اولین دین در دنیا چه بوده است؟

انسان فطرتا طالب دین است بنابراین با پیدایش انسان دین نیز وجود داشته است. آرى انسان ابتدایى خصوصا در زمان حضرت آدم و چند نسل بعدى، چون بر اساس فطرت سالمى که داشتند زندگى مى کرده اند اختلافات زیادى با هم نداشتند. بلکه با گسترش نسل انسان و ظهور و بروز اختلافات و تضاد و نزاع ضرورت دین در قالب شریعت و قانون امرى ناب ناپذیر بود. بنابراین اولین پیامبرى که شریعت و دین آورد و داراى کتاب و قانون تدوین شده بود حضرت نوح(ع) است. چنانکه خداوند در سوره بقره آیه 2 به این امر اشاره فرموده است. اما این بدان معنا نیست که قبل از حضرت نوح هیچ تکلیف و برنامه اى براى انسانها نبوده است. قطعا حضرت آدم و نسل هاى تا زمان حضرت نوح نیز تکالیفى داشته اند و به خدا و معاد نیز معتقد بوده اند و مورد امر و نهى خداوند متعال بوده و در مقابل از ثواب و عقاب نیز برخوردار مى شده اند. و بنابر آنچه از آیات قرآن به دست می آید: «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللّهِ اْلإِسْلامُ».؛ (آل عمران، 19)منظور تسلیم در برابر خداست و بر این اساس همه پیامبران مسلمان بودند چنان که درباره حضرت ابراهیم (ع) و حواریون حضرت مسیح نیز از مسلمانی آنان در قرآن آمده است. برای پاسخ به چنین سؤالی باید معنای دین و هدف از دین را دانست. در واقع دین مجموعه ای از امور اعتقادی و نیز عملی است که انسان از طریق آن به سعادت می رسد. البته به بخش عملی یک دین و احکام و تکالیف یک دین شریعت نیز گفته می شود. آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد این مسئله است که خداوند اراده کرده که انسان به سعادت برسد و این در حالیست که انسان خود به دلیل محدودیت هائی که به لحاظ عقلانی دارد و نیز به دلیل آنکه متاثر از خواهش های نفسانی می شود لذا باید خداوند انسان هائی را به عنوان پیامبر برگزیند و احکام و دستوراتی را برای سعادت انسان به آنها بگوید. این مسئله از براهینی است که برای اثبات عقلی ضرورت پیامبران مطرح می شود. بنابراین در هر برهه ای از زمان لازم است که پیامبری از ناحیه خداوند در این دنیا وجود داشته باشد به طوری که گفته شده در هنگامی که فقط دو نفر در این دنیا بوده اند یکی از آنها پیامبر بوده است. تا اینجا معلوم گردید که حتی انسان های اولیه نیز دارای دین و پیامبر بوده اند اما اکنون این سؤال مطرح می شود که اولین دین چه دینی بوده است؟ جواب آنست که در سراسر تاریخ انسان تنها یک دین الهی وجود داشته و آنهم دین اسلام است. البته مقصود از اسلام نه اسلام به معنای خاص که ما امروزه می فهمیم بلکه اسلام به معنای تسلیم شدن در برابر حق مقصود است. دلیل این مدعا آنست که وقتی در زمان حضرت محمد (ص) هر کدام از مسیحیان و یهودیان ادعا می کردند که حضرت ابراهیم یهودی یا مسیحی بوده است این آیه نازل گردید: «ما کانَ إِبْراهیمُ یَهُودِیًّا وَ لا نَصْرانِیًّا وَ لکِنْ کانَ حَنیفًا مُسْلِمًا وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکینَ»؛ (آل عمران، 67) که در این آیه خداوند به صراحت اعلام می دارد حضرت ابراهیم که هزاران سال پیش می زیسته است مسلمان بوده که مقصود از آن نیز تسلیم شدن در برابر حق و یکتاپرستی بوده است. از اینرو در پاسخ به سؤال مذکور باید گفت که تنها دین الهی همان اسلام به معنای عام آنست و به تعبیر آیه شریفه دین در نزد خداوند فقط اسلام است.(آل عمران، 19) که البته در هر برهه ای از زمان به جهت داشتن شریعتی خاصی به آن داده می شده است مثلا گفته می شده دین یهودی یا نصرانی یا صابئی و ... اما آنچه که مهم است واحد بودن دین است که در تاریخ بشریت به نوعی ظهور می کرده است. در خصوص آنکه اولین انسان ها چه شریعتی داشتند و این که نحوه عبادت و اعمال آنها چگونه بوده است اطلاعات مورد وثوقی در دست نمی باشد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه