التعرب بعد الهجره که در روایات به عنوان گناه کبیره یاد شده یعنی چه؟ آیا به دوران جاهلیت برگشتن است یا اخلاق جاهلی داشتن است؟

تعرب در لغت یعنی خود را شبیه اعراب کردن. و در اصطلاح روایات اسلامی یعنی پس از هجرت پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از مکه به مدینه در سال 13 بعثت، بر هیچ فرد مسلمانی جایز نیست که با داشتن امکان هجرت، باز در مکه یا شهرها و کشورهای کفر سکونت کند و به کسی که از دار کفر به دار اسلام مهاجرت نکند می گویند تعرب کرده است. بنابر این تعرب یعنی کوچ نکردن از شهر یا کشور کفر به شهر یا کشور اسلامی که بتواند آزادانه به دستورات اسلام عمل کند، البته شرط قدرت هجرت داشتن نیز لازم است و اگر کسی نتواند هجرت کند معذور می باشد و مرتکب گناه نشده است و گاهی نیز تعرب را عامتر گفته اند چنان چه امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: کسی که اسلام آورد ولی ولایت ما را نپذیرد به تحقیق پس از هجرت تعرب کرده است. طبق این روایت، تعرب فقط هجرت نکردن و در کشور کفر باقی ماندن نیست، بلکه ولایت اهل بیت ـ علیهم السلام ـ را نپذیرفتن نیز تعرب است چرا که ولایت ادامه دهنده مسیر نبوت است و کسی که ولایت را نمی پذیرد همانند کسی است که تعرب نموده و با این نپذیرفتن همانند تعرب کننده از تبیین معارف اسلامی و تفسیر واقعی قرآن بدور می ماند. در روایات اسلامی که اهل بیت عصمت و طهارت گناهان کبیره را می شمارند، تعرب را نیز یکی از گناهان کبیره دانسته اند و در این رابطه بیش از 32 روایت از ائمه اطهار ـ در کتب های روایی وارد شده است که به یک نمونه اشاره می شود: امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: ((گناهان کبیره هفت چیز است: 1. قتل مومن از روی عمد (قتل از روی خطا و نیز کشتن کسی که مستحق این کار است مانند قصاص قاتل و .... با گفتن کلمه عمد خارج می شوند.) 2. تهمت خلاف عفت زدن (زنان و مردان پاکیزه را متهم به زنا کار کردن از گناهان کبیره است.) 3. فرار از جنگ. 4. تعرب بعد از هجرت. 5. خوردن مال یتیم با ظلم. 6. خوردن ربا پس از روشن شدن، (یعنی پس از این که روشن شود، قرضی یا معامله ای ربوی است باز به آن تن دهد.) 7. هر چیزی که خداوند به عمل کننده آن وعده آتش جهنم داده است.)) اما این که تعرب برگشتن به دوران جاهلیت یا اخلاق جاهلیت داشتن است، آن چه از روایات استفاده می شود این است که با تعرب، شخص مسلمان از جامعه اسلامی در مانده و نمی تواند به وظایفش عمل کند و از فهم مسائل دینی دور مانده و جاهل زندگی می کند نه این که از دین برگشته و مثل دوران جاهلیت به بت پرستی، و کارهای دیگر روی می آورد، البته ممکن است بر اثر دوری از جامعه اسلامی نتواند، وظایف خود را به درستی انجام دهد و مثل دوران جاهلیت به خرافات و جهالت ها روی آورد و زندگی اش همانند زندگی افراد دوران جاهلیت باشدو اخلاقش نیز به مرور زمان از اخلاق اسلامی دور می شود، امام رضا ـ علیه السلام ـ علت تحریم تعرب بعد از هجرت را توسط خداوند متعال چنین ترسیم فرموده اند: 1((. برگشت از دین (در واقع با دوری از جامعه اسلام و نشنیدن مسائل و معارف قرآنی و ترک دستورات از دین بر می گردد، البته نه این که خدا را قبول نکند و اسلام را حق نداند، بلکه در عمل کارهایی را انجام می دهد که عین عمل مشرکان و کافران می شود.) 2. با تعرب کمک کردن به انبیا و حجج الهی ترک می شود و نیز مفاسدی که در جامعه بوجود می آید، کسی از آن ها جلوگیری نمی کند (یعنی با هجرت نکردن مسلمانان به یک کشور اسلامی، خود آن کشور نیز ضعیف می ماند و نمی تواند با مفاسد اجتماعی مبارزه کند). 3. از بین بردن حقوق دیگران به خاطر سکونت در جامعه کفر (مانند حقوق فرزندان و زنان که ناچارند با آن ها در این جامعه کفر بمانند و ....)). سپس امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمود:(( بنابر این کسی که دین را بشناسد، دیگر ماندن در میان اهل جاهل را جایز نخواهد دانست چرا که با این کار از دانستن مسائل دینی بی بهره اند و در نتیجه دستورات الهی را ترک خواهد کرد و با اهل جهل مراوده داشتن نیز به صلاح یک مسلمان نیست.)) حاصل سخن این که با تعرب، شخص مسلمان به دوران جاهلیت بازگشت یا اخلاق جاهلی داشتن به این معنی که خدا و پیامبر را انکار کند، نیست بلکه با دوری از جامعه اسلامی و جاهل ماندن به مرور اخلاقش شبیه اخلاق جاهلیت و عملش همانند دوران جاهلیت می شود با این فرق که در دوران جاهلیت مبنای کارها بت پرستی بود و الآن با پوشش اسلامی چنین کارهایی را انجام می دهد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه