در تاریخ آمده((طبری می‌گوید چون سپاه خالد بر قبیله وارد شد خالد اعلان جنگ نمود لذا مردم بنی یربوع مسلح شدند، سربازان خالد گفتند: ما مسلمانیم چرا مسلح شده اید؟ انها گفتند: ما نیز مسلمانیم شما چرا مسلحید؟ مردم قبیله سلاح را به زمین نهادند ولی خالد تصمیم قتل مالک را گرفت و بهانه این بود که او ابوبکر را خلیفه ندانسته، لذا به ضرار بن ازور فرمان داد او را گردن زند. در این حال مالک به همسر زیبای خود ام تمیم خطاب کرد که تو مرا به کشتن دادی بدین معنی که خالد دلباخته تو شد مرا می‌کشد که ترا تصرف کند.چنان شد که او گفته بود خالد او را کشت و بلافاصله زنش را به تصرف دراورد، ابوقتاده و عبدالله بن عمر به وی اعتراض نمودند ولی او به سخنان انان اعتنایی نکرد و پس از بازگشت به مدینه، ابوقتاده پیش از ورود خالد جریان را به عرض خلیفه رساند ولی خالد چون به مدینه وارد شد خود را غرق سلاح نمود و سه چوبه تیر را به نشانه پیروزی به عمامه‌اش نصب نمود و چون در راه عمر، او را دید تیرها را از عمامه‌اش بیرون کشید و شکست و به وی گفت: تا این حد ریاکاری و تظاهر می‌کنی؟! مرد مسلمانی را می‌کشی و سپس با همسرش هم بستر می‌شوی و اکنون خود را قهرمان اسلام می‌دانی؟! به خدا قسم سنگسارت می‌کنم. ولی خالد سخنی نگفت به راه خود ادامه داد تا به نزد خلیفه رسید و داستان را به گونه‌ای به وی گزارش کرد که او را راضی نمود، و چون از نزد ابوبکر بیرون شد عمر به نزد ابوبکر رفت و به وی اعتراض نمود او در جواب گفت: خالد اجتهاد کرده ولی در اجتهادش اشتباه نموده و ما شمشیر اسلام را در غلاف نخواهیم کرد، و سپس دستور داد اسیران را ازاد کردند و دیه مالک را از بیت المال پرداخت))۱.منظور از سخن ابوبکر که میگوید خالد اجتهاد کرد ولی اجتهادش غلط بود یعنی چه؟؟؟؟ بعضی اهل سنت برای توجیه جنگ معاویه علیه حضرت علی هم از این جمله استفاده میکنند که معاویه اجتهاد کرده بود معنی این سخن چیست؟؟؟۲. مالک این نویره که مسلمان بوده پس چرا ابوبکر خالد را سمت او فرستاد؟؟؟لطفا به این دو سوال پاسخ دهید

جواب اجمالی : ماجرای خالد ابن ولید و مالک ابن نویره و قتل مالک توسط خالد از تلخ ترین وقایع و حوادث صدر اسلام در زمان خلیفه اول و دوم است که توجیهات و تفاسیر مختلفی در منابع اهل سنت برای این جنایت وجود دارد . توضیح بیشتر : 1- خالد ابن ولید کیست ؟ خالد بن ولید از طایفه بنی مخروم از قبیله قریش بود. پدرش، ولید بن مغیره، از سرسخت‌ترین دشمنان اسلام و از نخستین کسانی بود که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را استهزاء کرد.خالد بن ولید یکی از اشراف قریش در جاهلیت بود که «منصب القبه» یعنی مسئولیت اسلحه‌خانه و مهمات جنگی، و نیز منصب طلیعه‌داری سپاه قریش را بر عهده داشت. وی یکی از فرماندهان مشرکان در جنگ احد و از عوامل شکست سپاه اسلام در آن جنگ بود.او که در تمامی جنگ های مشرکان علیه پیامبر اسلام شرکت داشت، پس از صلح حدیبیه به جمع مسلمانان پیوست و در غزوه فتح مکه و حنین شرکت کرد. خالد در جنگ موته حضور داشت و پس از به شهادت‌رسیدن سه فرمانده آن نبرد، (جعفر بن ابیطالب و زید بن حارثه و عبدالله بن رواحه،) از سوی سپاهیان و جنگجویان موته به فرماندهی برگزیده شد و با عقب نشینی، سپاهیان مسلمان را به مدینه بازگرداند .خالد بن ولید در زمان پیامبر نزد قبیله جذیمه رفت تا آنان را به اسلام دعوت کند، ولی از آنجایی که بین قبیله جذیمه و قبیله خالد بن ولید (بنی مخزوم) دشمنی بود، کینه دیرینه قبیلگی، خالد را بر آن داشت که علی رغم مسلمان‌شدن جذیمیان، نسبت به آنان بدبین باشد و به آنها حمله کند. وی عده ای از مردم مسلمان جذیمه را کشت و اموالشان را به غارت برد.رسول خدا از رفتار خالد ابراز انزجار نمود و فرمود:«خداوندا من از رفتار خالد بیزارم.»آنگاه علی بن ابی طالب ع را جهت دلجویی و پرداخت دیه به کشتگان آن حادثه به میان قبیله جذیمه اعزام نمود.از جمله مهمترین جنایات فجیع خالد بن ولید در عصر حکومت ابوبکر، قتل مالک بن نویره به اتهام شرک و همبستر شدن با همسر او استهچنین جنایاتی که در حمله به ایران مرتکب شد بر اساس نقل برخی منابع تاریخی دهها هزار نفر از ایرانیان را کشت و اموالشان را به غارت برد و یا در اتش سوزاند. سرانجام، خالد بن ولید در سال 21 قمری در شهر حمص شام در عصر خلافت عمر در گذشت و عمر را وصی خود قرار داد.یکی از پسران وی به نام مهاجر بن خالد بن ولید در جنگ صفین در سپاه امام علی علیه السلام بود و در همان جنگ به شهادت رسید.منابع :اسدالغابه،‌ ج 2، ص 109؛ قاموس الرجال، ج 4،‌ ص 143؛ فروغ ابدیت، ج 3،‌ ص 347 - 349؛ الطبقات،‌ ج 4، ص 253، الاستیعاب،‌ ج 3، ‌ص 437؛ بحارالانوار،‌ ج 21، ص 142====================2- مالک ابن نویره کیست ؟مالک بن نویره از صحابه رسول خدا(ص) و از اشراف و بزرگان جاهلیت و اسلام. وی نماینده پیامبر(ص) در گرفتن صدقات قبیله‌اش بود. پس از درگذشت پیامبر(ص) با خودداری از بیعت با ابوبکر، خالد بن ولید به سوی قبیله‌اش رفت و با اینکه مالک آهنگ جنگ نداشت، خالد دستور داد گردنش را زدند و همسرش را اسیر کرد و با او همبستر شد. این کار خالد اگر چه از طرف برخی همچون ابوقتاده و عمر محکوم و عمر خواهان سنگسار خالد شد اما ابوبکر با خالد برخوردی نکرد و گفت خطا کرده و دیه مالک را از بیت المال پرداخت. ابن الاثیر، اسد الغابه، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰.مالک یکی از دوستداران اهل بیت پیامبر و حامی خلافت علی بن ابی‌طالب معرفی گردیده است که در حضور پیغمبر اسلام ایمان به ولایت علی آورده است و نپرداختن زکات به ابوبکر باعث مرتد دانستن او شده است. =====================3- ماجرای قتل مالک ابن نویره توسط خالد مالک بن نویره از سران قبیله بنی‌تمیم بود که در زمان پیامبر ص اسلام آورد اما پس از او با ابوبکر بیعت نکرد و صدقات جمع شده را برای او نفرستاد. ابوبکر او را بخاطر نپرداختن زکات متهم به ارتداد کرد و خالد بن ولید را به سوی او فرستاد. خالد مالک را ابتدا اسیر کرد و سپس کشت و با همسرش همبستر شد و مرتکب زنا شد. جنایتی که خالد بن ولید در حق مالک انجام داد موجب اعتراض عمر بن خطاب به ابوبکر شد اما ابوبکر اعلام کرد که خالد خطا کرده است . ابن الاثیر، اسد الغابة، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰ پس از وفات پیغمبر مالک از بیعت با ابوبکر سر باز زد. ابوبکر، خالد بن ولید را با سپاهی به سوی او فرستاد و چون خالد به نزدیک قبیله او قبیله بنی یربوع رسید سپاه خود را مسلّح و آماده جنگ کرد و چون به بُطاح محل سکونت مالک رسیدند کسی را نیافتند چه مالک به آنها دستور داده بود اجتماع نکنند و از خانه‌های خود بیرون نیایند. خالد سربازانش را به سراغ جمعیت فرستاد تا هر که را بیابند به نزد خالد برند. آنها مالک و چند نفر را به نزد خالد بردند. ابوبکر گفته بود که هر جا وارد شدید اگر دیدید مردم اذان گفتند و نماز خواندند متعرضشان مشوید و اگر نماز نخواندند بر آنان بتازید. سربازان خالد درباره مالک به اختلاف سخن گفتند، ابوقتاده گواهی داد که آنها اذان گفته و نماز خوانده‌اند. روی این اختلاف خالد دستور داد آنها را در بند کرده و از آنها مراقبت کنند. طبری می‌گوید چون سپاه خالد بر قبیله وارد شد خالد اعلان جنگ نمود لذا مردم بنی یربوع مسلّح شدند، سربازان خالد گفتند: ما مسلمانیم چرا مسلح شده اید؟ آنها گفتند: ما نیز مسلمانیم شما چرا مسلحید؟ مردم قبیله سلاح را به زمین نهادند ولی خالد تصمیم قتل مالک را گرفت و بهانه این بود که او ابوبکر را خلیفه ندانسته، لذا به ضرار بن ازور فرمان داد او را گردن زند. در این حال مالک به همسر زیبای خود ام تمیم خطاب کرد که تو مرا به کشتن دادی بدین معنی که خالد دلباخته تو شد مرا می‌کشد که ترا تصرف کند. چنان شد که او گفته بود خالد او را کشت و بلافاصله زنش را به تصرف درآورد، ابوقتاده و عبدالله بن عمر به وی اعتراض نمودند ولی او به سخنان آنان اعتنائی نکرد و پس از بازگشت به مدینه، ابوقتاده پیش از ورود خالد جریان را به عرض خلیفه رساند ولی خالد چون به مدینه وارد شد خود را غرق سلاح نمود و سه چوبه تیر را به نشانه پیروزی به عمامه‌اش نصب نمود و چون در راه عمر، او را دید تیرها را از عمامه‌اش بیرون کشید و شکست و به وی گفت: تا این حد ریاکاری و تظاهر می‌کنی؟! مرد مسلمانی را می‌کشی و سپس با همسرش هم بستر می‌شوی و اکنون خود را قهرمان اسلام می‌دانی؟! به خدا قسم سنگسارت می‌کنم. ابن الاثیر، اسد الغابه، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۴۰.================= 4- توجیات و تفاسیر در قتل مالک توسط خالد کشتن مالک بن نویره و افراد قبیله‌اش و همبستر شدن با همسر مالک‌بن نویره این‌کار زشت خالد که برخی از مورخان سعی کرده‌اند آن را نادیده بگیرند ویا دست‌کم توجیه‌کنند.در دوران خلافت ابوبکر اتفاق افتاده که باعث خشم عده‌ای از مسلمانان شد و از ابوبکر خواستند وی را مجازات کند، اما خلیفه نپذیرفت و اعلام کرد که خالد خطا کرده است. ازاین رو وقتی خالد به مدینه رفت، عذرش را پذیرفت. هیکل، ص۱۵۳ـ۱۶۳؛ عقاد، ص۷۸ـ۸۰ ، ابن سلام جمحی، سفر۱، ص۲۰۴، ۲۰۸؛ خلیفةبن خیاط، ۱۴۱۵، ص۵۳ـ۵۴؛ یعقوبی، ج ۲، ص۱۳۹؛ طبری، ج ۳، ص۲۷۸ـ۲۸۰؛ برای نقد این رفتار خالد و نقد دفاع خلیفه از او رجوع کنید به شرف الدین، ج ۲، ص۹۹ـ۱۱۹ قتل مالک ابن نویره توسط خالد اگر چه از طرف برخی همچون ابوقتاده و عمر محکوم و عمر خواهان سنگسار خالد شد اما ابوبکر با خالد برخوردی نکرد و گفت خطا کرده و دیه مالک را از بیت المال پرداخت.خالد گزارش قتل مالک را به ابوبکر ارئه داد . خالد نزد خلیفه رسید و داستان را به گونه‌ای به وی گزارش کرد که او را راضی نمود، و چون از نزد ابوبکر بیرون شد عمر به نزد ابوبکر رفت و به وی اعتراض نمود او در جواب گفت: خالد اجتهاد کرده ولی در اجتهادش اشتباه نموده و ما شمشیر اسلام را در غلاف نخواهیم کرد، و سپس دستور داد اسیران را آزاد کردند و دیه مالک را از بیت المال پرداخت.گفته‌اند چون متمم برادر مالک نزد ابوبکر آمد، و خونخواه برادرش شد و اسیران را مطالبه کرد، ابوبکر دستور پرداخت دیه و بازگرداندن اسیران به وی شد.عمر و برخی از اصحاب به اقدام خالد اعتراض و خواهان برخورد با خالد شدند . اما ابوبکر قائل به خطای خالد در اجتهاد و خواهان عدم برخورد و عدم قصاص شد . ==============5- منظور از سخن ابوبکر که می گوید خالد اجتهاد کرد ولی اجتهادش غلط بود یعنی چه؟؟؟؟ بعضی اهل سنت برای توجیه جنگ معاویه علیه حضرت علی هم از این جمله استفاده میکنند که معاویه اجتهاد کرده بود معنی این سخن چیست؟؟؟پاسخ : سخن ابوبکر غلط و اشتباه بود و حتی عمر و برخی از اصحاب ( علی ع اصلا در این ماجرا حضور نداشت و خواهان برخورد با خالد بود ) به ابوبکر اعتراض کردند . شاید توجیه ابوبکر این بود که خالد در ماموریت نظامی بود و در ماموریت نظامی اگر خطایی رخ داد دیه آن به عهده بیت المال است و خالد در ماموریت نظامی ، دچار خطا و اشتباه شد . حال خطا و اجتهاد خالد چه بود ؟ احتمال ارتداد مالک و عدم پرداخت زکات توسط مالک سبب خطای خالد و قتل مالک گردید . برخی در توجیه اقدامات معاویه در عدم بیعت با علی ع و جنایت یزید در قتل امام حسین ع قائل به اجتهاد معاویه و یزید هستند . و این سخن غلطی است زیرا شما می توانید تمتم خظاها و گناهان افراد را مربوط به اجتهاد بدانید که نمی توتن با آن برخورد کرد . در این صورت حساب و عقاب معنا ندارد و سنگ روی سنگ بند نمی شود . برای مطالعه بیشتر به کتاب اجتهاد در مقابل نص و کتاب المراجعات علامه شرف الدین مراجعه شود . ================6- مالک این نویره که مسلمان بوده پس چرا ابوبکر خالد را سمت او فرستاد؟؟؟پاسخ : خلیفه اول خالد را برای جمع آوری مالیات ( زکات) به سراغ مالک و قبیله او فرستاد . مالک یکی از دوستداران اهل بیت پیامبر و حامی خلافت علی بن ابی‌طالب معرفی گردیده است که در حضور پیغمبر اسلام ایمان به ولایت علی آورده است و نپرداختن زکات به ابوبکر باعث مرتد دانستن او شده است. شاید مهم ترین دلیل ماجرای مالک ، مخالفت او با خلافت ابوبکر باشد . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه