :عَوَالِی اللآَّلِی، عَنِ النَّبِیِّ(ص) قَالَ لَا خَیْرَ فِی السَّرَفِ وَ لَا سَرَفَ فِی الْخَیْرِ. ( مستدرک الوسائل، ج 15، ص 264 ، 20- باب )2. معنای روایت این است که در اسراف خیری وجود ندارد و در کار خیر اسرافی نیست .3. اسراف در لغت به معنی تجاوز و زیاده روی است و بنابراین در اغلب امور و در تمام افعال و اعمال انسانی متصور است. یکی از علمای اخلاق اسلامی در تعریف اسراف و انواع آن می گوید: « اسراف، به معنای تجاوز از حد و زیاده روی کردن است و آن یا از جهت کمیت است که صرف کردن مال است در موردی که سزاوار نیست هر چند به مقدار درهمی باشد و یا از جهت کیفیت است و آن صرف کردن مال است در موردی که سزاوار است، لکن بیشتر از آن چه شایسته است و از همین رو بعضی صرف مال را در موردی که سزاوار نیست تبذیر گفته اند و صرف مال را در زیادتر از آنچه سزاوار می باشد، اسراف دانسته اند. (گناهان کبیره، شهید دستغیب، جلد2، ص103) . به طور کلی اسراف این است که انسان بی جا و بیش از شأن خود مصرف کند. اسلام به همه اجازه داده که مالی را که تولید می کند به آن مقداری که لازم دارد و نیاز اوست، در حد شأن و مرتبه خود مصرف کند. همه می توانند خانه، ماشین، لباس و ... در شأن خود تهیه نمایند و اگر در صورت توان از مقدار لازم بخل بورزد و خانواده خویش را در سختی قرار دهد، نیز مورد مذمت قرار می گیرد. اگر مصرف زیاد در مسیر خدا باشد و در مورد خودش باشد نه تنها منع نشده بلکه ممدوح و مورد تأیید است. امیر المؤمنان(ع) قنات های فراوانی را حفر نمود و همه را برای خدا وقف کرد. اگر فردی درآمد زیادی دارد بعدِ تأمین نفقه اهل و عیال در حد شأن آنها می تواند زیادی اموال خود را در راه کمک به فقرا ، ساختن مسجد ، بیمارستان، مدرسه و ... مصرف نماید و هیچ کسی جلوی این مصرف را نگرفته و نخواهد گرفت بلکه اسلام تشویق هم نموده است.پس در اسلام آنچه مذموم است مصرف نابجاست و اسراف نمودن و بیش از اندازه مصرف کردن در مسیری است که فایده ای در جهت خدایی شدن انسان و تامین معاش خانواده ندارد. ولی مصرف زیاد در مسیر صحیح و خدایی نه تنها مذموم نیست که پسندیده و مورد تشویق نیز می باشد. همان گونه که در آیه 31 سوره اعراف آمده است: «کُلُوا وَ اِشْرَبُوا وَ لاتُسْرِفُوا» نهى در «لاتسرفوا» بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید، یعنی از نعمت ها به درستی استفاده کنید ولی اسراف و زیاده روی نکنید.گفتنی است، گاهی انسان احساس می کند چیزی از وسایل منزل کهنه شده و کارآمدی لازم را ندارد, در این صورت اقدام به فروش کهنه و خرید وسیله نوتری می کند و در حقیقت نوسازی انجام می دهد. این حالت در صورتی که در شان فرد باشد اشکالی ندارد و اسراف نیست. اسراف در صورتی است که وسیله ای که می تواند خودش یا دیگران از آن استفاده کنند را دور بیاندازد و بلا استفاده بگذارد، ولی در صورتی که بفروشد و یا به دست نیازمندی برساند و خودش با توجه به توان مالی و رعایت شان وسیله دیگری بخرد، اسراف محسوب نمی شود.4. مفاد روایت تشویق به کار خیر است و تاکید دارد که انسان هر چقدر کار خیر انجام دهد بجا و مناسب است و اسراف شمرده نمی شود . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه