آیا در قرآن مجید داشتن کنیز و غلام برای فرد مسلمان تأیید شده است در صورت جواب مثبت خواهشمند است دلایل عقلانی آن را تبیین نمایید؟ در صورت امکان آیه ۳۰ سوره معارج نیز توضیح داده شود؟

در پى جنگ با کافران اگر اسیرانى گرفته شوند به دلیل کفر و ستیزه گرى سزاوار قتل مى باشند. اما از آنجا که بسیارى از اسیران به پیروى از سردمداران در جنگ شرکت کرده اند و از آگاهى کافى برخوردار نبودند، از قتل آنان صرف نظر مى شود و نگهدارى آنان با شرایط خاص به صورت اسارت مطرح مى شود که یکى از شیوه هاى اسارت، به کارگیرى آنان به صورت «برده و کنیز» است که این روش نسبت به نگهدارى در اردوگاه ها از مزایاى فراوانى برخوردار است. زیرا در چرخش کارهاى روزمره جامعه نقش فعال دارند و به دلیل آمیختگى با مسلمانان با فرهنگ اسلام آشنا مى شوند و رفته رفته به بهانه هاى مختلف از قبیل کفاره روزه و... آزاد مى شوند. اما باید دانست این حکم مربوط به کافران محارب است که در برابر مسلمانان به جنگ پرداخته اند. و اسارت زنان کافر حربى موجب مى شود زوجیت آنان قبل از جنگ و اسارت منحل شود اما اگر به اجازه مولى خود بعد از اسارت ازدواج کنند، مولى حق همبسترى با آنان را ندارد. براى آگاهى بیشتر ر.ک: 1- اسلام و مسأله آزادى، بردگى، موسوى زنجانى 2- حقوق بشر، اسدالله مبشرى 3- نگاهى به بردگى، محمدعلى گرامى [کامل از کد28883]توضیح سه مطلب در پاسخ به این سؤال لازم است اسلام مخترع برده داری نبوده است؛ بلکه نظام برده داری هزاران سال قبل از اسلام وجود داشته است. اسلام برنامه آزادی بردگان را طراحی و اجرا کرد و این کار بزرگ را در چند مرحله انجام داد. الف: ترغیب و تشویق مردم به آزادی بردگان از طریق پیشوایان دین در قول و عمل؛ به عنوان مثال در روایتی از حضرت رسول اکرم(ص) آمده است: «شَرُّ الّْنّاسِ مَنْ باعَ الْنْاسَ؛ بدترین مردم کسانی هستند که بردگان را خرید و فروش می کنند.» (مستدرک الوسائل، جلد 13، ابواب ما یکتسب به باب 19، حدیث 1) طبق این حدیث بدترین معاملات معامله انسان است. روایات دیگری نیز در این زمینه آمده است که به همین روایت اکتفا می کنیم. بزرگان دین نیز در عمل مشوّق مردم در آزادی بردگان بودند یکی از افتخارات حضرت علی(ع) این است که هزار برده با پولی که از زحمت بازوی خویش به دست آورد، آزاد نمود. (وسائل الشیعه جلد 16، ابواب العتق، باب 1، حدیث 6 ) امام حسن مجتبی(ع) به بهانه شاخه گلی که یکی از کنیزانش به او هدیه می کند کنیز خود را آزاد می کند. (مستند الامام المجتبی (ع)/ 702) ب جلوگیری از برخی منابع بردگی اسلام از برخی سرچشمه های برده داری نیز جلوگیری کرد؛ از جمله این که برده گرفتن بدهکاران یا سارقان را در مقابل بدهکاری یا سرقت ممنوع کرد و همچنین از فروختن افراد آزاده بوسیله غاصبان و فروختن فرزندان از سوی پدران و مادران فقیر شدیداً نهی فرمود. مثالهای زیبای قرآن ج 2، حضرت آیت الله مکارم شیرازی به نقل از سایت تبیان[پایان کد انتخابی][پایان کد انتخابی]در قرآن نیز بحث برده وکنیز طرح شده است.فمن ما ملکت ایمانکم،نساء25، .وانکحوا الایامی والصالحین من عبادکم وامائکم.سوره نور،آیه32،وهمانگونه که اشاره شد اسلام وقتی با پدیده بردگی روبرو شد با برنامه هائی سعی نمود جلوی این پدیده را بگیرد ودر راستای آزادی آنها وحفظ شخصیت بردگان دستوراتی صادر کرد زیرا رها کردن بدون برنامه وآزادی یکجاو در یک ساعت ،سبب بروز مشکلاتی می شد وجامعه را دچار هرج ومرج می نمود وخود بردگان نیز بلاتکلیف وبدون حامی رها می شدند،ولذا به تدریج ودر طی مراحلی آزاد شدند تا هم شخصیت آنها محفوظ باشد وهم جامعه متضرر نشود.اطلاع بیشتر را در تفسیر نمونه،ج21ص412 ملاحظه نمائید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه