اگر امامان ما قیام مختار را تایید کردند و اگر مختار توانست انتقام بگیرد و اگر ما اعتقاد داریم امامان ما از هر جهت برای حکومت شایسته اند چرا خود امام سجاد قیام نکرد بالتبع باید بهتر و سنجیده تر از مختار عمل می کرد و چرا مختار حکومت را به امام سجاد نداد؟

در پاسخ به سوال شما دوست عزیز باید گفت:عصر امام سجاد علیه‌السلام از هول‌انگیزترین اعصار تاریخ اسلام است. عصری که شمارش نفس‌ها به دست دشمن است و کوچک‌ترین حرکت بدون تشکیلات و تاکتیک از دید رژیم خونخوار اموی پوشیده نمی‌ماند. مختار نیز علی رغم موفقیت‌هایی که کسب کرد نتوانست مدت زیادی حکومت کوفه را در اختیار داشته باشد و نهایتا نیز به شهادت رسید. این مسئله به خوبی گویای آن است که اگر امام نیز دست به قیام می‌زد او نیز به بی وفایی کوفیان گرفتار شده و به سرانجامی همچون پدربزرگوارش و مختار مبتلا می‌شد. بعلاوه این مختار بود که می‌توانست با اقدامات سیاسی خود (که برخی از آن‌ها مورد تایید امامان معصوم نبود) کوفه را تصاحب کند اما بدون شک امام هرگز نمی‌توانست مانند مختار عمل کند و انتقام بگیرد.در پاسخ به این سوال که چرا مختار پس از موفقیت قیام،‌ آن را به امام سجاد واگذار نکرد نیز باید گفت:1- توجه به شرایط حاکم بر فضای سیاسی آن زمان: در آن برهه از زمان شرایط به قدری حساس و شکننده بود که حتی فقها و علمای وابسته به رژیم اموی که بقائشان به وجود آن رژیم بستگی داشت، برای رفع اشکالات علمی و فقهی و ... جرئت نزدیک شدن به امام سجاد را نداشتند. مسلَّم است که در چنین شرایطی برای امام سجاد علیه‌السلام دخالت مستقیم و فرماندهی رسمی، سیاسی- نظامی و تشکیلاتی یک قیام امکان پذیر نبوده است. همچنین در این شرایط آن‌چه برای شیعیان مهم بود و لازمه تحقق قیام به شمار می‌آمد اجازه و اشراف و نظارت امام معصوم بود و امام سجاد علیه‌السلام در قیام مختار اجازه‌ای خاص به وی داده و بر عملکرد وی نظارتی ویژه داشته‌اند.[1] هر چند در این میان گاه نیز مختار به دلخواه عمل می‌کرد و انتقام می‌گرفت2- توجه به موقعیت جغرافیایی محل سکونت امام سجاد علیه‌السلام (یعنی شهر مدینه) نیز روشن می‌سازد که ایشان برای حضور در کوفه می‌بایست از میان قلمرو حکومتی دو دشمن سر سخت مختار یعنی عبدالله بن زبیر و بنی امیه‌ عبور می‌کرد که هر دو آن‌ها نیز حرکات امام را به شدت زیر نظر داشتند.[2]جهت مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه ر.ک:افتخارزاده، نهضت مختار ثقفی، قم، دفتر نشر معارف اسلامی، 1375ش.پی نوشت: ---------------------------[1] . سید ابوالقاسم موسوی خویی، معجم رجال الحدیث، ج18، ص101. ایشان می‌نویسد: و یظهر من بعض الروایات ان هذا کان باذن خاص من السجاد علیه‌السلام «قیام مختار با اجازه خاص امام سجاد به وقوع پیوسته است». و نیز ر.ک: افتخارزاده، نهضت مختار ثقفی، ص206.[2] . افتخارزاده، نهضت مختار ثقفی، ص206. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه