زماني که حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ براي درخواست کنيز نزد رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ رفتند حضرت به ايشان تسبيحات را هديه دادند پس اين کنيزان حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ براي چه دوره اي هستند؟

در فرهنگ عرب و برخي ملل، خاندان هاي اشرافي، افرادي را براي خدمتگذاري در خانواده خود انتخاب مي نمودند و در برخي جوامع اين روند چنان پيش رفته بود که نظام برده داري را به وجود آورده بود که حقوق بردگان پايمال مي شد با ظهور اسلام، حضرت ختمي مرتبت برنامه اي ريختند که اين نظام را اصلاح و حقوق آنان محترم شمرده شود. در برخي از منابع گزارش شده وقتي فاطمه از پيامبر جهت کمک در منزل کنيز خواست به حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ ذکري آموخت و فرمود: فاطمه جان در مسجد حدود چهار صد نفر از اصحاب (اصحاب صفه) زندگي مي کنند که وضع اقتصادي خوبي ندارند، نه طعام دارند، نه لباس، شرايط فعلي ما مساعد نيست تا خواست تو عملي شود سپس براي اين که فاطمه را دست خالي روانه خانه نکند فرمودند فاطمه جان، چيزي به تو تعليم مي دهم که اگر بعد از نمازهاي واجب و قبل از خواب آن را بگويي براي تو بهتر از کنيز و خدمتکار خواهد بود. حضرت علي ـ عليه السلام ـ در جواب رفتار رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمودند ما از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ دنيا را طلب نموديم ولي حضرت به امر پروردگار ما را به آبادي آخرت رهنمون فرمود. درس ديگري که از اين داستان مي توان گرفت، ايثار است حضرت ديگران را بر خانواده خود ترجيح و تقديم فرمودند يعني آن عده مسکيني که هيچ چيز نداشتند با پولي که از فروش اين اسيران به دست آمده بود، مقداري از درد آنها را التيام بخشيد. و به فاطمه نيز عملي آموخت که از لحاظ روحي و ثواب اخروي بهتر از داشتن کنيز و خدمتکار بود. و اين در صورتي بود که فاطمه در ابتداي تشکيل زندگي بودند يعني فرزندان متعدد نداشته و مي توانست کارهاي خانه را هر چند با زحمت انجام دهند. از طرف ديگر از برخي منابع روايي و تاريخي چنين به دست مي آيد که حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ يک خدمتکار بيشتر نداشتند و حضرت با ايشان هم تقسيم کار کرده بودند، يعني مقداري از کارهاي خانه را ايشان انجام مي دادند و مقدار ديگر را خود فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ و اسم اين خدمتکار هم فضه بود. در روايتي آمده است که وقتي آيه؛ و هر گاه از آنان روي برتابي، و انتظار رحمت پروردگارت را داشته باشي، با گفتار نرم و آميخته با لطف با آنها سخن بگو». نازل شد، رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ کنيزي اختيار نمود و آن را به فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ تقديم نمود و او را فضه ناميد. و اين هم در صورتي بود که کارهاي خانه حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ زياد شده بود و فرزندان آن حضرت خردسال بودند چنان چه حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روزي فاطمه را مشاهده کردند که با دستان خود گندم را با آسياب آرد مي کند، و فرزند خردسالش گريان را شير مي دهد پيامبر به حال فاطمه گريست! بعد از اين که کارهاي فاطمه ـ سلام الله عليها ـ طاقت فرسا شد پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فضه را به خانه فاطمه فرستادند، فضه در خانه فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ که مدرسه ديني بود تربيت يافت و شخصيتي بزرگ شد بر اساس برخي روايات وي دختر پادشاه هند بود و به علم کيميا آشنايي داشت و در خانه فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ در اثر تربيت به مقامي رسيد که موقع صحبت کردن فقط با آيات قرآن سخن مي گفت و جز قرآن از زبانش جاري نمي شد. يعني او که ابتدا مس را با علم کيميا طلا مي کرد، در اثر هم نشيني با خاندان رسالت مس وجود خود را تبديل به طلا نمود. شايد يکي از حکمت هاي انتخاب فضه براي خدمتکاري در خانه رسالت همين باشد. نتيجه: 1. پيامبر در آن شرايط صلاح نديد که براي فاطمه کمک کاري بفرستد. 2ـ براي فاطمه ذکري ياد داد که براي هميشه زنده ماند. 3. ايثار و تقدم ديگران را به همه درس داد. 4. فاطمه تنها در طول عمرش يک کنيز داشت او نيز فضه بود که هديه پيامبر بود او در مدرسه فاطمه تربيت يافت و شخصيت بزرگ تاريخ اسلام شد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه