«حب الوطن من الإیمان»؛ راوی‌های حدیث «دوست داشتن وطن از ایمان است» چه کسانی هستند؟ این حدیث در چه کتاب‌هایی آمده است؟ آیا سند این حدیث ضعیف است؟ اگر ضعیف است دلیلش چیست؟

یکی از جملاتی که به پیامبر اکرم(ص) تحت عنوان حدیث نسبت داده شده است، جمله‌ی «حُبّ الوطن مِن الإیمان» است؛ یعنی«دوست داشتن وطن، از نشانه‌های ایمان است». این سخن در کتاب‌های حدیثی دسته اول و مورد اعتماد شیعه و اهل سنت نقل نشده است. ولی در برخی از کتاب‌ها بدون ذکر سند آمده است. بنابراین، اصل روایت بودن آن قطعی نیست و نمی‌توان آن را به پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) نسبت داد. اما نباید از متن آن دست برداشت؛ زیرا وطن‌دوستی با ایمان هیچ منافاتی ندارد و وقتی به روایات هم بنگریم دوستی وطن حتی به معنای جایگاه و مکان و سرزمین آباء و اجدادی را نیز ستوده و به محبت و علاقه‌مندی و آبادانی آن سفارش می‌کنند؛ چرا که اساساً انسان، رابطه‌ی مادّی و معنوی ویژه‌ای با زادگاه خود دارد و همین پیوند عاطفی، باعث علاقه‌ی او به وطن می‌شود. به علاوه؛ وطن‌دوستی، منطقی و موافق عقل نیز است؛ چون وطن‌دوستى معلول حب ذات می‌باشد. پس در حقیقت بحث از وطن‌دوستى، بررسى یکى از نتایج و معلولات خود دوستى (به معناى عمومى آن) می‌باشد.با این وجود، تلازمی عقلی و قطعی میان حب وطن و ایمان وجود ندارد و به‌صورت مطلق و درباره‌ی همه‌ی انسان‌ها نمی‌توان گفت: وطن‌دوستی، نشانه‌ی ایمان به خداست، اما می‌توان درباره‌ی گروهی دیگر از انسان‌ها گفت: وطن‌دوستی، نشانه و از آثار ایمان به خدا است، به این بیان؛ از آنجایی که انسان مؤمن -بر اساس درجات ایمان- دارای خصلت‌های نیکو است و در صدد ایجاد و پرورش صفات نیک اخلاقی در خویش است، وطن‌دوستی در مسیر درست آن نیز، به عنوان یک صفت نیک انسانی او شمرده می‌شود، همان‌طور که امام علی(ع) آن‌را از صفت‌های نیکو و کرامت انسان معرّفی فرموده است. با این نگاه می‌توان وطن‌دوستی را – با شرایطی که بیان شد- از نشانه‌های ایمان به خداوند دانست؛ زیرا سرچشمه هر خصلت و صفت نیکویی که از انسان صادر می‌شود از ایمان به خداوند است.همچنین اگر بخواهیم سخن و تفسیر شیخ بهایی(ره) را درباره‌ی این جمله بپذیریم و وطن را، آخرت بدانیم؛ یعنی معنای والای معنوی وطن؛ در این صورت نیز، دوستی آخرت به عنوان یک وطن‌ حقیقی از نشانه‌های ایمان خواهد بود؛ و میان حب وطن و ایمان رابطه‌ی ملازمه وجود دارد؛ چون کسی که ایمان به آخرت دارد، آن را دوست خواهد داشت و تا ایمان به چیزی نباشد، محبت و دوستی پدید نخواهد آمد. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه