با عرض سلام ، بنده محرمات و مکروهات مربوط به چشم را میخواستم

باسلام واحترام واحترام حضورپرسشگر گرامی؛چشم یکی از کوچکترین اعضای آدمی است که خود به تنهایی می تواندگناهان بسیاری را ایجاد کند.نگاه به نامحرم در نگاه قرآن کریم:1."قُل للمؤمِنینَ یَغُضّوا مِن اَبصارِهِم؛(نور،30)به مردان مؤمن بگو:چشم های خود را از نگاه به نامحرمان فرو گیرند."2."وقل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن؛(نور،31)به زنان مؤمن بگو:چشم های خود را از نگاه به نامحرمان فروگیرند."3."یعلم خائنه الا عین وما تخفی الصدور؛(غافر،19)اوچشم هایی را که به خیانت گردش می کند میداند واز آن چه درسینه ها پنهان است با خبر است."4. چشم فرو بستن از نامحرم،موجب پاکی و رستگاری است.قرآن کریم درباره حکمت این حکم می فرماید:این کار برای آنان پاکیزه تر است،زیرا خداوند به آنجه می کنند آگاه است(نور،30)پس نگاه نکردن به نامحرم مقدّمه پاکیزگی ورستگاری است.در نگاه احادیث:1. چشم چرانی،موجب تسلّط شیطان بر دل انسان است.پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) می فرمایند:"نگاه کردن،تیر مسمومی از تیرهای شیطان است؛پس کسی که از ترس خداوند ترک کند،خداوند ایمانی به او عطا می کند که شیرینی اش را در قلبش می یابد."2. چشم چرانی موجب هلاکت است."رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم)فرمود:"نگاه اول خطا است،نگاه دوم عمد است ونگاه سوم موجب هلاکت است."3. چشم چرانی موجب تحریک شهوت وایجاد فتنه است."امام صادق(علیه السلام)فرمود:نگاه دوباره به نامحرم،شهوت را در دل غرس می کندواین کار برای صاحب آن از حیث فتنه کافی است."به فرموده امام صادق (علیه السلام)،کسی که به نامحرم نگاه نکند،خداوند از حورالعین به او تزویج می کند.معصوم علیه السلام فرموده نگاه به نامحرم موجب کوری چشم می شود. "یک چهارم مغزاطلاعات بینائی راتحلیل وذخیره می کند.کسانی که نگاه جنسی به نا محرم دارند متابولیسم قندوچربی خونشان دچار تغییرات گسترده شده وافزایش قند خون وچربی آن را باعث می شود.همه می دانند از عوارض قند خون کوری چشم بیمار مبتلا می باشد.از اعجاز قرآن اینکه معصوم علیه السلام فرموده قرآن بخوانید که نور چشم را زیاد می کند.مشکلات چشمی در بیماران مبتلا به افزایش قند خون با خواندن قرآن کاهش واز بین می رود.زدست دیده ودل هردو فریاد که هر چه دیده بینددل کند یادبسازم خنجری نیشش ز فولاد زنم بردیده تادل گرددآزادبرخی براین باورند که برای جلوگیری از گناه چشم باید چشم را کور کرد وراه دیگری نیست سرودن شعر نیز به همین منظور بود اما مهم این است که این خصلت را از خود دور کنی نه این که ابزار گناه را نابود کنی.پس شعر غلط است بایددیده داشته باشی وگناه نکنی.با توجه به استشهادی که از آیه و روایت در باب حرمت نگاه کردن، نیز عواقب سوء نظر بیان شده است، انسانی که می خواهد در طریق تربیت قرار گیرد، به توصیه های مربوطه عمل خواهد کرد، گرچه در دوران جوانی شیطان با تمام قوا به صحنه آمده و تمام مظاهر دنیا و جلوه های فریبنده اش را عرضه میک ند ، ولی اگر انسان بتواند ایستادگی کند، بهترین عبادت ها را کسب کرده است.از پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است:"‌برترین اعمال (عبادت ها) سخت ترین و مشکل ترین آن است"."پس در راه کسب عبادت ، هر چقدر به زحمت و سختی بیشتری افتد، اجر و پاداش بهتری می برد. در حدیث آمده:چشم آدم چشم چران را در قیامت پر از آتش خواهند کرد. برای جلوگیری از چشم جرانی نخست روح تقوا را باید تقویت کرد. با توجه این که گناهی است بدون نتیجه، لذتی است زودگذر و گناهی است ماندگار و خدا چشم چران را دوست ندارد، چشم چرانی باعث حسرت و اندوه می شود و اختلاف خانوادگی تشدید می گردد.در روایت آمده است که : «نگاه به نامحرم تیری است از تیرهای مسموم شیطان ». (وسائل الشیعه، ج 14، ص 240) که پیامدهای خطرناکی به دنبال دارد. تفاوتی که بین دیدن ونگاه کردن وجود دارد را نباید از نظر دور داشت ؛ دیدن ،به این معنی که دریک لحظه بی اختیار، چشم، صحنه ای را مشاهده کند! ولی اگر بعد از متوجه شدن ، به آن صحنه،نگاهش را عمدا، ادامه دهد! ویا دوباره بعد از دانستن مورد خاص، اختیارا، دوباره نگاه کند !، این را، نگاه حرام می گویند که آسیب های روانی زیادی راهم در پی دارد . ولی دیدن بدون توجه وبدون اختیار ، حرام نیست . نگاه به نامحرم و پرورش این عادت ناپسند و حرام باعث تحریک جنسی و اضطراب مداوم شده و زمینه را برای انحرافات اخلاقی ایجاد می کند. یکی دیگر از عواقب نگاه های آلوده، دوری از خدا و رحمت او و سلب توفیقات است. شیطان دشمن قسم خورده انسان هر لحظه در کمین است و هر کسی را به طریقی از خداوند دور می سازد. همانگونه که در توصیه ابلیس به موسی نبی (ع ) آمده است. ابلیس به موسی گفت: ای موسی هر گاه با نامحرمی خلوت کردی به خدا پناه ببر که من تو را وسوسه خواهم کرد. (نور/ آیه 30)پس بنابراین ما باید مراقب توطئه های شیطان باشیم و با پیشگیری از نگاه های آلوده زمینه را برای گناه های بعدی ببندیم. این نکته قابل ذکر است که به همان اندازه که نگاه به نامحرم و چشم چرانی ضرر و زیان دارد، بیشتر از آن چشم پوشی و ندیدن صحنه های حرام، پاداش و ثواب دارد. خداوند به بنده جوانش که در اوج جوانی و عطش شهوت، خود را از حرام حفظ کند، افتخار می کند. لذا قرآن کریم می فرماید: «قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم إن الله خبیر بما یصنعون × و قل للمؤمنات یَغْضُضْنَ من ابصارهن و یحفظن فروجهن و لایبدین زینتَهُنّ الا ما ظهر منها؛ به مؤمنان بگو چشم های خود را (از نگاه حرام) فرو گیرند و عفاف خود را حفظ کنند این برای آنان پاکیزه تر است. خداوند از آن چه انجام می دهند آگاه است و به زنان با ایمان بگو چشم های خودرا (از نگاه هوس آلود) فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را، جز آن مقدار که نمایان است آشکارننمایند». - در قرآن آمده است : «قل للمومنین یغضوا من ابصارهم » به مومنین بگو چشم های خویش را بپوشانند. یغضوا از ماده غض به معنی نگاه و صوت کوتاه می باشد و نقطه مقابل آن خیره نگاه کردن و صدا را بلند کردن است . منظور این است که انسان به هنگام نگاه کردن معمولاً منطقه وسیعی را زیر نظر می گیرد ؛ هر گاه نامحرمی در حوزه دید قرار گرفت ، چشم را چنان فرو گیرد که آن نامحرم از منطقه دید مستقیم و عمیق او خارج شود ، یعنی به او نگاه خیره نکند اما راه و چاه خود را نیز ببیند. درحدیثی که ویژگی های رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ را توصیف می کند چنین آمده است : « و اذا فرح غض طرفه » وقتی که خوشحال می شد چشمانش را به صورت نیمه بسته در می آورد . مرحوم مجلسی این جمله را در بحارالانوار چنین تفسیر کرده است: پلک چشم را می شکست و سر را پایین می انداخت و چشمها را نمی گشود ، چنین می کرد تا از سبکسری و سرمستی به دور باشد . پس غض بصر یعنی کم کردن نگاه و خیره نشدن. چشم پوشی ، وظیفه شرعی یک مسلمان: قرآن کریم غض بصر و چشم پوشی از نگاه به نامحرم را وظیفه مسلمانان اعلام کرده و به زن و مرد توصیه کرده است که مواظب چشمان خود باشند. قرآن کریم می فرماید: به مؤمنان بگو چشمان خود را فرو بندند و دامن خود را حفظ کنند، این برای آنها پاکیزه تر است و خدا به آنچه می کنند، آگاه است. قُل لِلمؤمِنینَ یغُضُّوا مِنْ اَبْصارِهِمْ وَ یَحفَظُوا فرجَهُمْ ذلِکَ اَزْکی لَهٌم اِنًَ اللهَ خَبیرٌ بِما یَصْنَعونَ/ نور (24)، آیه 30. و پس از آن فرمود : به زنان با ایمان بگو چشمانشان را (از نامحرم) فرو بندند و دامن خود را حفظ کنند. وَ قُلْ لِلْمؤمِناتِ یَغْضُضنَ‌مِنْ اَبْصارِهنَّ وَ یَحفَظنَ‌ فُروجَهُنًّ.../ نور (24)، آیه 31. پس خواست قرآن رعایت عفت عمومی برای زن و مرد است و این کار را وظیفه ضروری و واجب مومنین شمرده شده است. نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است و نگاه کردن به صورت و دستها، اگر با قصد لذّت باشد، حرام است، بلکه احتیاط واجب آن است که بدون قصد لذت هم نگاه نکنند و نیز نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم حرام است./ رساله حضرت امام خمینی (قدس سره)، مسأله 2440،‌انتشارات اسلامی.- در روانشناسی دینی نیز ارتباط نزدیکی میان نگاهداری چشم از نامحرم و نگاهداشتن دامان از آلودگی به زنا وجود دارد . اما در مورد چرایی تقدم غض بصر بر حفظ فرج سید قطب می نویسد : « حفظ فرج پی آمد طبیعی خواباندن چشم است و گامی است در استواری اراده و هوشیاری در حفاظت از افتادن در گناه و تسلط بر خواهشهای نفسانی ، از این رو بین آن دو ، در یک آیه جمع کرده تا نشان دهد یکی سبب و دیگری نتیجه آن است . و هر دو گامهایی هستند پی در پی در صفحه دل و صحنه زندگی !/ فی خلال القرآن ، ج 4 ، ص 2512حضرت علی ـ علیه السلام ـ به نقل از انجیل می فرماید : « در تورات نوشته شده زنا نکن ، ولی من می گویم اگر حتی با نظر شهوت آلود به کسی نگاه کنی همان وقت در دلت با او زنا کرده ای./ ا نجیل متی ، 5 / 27 / 28 و نیز می فرماید : « نابینا بودن بهترازنگاه های نامشروع است » پس فاصله بین نگاه و گناه اندک است . قرآن مجید حضرت یوسف ـ علیه السلام ـ را به عنوان قهرمان میدان «عفاف» مطرح می کند تا جوانان مسلمان که در پی قهرمان یابی و الگوپذیری هستند، از یوسف ـ علیه السلام ـ که شجاعترین مرد روزگار خود در مخالفت با هوای نفس و شیطان بود پیروی کنند. نکته شایان توجه در داستان حضرت یوسف ـ علیه السلام ـاستمداد از خدای سبحان و پناه بردن به قدرت سرمدی اوست که هیچ چیز جز ایمان به پروردگار نمی تواند جلوی نفس سرکش و غریزه نیرومند شهوت را بگیرد. از امیرمؤمنان علی ـ علیه السلام ـ سؤال کردند : به کمک چه چیزی می توان چشم از نامحرم پوشید؟ پاسخ داد : با خاموش کردن آتش شهوت، زیر نظر قدرتمندی که بر مخفیگاهت آگاه است. بما یستعان علی غمض بصر؟ قال بالخَمُودِ تَحْتَ السُّلطانِ الْمُطَّلَعِ عَلی سَتْرِکَ./ بحارالانوار، ج 101، ص 411.نکته ظریف دیگری که در مسأله ناموس ‌نهفته است و روایات نیز آن را تأیید کرده اند این است که به هر دستی بدهی به همان دست پس می گیری، چنان که فرموده اند : آن طور که جزا دهی جزا بینی. «کَما تُدینُ تُدانُ/ فروع کافی،‌ج 5، ص 553. امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: در زمان حضرت موسی ـ علیه السلام ـ مردی با زنی زنا کرد وقتی به خانه خویش آمد، مردی را با زن خود دید، آن مرد را نزد حضرت موسی آورد و از او شکایت کرد. در آن لحظه جبرئیل بر آن حضرت نازل شد و گفت: هر کس به ناموس دیگران تجاوز کند به ناموس اش تجاوز کنند. حضرت موسی به آن دو فرمود: با عفت باشید تا ناموستان محفوظ بماند./ همان.بنابراین، مؤمن با غیرت هرگز به ناموس دیگران نگاه حرام نمی کند، چرا که نمی خواهد کسی به ناموسش نظر بد داشته باشد. هر که باشد نظرش در پی ناموس کسان // پی ناموس وی افتد نظر بوالهوسان شخصی از امام صادق ـ علیه السلام ـ پرسید: آیا نگاه کردن به پشت سر زنهایی که عبور می کنند جایز است؟ حضرت پاسخ داد: اگر به ناموس شما این گونه نگاه کنند، خوشنود می شوید؟! آنگاه فرمود: برای مردم همان را بخواهید که برای خود می خواهید./ مستدرک الوسائل، ج 2، ص 555.- یکی دیگر از راه های پیشگیری از انحراف این است که مؤمن با نامحرم در جای خلوت اجتماع نکند، چرا که دور از چشم مردم، زمینه لغزش و انحراف فراوان است. - امیر مؤمنان علی ـ علیه السلام ـ برای گریز از خطر آلوده شدن و رهایی از دام شیطان هنگام رو به رو شدن با نامحرم، این گونه رهنمود می دهد: اگر یکی از شما زنی را دید و خوشش آمد، چشم از او برداشته، نزد همسر خود رود که آنچه او دیده است، همسرش نیز دارد و مواظب باشد که شیطان را بر دل خویش راه ندهد و آن که متأهل نیست، دو رکعت نماز بخواند و خدا را زیاد سپاس گوید و صلوات بر پیامبر و خاندانش فرستد، آنگاه از فضل خدا بخواهد و خدا نیز با رحمت خویش او را از راه مباح بی نیاز می گرداند . / تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 586. موفق ومؤید باشید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه