راجع به دعای فرج "الهی عظم البلاء"۱ـ با توجه به اینکه خداوند در قران می فرماید : "الیس الله بکاف عبده " و در دعای فرج می خوانیم " یا محمد و یا علی ، یا علی و یا محمد اکفیانی فانکما کافیان " این دعا منافات با نص صریح قران ندارد ؟۲ـ اینکه در این دعا پس از "یا محمد و یا علی " بلافاصله "یا علی و یا محمد" را آورده است آیا برتری رتبه امیرالمومنین ع را نسبت به پیامبر ص می خواهد بیان کند و یا اینکه ایشان یک نفس واحده هستند .از اینکه مستند پاسخ می فرمایید ممنونم یاعلی ع

درپاسخ به سوال متذکر می شویم هیچ گونه تنافی میان ناصر و کافی بودن خداوند و نسبت نصرت و کفایت به اولیای الهی وجود ندارد چون کافی بودن اولیای الهی و ناصر بودن ایشان از باب وساطت در فیض الهی است چون ذات خداوند منزه از این است که خودش به نفسه بشر را نصرت و کفایت کند وتمامی این امور را توسط وسایطی انجام می دهد که این وسایط همه تحت قدرت الهی هستند و از خودشان بدون قدرت خداوند هیچ قدرتی ندارند از سوی دیگر درخواست حاجت از مخلوق و به تعبیر دیگر باب فیض الهی در صورتی که به نحو استقلالی نباشد هیچ گونه اشکالی ندارد بلکه عین توحید است و همان گونه که برای رفع گرسنگی وتشنگی سراغ آب و نان رفتن شرک نیست در خواست کفایت و نصرت از اولیای الهی که مظهر اسماء و صفات الهی وابواب الله در اجرای فیوضات هستند بلا اشکال است جهت توضیح بیشتر مطالب ذیل را بخوانید حاجت خواستن و استمداد از پیامبر و امامان معصوم(ع) و یا هر مخلوق دیگری در صورتی شرک است که آن مخلوق را مستقل در انجام کار و رفع حاجات خود بدانیم و کارهای او را تحت حکومت و سیطره قدرت و اذن خداوند ندانیم. ولی در صورتی که مخلوق را سبب و واسطه در رفع حاجات بدانیم، نه تنها شرک نیست بلکه عین ایمان و راه رسیدن به مقصود و عمل به دستور قرآن کریم است که می فرماید «فابتغوا الیه الوسیله؛ به سوی خداوند وسیله بجویید» (مائده، آیه 35). اگر حاجت خواستن از خداوند به هر شکلی شرک باشد لازمه آن این است که تمام درخواست هایی را که ما از یکدیگر می کنیم شرک باشد از باب مثال از دیگری می خواهیم که به فریادم برس یا مشکل مرا حل کن و از این قبیل موارد، این گونه موارد حاجت خواستن از غیر خداوند خواهد بود و شرک می شود، در حالی که این گونه موارد را هیچ کس شرک نمی داند، به جهت این که فردی را که از او درخواست می شود صاحب کمال است در آن جهت که از او استمداد می شود و از او در جهت رفع مشکل استمداد می شود ولی در عین حال او واسطه و سبب خواهد بود و مسبب و همه کاره عالم هستی خداوند است. به نظر می رسد مشکل وهابیت و یا دیگر کسانی که هر جا سخن از حاجت خواستن از پیامبر و ائمه(ع) به میان می آید بحث شرک را مطرح می کنند به این باز می گردد که آنان اولیای الهی را حتی در حد و اندازه سایر مخلوقات که در رفع نیازشان به آنان مراجعه می کنند نمی دانند، همان فردی که حاجت خواستن از غیر خداوند را شرک می داند در زندگی روزمره اش به صدها نفر غیر خداوند در جهت رفع مشکلش مراجعه می کند و درمان درد خود را از دارو و پزشک می جوید و هیچ به ذهن او خطور نمی کند که حاجت خواستن از غیر خداوند شرک است، حتی نمی گوید پزشک و دارو به اذن خداوند درد مرا برطرف کرد و شفا داد، ولی وقتی بحث واسطه قرار دادن اشرف مخلوقات و مقربان درگان الهی به میان می آید بحث شرک و ده ها اشکال دیگر را مطرح می کند. بنابراین گفتن جمله «اکفیانی فانکما کافیان وانصرانی فانکما ناصران» حتی اگر روایت هم نباشد بلا اشکال است و موجب شرک و قول به قادر مطلق بودن پیامبر و حضرت علی(ع) نخواهد بود، بلکه درخواست حاجت از واسطه گان درگاه الهی است و در حقیقت توسل است. و اما در مورد مستند بودن دعای فرج، این دعا را سید بن طاووس در جمال الأسبوع ، ص 280 نقل کرده و کتب سید بن طاووس در ادعیه همیشه مورد اعتماد علمای شیعه بوده است. همچنین کفعمی در بلدالامین، ص 152 نقل کرده است. البته مشابه جمله دعای فرج در دعای دیگری نیز در کتاب کافی که از معتبر ترین منابع حدیثی شیعه است نیز آمده است که امام صادق(ع) به راوی می فرماید: هرگاه از چیزی محزون شدی در آخر سجودت بگو «یا جبرئیل یا محمد یا جبرئیل یا محمد اکفیانی ما انا فیه فانکما کافیان واحفظانی باذن الله فانکما حافظان» (فروع کافی، ج 2، ص 559).در باره مقدم شدن نام امیر مومنان بر پیامبر در یا علی و یا محمد چیزی نمی دانیم اما آنچه مسلم است این است که جایگاه و رتبه امیرمومنان علیه السلام پایین تر از پیامبر است و مقدم شدن نام حضرت به معنای برتری آن حضرت نیست . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه