منظور از دنیازدگی درامور معنوی چیست

دوست گرامی. دنیازدگی به معنای حب دنیا و دنیا دوستی افراطی یا دنیاپرستی است که در دین ما نفی شده است چون حب دنیا ریشه اکثر گناهان و خطاهای انسان است. البته دوست داشتن دنیا برای اکثر انسان ها امری طبیعی است؛ زیرا ابتدا در جهانی مادی قدم می گذارند و از آغاز زندگی با نعمت ها و حوایج مادی روبه رو می شوند. ازاین رو به تدریج حب دنیا و امور دنیوی در قلب آنها ریشه میدواند و خداوند را - که منعم حقیقی است و همه نعمت ها از اوست - از یاد می برند.اسلام با دنیا پرستی مخالف است نه با دنیا داری. یک انسان خداپرست می تواند دنیا دار باشد و از امکانات خود در جهت خدا پرستی و قرب به خدا استفاده کند این مشکلی ندارد. ولی اگر خدا را فراموش کرد و تمام وقت و عمر خود را صرف رسیدن به دنیا کرد این دنیاپرستی است و حرام است.در روایات رسیده از معصومین(ع) دو دید نسبت به دنیا وجود دارد. دنیاى ممدوح و خوب و دنیاى مذموم و بد. در نتیجه به طور مطلق نمى توان گفت که دنیا بد است، زیرا دنیا مزرعه آخرت و راه رسیدن به بهشت و جوار الهى است. حضرت على(ع) فرمودند: «دنیا چه سراى نیکویى است براى کسى که آن را خانه همیشگى خویش نداند و چه جایگاه خوبى است براى کسى که آن را وطن خود قرار ندهد»، (ترجمه میزان الحکمه، ج 4).اما اگر همین دنیا موجب غفلت از آخرت و خداوند گردد و محبت آن در دل آدمى قرار گیرد فریب خوردن ز زر، زور و تزویر را به دنبال دارد.حضرت امام خمینی (ره ) از مجلسی (ره ) مطلبی را نقل می کند که چکیده آن این است : دنیای مذموم اموری است که انسان را از اطاعت خدا و دوستی او و تحصیل آخرت باز می دارد. و هر چه باعث رضای خدای سبحان و قرب او شود دنیای ممدوح و از آخرت محسوب می شود.گرچه به حسب ظاهر از دنیا باشد. بنابراین کارهایی مثل تجارت , زراعت , و صنعت که مقصود از آنها معیشت عیال و زندگی است , اگر برای اطاعت امر خدا و صرف کردن آنها در مصارف خیریه و اعانت به محتاجان و غیر آن باشد, همه از آخرت اند گرچه مردم آن را از دنیا دانند. ریاضات مبتدعه و اعمال ریائیه , گرچه با تزهد و انواع مشقت هم همراه باشد از دنیای مذمومه به حساب می آید. سپس خودشان می فرمایند: آنچه مذموم است دنیای خود انسان است , (امام خمینی (ره ), اربعین حدیث , ص 118 و 119). در عوض آن اگر آخرت را مقصد زندگی قرار بدهد در حیات خود غنا و احساس بی نیازی خواهد کرد. در حدیث آمده است . سپس هر که صبح و شام کند و دنیا را بزرگترین همّ خود قرار دهد, خداوند فقر را بین دو چشمش قرار دهد. و هر کس که صبح و شام کند و آخرت بزرگترین همّ او باشد, خداوند غِنی را در قلب او قرار دهد, (نقل از اربعین حدیث امام (ره ), ص 126).اگر حب دنیا در دل انسان خانه کرد هم در مقابل زر، زود تطمیع مى گرددو هم در برابر تهدید زور، زود تسلیم مى شود و هم در قبال تزویر دیگران زود رنگ مى بازد. آیه شریفه قرآن مى فرماید: «یا ایها الناس ان وعداللّه حق، فلا تغرنکم الحیوة الدنیا ولایغرنکم باللّه الغرور؛ اى مردم! وعده خداوند حق است مبادا زندگى دنیا شما را بفریبد و مبادا شیطان شما را فریب دهد و به (کرم) خدا مغرور سازد»، (فاطر، آیه 5).این نکته دقیق در خور دقت است که زهد یک صفت نفسانى است و این دل و باطن انسان است که باید نسبت به دنیا بى اعتنا و بى رغبت گردد نه این که زهد معنایش این باشد که انسان به کلى دنیا را رها سازد و نه مالى داشته باشد و نه ثروتى بیندوزد و... بلکه تلاش براى کسب مال حلال به هدف آسایش فرزند و عیال و پویایى جامعه انسانى و بالندگى جامعه اسلامى از عبادات بزرگ مى باشد و هیچ منافاتى با زهد ندارد. یکى از راه هاى کسب زهد عمل به این حدیث است. عن ابى عبیدة قال: قلت لابى جعفر(ع): «حدثنى ما انتفع به فقال: یا ابا عبیدة اکثر ذکر الموت فانّه لم یکثر ذکره انسان الا زهد فى الدنیا؛ ابو عبیده مى گوید به امام باقر(ع) گفتم: سخنى را برایم بفرما تا به وسیله آن بهره برم سپس حضرت فرمود: اى ابوعبیده بسیار یاد مرگ کن زیرا یادآورى مرگ به انسان نمى افزاید مگر زهد در دنیا را»، (المحجة البیضاء، ملا محسن فیض کاشانى، ج 8، ص 241). .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه