آيا حضرت رسول(ص) و امام علي(ع) در اذان واقامه نماز خود بر رسالت و ولايت خود شهادت میدادند؟

اذان در لغت به معناي اعلام است و در شريعت اسلام منظور از «اذان» كلمات مخصوصي است كه قبل از نماز واجب يوميه گفته مي‎شود. اقامه در لغت به معناي بر پا داشتن است و در شرع مقدس اسلام،‌ كلماتي است كه بعد از اذان و قبل از هر نماز واجب يوميه گفته مي‎شود. شايد از آن جهت كه نمازگزار با گفتن «اقامه» خود را براي نيت نماز آماده مي‎كند و با كسي حرف نمي‎زند و نماز را برپا مي‎نمايد، «اقامه» ناميده شده است. مرحوم مجلسي در مورد تشريع اذان مي‎گويد «بدان كه همة شيعه اجماع دارند بر اين مطلب كه اذان از طريق وحي بر پيامبر رسيده است.» رواياتي هم از ائمه اطهار ـ عليه‎السلام ـ موجود است كه اين مطلب را ثابت مي‎كنند. در حديث صحيحي از امام محمد باقر ـ عليه‎السلام ـ نقل شده است كه فرمودند «وقتي پيامبر(ص) به معراج رفت و به «بيت المعمور» رسيد وقت نماز شد، جبرئيل اذان و اقامه گفت و پيامبر(ص) به نماز ايستادند» در ادامه اين حديث امام باقر عليه‎السلام ـ پس از بيان كيفيت اذان و اقامه فرموده: «پس پيامبر(ص) در زمين دستور داد كه بلال اذان‎گو باشد او نيز تا هنگام وفات پيامبر اذان مي‎گفت». بر اساس روايات متعدد مجموع جملات اذان و اقامه كه بر پيامبر نازل شده است و پيامبر(ص) آن‎ها را در اذان مي‎گفتند، سي و پنج جمله (18 جمله اذان و 17 جمله اقامه) است. يكي از اين جملات كه شيعه و سني هيچ اختلافي در آن ندارند جمله «اشهد اَنَّ محمداً رسولُ اللهِ» است. پس معلوم مي‎شود كه پيامبر(ص) هم اين جمله را ذكر مي‎فرمودند. و به رسالت خود شهادت مي‎دادند و مردم نيز از آن حضرت مي‎آموختند. اما آيا علي ـ عليه‎السلام ـ هم به ولايت خود شهادت مي‎داد يا نه؟ بايد اين نكته را بدانيم كه شهادت بر ولايت علي ـ عليه‎السلام ـ (اشهد انَّ عليا ولي الله) جزء اذان و اقامه نيست و در اذاني كه بر پيامبر نازل شده موجود نمي‎باشد. ولي به استناد برخی روايات و تاييد عملکرد شاخص ترين اصحاب از جمله ابوذر و سلمان از سوی پيامبر(ص) گفتن آن در اذان و اقامه مطلوب است. شيخ عبدالله مراغي مصري از علماي محقق اهل سنت روايت مي‎كند كه:‌ پس از واقعه غدير خم سلمان فارسي در اذان و اقامه بعد از شهادت به توحيد و رسالت،‌ به ولايت علي ـ عليه‎السلام ـ نيز شهادت مي‎داد، يكي از اصحاب به محضر رسول خدا رسيد و عرض كرد: «يا رسول الله: امروز موضوعي را شنيدم كه قبلاً نشنيده بودم و آن هم شهادت سلمان به ولايت علي ـ عليه‎السلام ـ در اذان و اقامه است» پيامبر(ص) فرمودند «سمعتم خيراً» چيز خوبي شنيده‎ايد. در مورد ابوذر هم نقل شده كه به ولايت علي ـ عليه‎السلام ـ در اذان و اقامه شهادت مي‎داد كه پيامبر در جواب سوال بعضي از صحابه عمل ابوذر را صحيح دانستند. براين اساس علمای شيعه اين جمله را جزء اذان و اقامه ندانسته ولي گفتن آن را در اذان به قصد رجاء استحباب، جايز مي‎دانند. سيد باقر شيرازي شهادت بر ولايت حضرت علي ـ عليه‎السلام ـ را روح اذان و مکمل آن دانسته استسيد محسن حکيم نيز شهادت بر ولايت امام علی(ع) را از جمله شعارهاي ايمان و علامت تشيع میداند. از مجموع مطالب گذشته نتيجه مي گيريم كه: اذان و اقامه، از طريق وحي در مکه به پيامبر اسلام(ص) ابلاغ شده است. اولين «موذن» در آسمان در ميان فرشتگان «جبرئيل»‌ و در زمين از ميان انسانها «بلال حبشي» بوده است. پيامبر(ص)نيز در اذان و اقامه نماز خود به رسالت خود شهادت میدادند. 4. شهادت بر ولايت علي ـ عليه‎السلام ـ جزء‌ اذان و اقامه نيست و گفتن آن به نيت جزء اذان و اقامه جايز نيست ولي به قصد رجاء اشكالي ندارد بلكه بسيار مطلوب و پسنديده و از اركان ايمان و علامت تشيّع است. 5. چون اين شهادت جزء اذان و اقامه نبوده بطور يقين امير مومنان علي ـ عليه‎السلام ـ هم در اذان و اقامه اين شهادت را نمي‎گفتند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه