اثبات برتری مقام امام از نبی؛ به دلایل زیر است:۱- اعطا شدن مقام برتربه حضرت ابراهیم علیه السلام : مفسرین زیادی از جمله: علامه طباطبایى، شیخ طوسى، طبرسى ؛بر اساس آیه ۱۲۴ سوره بقره: A}«انى جاعلک للناس اماما»{A به برتر بودن مقام امامت از مقام نبوت حکم کرده اند. زیرا از نظر اینها به لحاظ تاریخى، مقام امامت آن وقت به حضرت ابراهیم اعطا گردید که ایشان در آن زمان مقام نبوت را داشتند.

اثبات برتری مقام امام از نبی؛ به دلایل زیر است:1- اعطا شدن مقام برتربه حضرت ابراهیم علیه السلام : مفسرین زیادی از جمله: علامه طباطبایى، شیخ طوسى، طبرسى ؛بر اساس آیه 124 سوره بقره: «انى جاعلک للناس اماما» به برتر بودن مقام امامت از مقام نبوت حکم کرده اند. زیرا از نظر اینها به لحاظ تاریخى، مقام امامت آن وقت به حضرت ابراهیم اعطا گردید که ایشان در آن زمان مقام نبوت را داشتند. این مطلب به ویژه با توجه به لحن آیه که امامت را مبتنى بر امتحانات و آزمایشات سخت در دوران نبوت حضرت ابراهیم مبتنى کرده است به خوبى فهمیده مى شود.و اینکه آیه در مقام اعطاى نشان و درجه عالى ترى است که با درجات پیشین تفاوت ماهوى و حقیقى را داراست. و اگر جز این باشد لغویت در حکم تازه لازم مى آید.بنابراین مقام امامت مقامى است که در رتبه بالاترى از مقام نبوت قرار گرفته است.2ـ از نظر تأثیر باطنى و نفوذ روحانى: برخى، از جمله علامه طباطبایى، نبى را؛ تنها داراى هدایت تشریعى و به اصطلاح ارائه کننده طریق می دانند؛ ولی برای امام ؛ افزون بر آن، دارا بودن هدایت تکوینى را هم قائلند. یعنى امام از نظر تأثیر باطنى و نفوذ روحانى که اثر وجودیش در قلب انسان مى تابد او را هدایت مى کند. و لذا مقام امامت یکنوع ولایت بر اعمال مردم است از نظر باطن، که توأم با هدایت مى باشد. (ترجمه تفسیر المیزان، ج 1، ص 372 تا ص 382)3- رهبری معنوی: برخى هم چون استاد مطهرى(ره) گفته اند: فرق نبوت و امامت در این است که نبوت,راهنمایى، ابلاغ و اخبار است. ولى امامت، رهبرى یعنى علاوه بر رهبرى اجتماعى، رهبرى معنوى به سوى خدا هم هست. (مطهرى، مرتضى، مجموعه آثار، ج 3،ص 318)4ـ پیشوایی:برخى دیگر مانند استاد سبحانى معتقدند: نبى تنها مأمور به ابلاغ رسالت و دادن نویدها و بیم ها به مردم است اما امام علاوه بر آن پیشوایى است که شخصا داراى سمَت امر و نهى و تکلیف و دستورات است. و جامعه بشرى را با مدیریت صحیح به حد کمال رساند.(سبحانى، جعفر، منشور جاوید، انتشارات توحید، ج 5، ص 252) البته این نکته را توجه داشته باشید که برخی از پیامبران، مانند پیامبر اسلام(ص) علاوه بر نبوت مقام امامت و رهبری عملی جامعه دینی را نیز بر عهده داشته اند. از این رو برتری مقام امامت به معنای برتری امامان(ع) بر آن حضرت(ص) نیست. اما اثبات مقام ائمه علیهم السلام از باقی پیغمبران از راه« دلیل نقلى»پاسخ این مطلب را می دهیم؛ این گونه ادله نیز چند دسته اند: روایات خاص و صریح, روایات صریح و عام, و روایات غیرصریح. الف) دسته اول؛ روایات خاص و صریح: روایاتى است که به صراحت بر فضیلت امیرالمؤمنین(علیه السلام) بر شخص حضرت ابراهیم (ع) دلالت دارد. مانند احتجاج خود آنحضرت. چنان که در احتجاج طبرسى آمده است که از آن حضرت پیرامون این مسأله سوال شد و فرمودند: «من از ابراهیم (ع) برتر مى باشم. زیراوقتى خداوند از قیامت و برانگیخته شدن مردگان باوى سخن گفت, از خداوند درخواست نمود که چگونگى آن را به وى بنمایاند. خطاب آمد:«اولم تومن؟» جواب داد: «لیطمئن قلبى». ولى من در مرتبه اى از یقین هستم که: لو کشف الغطأ ما ازددت یقینا؛M} اگر همه پرده هاى غیب کنار رود اندکى بر یقینم افزوده نگردد{M». زیرا آن را اندک کاستى نیست تا بدین وسیله جبران گردد.» ب ) دسته دوم؛ روایات صریح و عام: روایات عام, آنهایند که فضیلت امیرالمؤمنین وائمه (علیهم السلام) بعد از ایشان, بر دیگر انبیا را به طور عام و مطلق؛ دلالت دارند,. از جمله:1- در بحارالأنوار ج : 26 ص : 336 ؛عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (ع) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص):« مَا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَلْقاً أَفْضَلَ مِنِّی وَ لَا أَکْرَمَ عَلَیْهِ مِنِّی؛ قَالَ عَلِیٌّ( ع): فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَنْتَ أَفْضَلُ أَوْ جَبْرَئِیلُ فَقَالَ( ص):یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فَضَّلَ أَنْبِیَاءَهُ الْمُرْسَلِینَ عَلَى مَلَائِکَتِهِ الْمُقَرَّبِینَ وَ فَضَّلَنِی عَلَى جَمِیعِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ الْفَضْلُ بَعْدِی لَکَ یَا عَلِیُّ وَ لِلْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِکَ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَخُدَّامُنَا وَ خُدَّامُ مُحِبِّینَا...»«....و خداوندمرا بر جمیع انبیاء ومرسلین برتری داد ومرتبه فضیلت بعد از من ؛ از آن تو وائمه بعد از تو است...» 2- بحارالأنوار ج : 26 ص : 336عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ( ع) قَالَ:« إِنَّ اللَّهَ فَضَّلَ أُولِی الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ بِالْعِلْمِ عَلَى الْأَنْبِیَاءِ وَ وَرَّثَنَا عِلْمَهُمْ وَ فَضَّلَنَا عَلَیْهِمْ فِی فَضْلِهِم...» ؛ «...خداوند رسولان اولی العزم را بر سایر انبیاء برتری داد ,وما علم ایشان را به ارث بردیم وفضل ما را بر ایشان برتری داد...» ج ) دسته سوم ؛ روایات غیرصریح: روایاتى است که لفظا و صراحتا فضیلت بر برترى حکم نمى رانند. بلکه برترى پنج تن آل عبا؛ از دیگر مخلوقات , از آنها استنباط و کشف مى شود. از جمله: 1- احادیثى که نشان مى دهد حضرت آدم (ع) نور پنج تن را درعرش الهى مشاهده کرد. 2- احادیثى که پیرامون توسل انبیاى گذشته به اهل بیت وجود دارد. 3- حدیث قدسى مرسله اى که در آن خداوند به پیامبر (ص) فرموده است: «M}اگر تو نبودى جهان را نمى آفریدم و اگر على نبود تو رانمى آفریدم و اگر فاطمه نبود هیچ یک را{M». .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه