لطفا نکاتی در مورد مطالعه (درس خواندن) و مستحبات ان را ذکر کنید. با تشکر

مطالعه و کتابخوانى کارى بسیار حساس و مهم است. جانسون در کتاب «هنر کتاب خواندن» مى گوید: کتب مى توانند در شمار دوستان ما در آیند. ما مى توانیم به جست و جوى آن ها برویم تا ما را به خودمان بشناسانند. اما این توانایى را نیز دارند که در ما تأثیر کنند و درهاى زندگى را به روى ما بگشایند یا ببندند. مى توانند ما را در پناه خود گیرند یا از میان بردارند. از ما پشتیبانى کنند یا منکوبمان سازند. کتاب ها چون زبانند که بهترین و در عین حال بدترین چیزها است». برای یک دانشجو کسب علم و مطالعه امری حیاتی است و اساسا نام و هویت دانشجو با مطالعه پیوند خورده است و داشتن یک مطالعه مفید و اصولی به معنی پیشرفت و موفقیت می باشد. اکنون برای پاسخ دادن به سوال مفید شما، نکاتی برای افزایش بهره وری مطالعه را به صورت کوتاه و گویا ارائه می دهیم و امیدواریم که با مطالعه دقیق آنها و بکار بستن دستورالعملهای مطرح شده، گامی بلند برای موفقیت علمی و تحصیلی خود بردارید.***برای افزایش بهره وری مطالعه باید از افراط و تفریط در این امر خودداری کنید؛ به نکاتی که درادامه می آید توجه نمایید:*توکل به خداوند متعال: توکل و توسل را در هیچ لحظه اى از زندگی از دست ندهید، بلکه در مواقع حساس و دشوار، بیشتر از همیشه به نیروى ایمان به خدا، تکیه کنید و او را در همه حال ناظر بر خود و پشتیبان واقعى تان بدانید. در چنین صورتى به یارى حق، موفقیت در انتظار شما خواهد بود.*تعیین هدف: یکی از اقدامات اساسی برای بالا بردن بهره وری مطالعه، تعیین هدف می باشد. گرفتن نمره عالی، قبولی در یک آزمون علمی تعیین سطح، دست یابی به جایزه، انگیزه های مالی، نزدیک شدن به خداوند، برخی از هدف هایی است که ممکن است مطرح باشد. همچنین هر خواننده ای باید علاوه بر هدف نهایی، اهداف میانی و قریب را نیز برای مطالعه اش مشخص کند. یعنی باید مشخص کند که در هر ماه، هر هفته و هر روز ... چه هدفی از مطالعه دارد. در این صورت او می تواند در هر مرحله از مطالعه اش ارزیابی کند که تا چه حد در رسیدن به هدف، موفق بوده است و چه توفیقات یا نواقصی در کارش وجود داشته است.*برنامه منظم مطالعه: برای رسیدن به اهداف بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت باید برنامه ای دقیق طراحی کرد. بنابراین حتما باید برای مطالعه، برنامه سالانه، ماهانه، هفتگی و روزانه داشت. برنامه باید از هرگونه افراط و تفریط دور باشد و همچنین اوقات استراحت، تفریح، صله رحم و عبادت در آن کاملا مشخص باشد.*روش مطالعه مناسب: خوب کتاب خواندن را نمى توان از خواص مادرزادى دانست، بلکه براى مطالعه، بدون شک پرورش خاصى لازم است(آدریل جانسون). استفاده از یک شیوه صحیح مطالعه می تواند به بازدهی بیشتر و صرفه جویی در وقت منجر شود. یکی از شیوه های موثر در مطالعه روش «پس ختام» است. نام این روش متشکل از حروف اول شش مرحله آن است: پیش خوانی، سؤال کردن، خواندن، تفکر، از حفظ گفتن و مرور کردن. فرض کنید مى خواهید یک کتاب را بخوانید. برای این کار مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:پیش خوانی: کتاب را یک بار از رو بخوانید تا یک برداشت کلی از موضوعها و قسمت های مهم آن کسب نمایید.سوال: برای هر قسمت یا فصلی که می خوانید، در رابطه با هدفی که از مطالعه دارید سوالهایی طرح کنید.خواندن: در این مرحله کتاب را بخوانید و به هنگام مطالعه به سوالهایی که مطرح کرده اید پاسخ دهید.تفکر: سعی کنید با تفکر درباره مطالبی که می خوانید آنها را بفهمید و به آنها معنی بدهید.از حفظ گفتن: پس از خواندن هر قسمت سعی کنید مطالب مهم آن را به یاد آورید و برای خود بازگو کنید.مرور کردن: وقتی که خواندن کتاب به پایان رسید آن را مرور یا باز بینی کنید و بهترین روش برای مرور، پاسخ دادن به سوالهای مهم، بدون مراجعه به متن کتاب است.(روشهای یادگیری و مطالعه، علی اکبر سیف)* دید مثبت و افزایش انگیزه و تمایل به مطالعه: لازمه موفقیت درهمه امور این است که فاعل نسبت به فعلی که از او صادر می شود، دید مثبتی داشته باشد و آن کار را به عنوان یک عامل پیشرفت و ارتقای خویش تلقی کند . این نوع نگرش باعث افزایش انگیزه و تمایل فرد نسبت به آن کار خاص می شود. داشتن انگیزه قوی سبب می شود که فرد همه مشکلات را در طریق مطالعه تحمل کند.* تمرکز حواس: تمرکز حواس یعنی توانایی ثابت نگه داشتن توجه و دقت روی موضوع یا کاری که به میل و اراده انتخاب شده است و مانع شدن از اینکه این دقت و توجه به سوی موضوعات دیگر منحرف شود. موانع تمرکز حواس ممکن است مشکلاتی بیرونى (سر و صدا، گرما، سرما، نور کم یا زیاد، دردهای جسمانی، سیری و گرسنگی بیش از حد، عجله و شتاب و...) و یا مشکلاتی درونى (نگرانى هاى شخصى، اجتماعى، خانوادگى و اقتصادى، نداشتن علاقه به موضوع و...) باشند، که باید قبل از مطالعه و در صورت امکان آنها را برطرف کرد و از طرف دیگر عواملی مانند علاقه مند بودن به مطالعه و یا موضوع مطالعه که سبب بالا رفتن تمرکز می شود را ایجاد نمود.*نکاتی در ارزش مطالعه: 1. حضرت رسول اکرم(ص) مى فرماید: یک ساعت تفکر از شصت سال عبادت برتر است. 2. کاردیل مى گوید: آنچه را مى توان بعد از بیست سال تجربه آموخت، مطالعه صحیح در یک ساعت به ما مى آموزد. 3. دکتر مانفرد وسپل در کتاب «چگونه فرزندم را به مطالعه علاقه مند کنم؟» به نکته بسیار زیبایى در ارزش مطالعه اشاره مى کند. یادگیرى، آموزش، رشد و تکامل شخصیت حتى در جوامع مدرن، با خواندن و نوشتن مرتبط است. در سده هاى اخیر که وسائل صوتى - تصویرى پیشرفته و وسائل الکترونیکى مانند کامپیوتر و امکاناتى چون اینترنت و... یک حرکت دسته جمعى را براى قبضه نمودن جهان آغاز کردند، برخى از متخصصان، خبر از پایان دوره کتاب و کتابخوانى دادند. اما چه در مورد بزرگسالان و چه در مورد کودکان، با وجود افزایش توجه به وسایل ارتباط جمعى مذکور، میزان مطالعه عمومى کاهش نیافته است. این نکته بسیار قابل تأملى است. 4. بارباراکینگ مى گوید: نباید مطالعه روزانه را ترک کنیم؛ زیرا بدین وسیله مى توانیم از میان ازدحام شتاب آلود زندگى روزمره، لحظه اى آرامش به دست آوریم. 5. شکسپیر: کتاب بزرگ ترین اختراع بشر است. 6. ریچارد استیل: مطالعه همان اثرى را در وجود آدمى مى گذارد که ورزش در بدن انسان ایجاد مى کند. 7. مونتسکیو: مطالعه کتاب یعنى تبدیل ساعات سلامت بار به ساعات لذتبخش. 8. همو مى گوید: کتاب عمر دوباره است که مى توان با مقدارى پول تجربه تمام عمر بزرگ ترین عقلاى عالم را تصرف کرد. *نکاتی در موضوع مطالعه: 1. امام على(ع) جستن دانشى را نیکو مى شمارند که موجب اصلاح وجود آدمى گردد. «دانشى که تو را اصلاح نکند گمراهى است.» 2. دکتر آدریل جانسون مى گوید: ما وقت نداریم و نمى توانیم هر چه را که منتشر مى شود بخوانیم. باید انتخاب کنیم؛ ولى اگر در این انتخاب خود را به دست تصادف بسپاریم، ممکن است به راه هاى پیموده شده برسیم و اگر در انتخاب خود بینا نباشیم، ممکن است در راهى بیفتیم که دیگران فرسنگ ها از آن را پیموده اند. بنابراین، بهتر است قبل از انتخاب موضوع مطالعه خود به چکیده مقالات و خلاصه آثار مهم در زمینه علمى که به آن علاقه مندیم سرى بزنیم تا جایگاه خود را در موضوع مطلوب خود دریابیم. 3. همچنین او عقیده دارد، هنگام انتخاب یک کتاب ابتدا از خود بپرسیم خصوصیات فکرى ما و طبع کنجکاو و حساس ما که منبع بسیارى از شعف ها و حزن هاى ما است طالب چیست؟ شعر؟ روان شناسى؟ حکمت؟ هنر؟ بدین ترتیب، زمینه اى براى کار در موضوعى که بدان علاقه داریم فراهم مى آوریم و حدودى براى خود ترسیم مى کنیم؛ چه همان طور که گفتیم دانستن همه چیز غیر ممکن است. 4. آندره مورو عقیده دارد، بعد از کتب آسمانى شریف ترین و مفیدترین کتاب ها بیوگرافى ها هستند. به قول رنه دکارت مطالعه یگانه راه آشنایى با بزرگان روزگار است که قرن ها پیش از این در دنیا به سر برده اند و اکنون زیر خاک منزل دارند. 5. ارل.اف - رسکامون مى گوید: چنان که در انتخاب دوست براى خود دقت مى کنید، در انتخاب نویسنده نیز براى خواندن خود دقت کنید. نکته در کارآیى مطالعه:1. کیفیت مطالعه را بالا ببرید. به روخوانى سطحى در حالت پراکندگى فکر قناعت نکنید. با مفهوم ومعناى مطلب ارتباط برقرار سازید تا آنچه را که مورد نیاز است به خوبى درک کنید. 2. حجم مطالعه حواس شما را پرت نکند. مطالعه بیش تر و سریع تر تنها بهانه هایى براى بیش تر دانستن است. پس ابتدا آنچه را مى خواهید بدانید و بفهمید برداشت کنید و آن گاه با کلمات «سرعت» و «بیش تر» وسوسه شوید. 3.قبل از آن که از موضوع اصلى کتاب منحرف شوید و به مطلب دیگرى بپردازید، قسمت هایى را که دوست دارید به خاطر بسپارید، مشخص کنید. 4. حتماً براى مطالعه خود برنامه ریزى داشته باشید. این که قصد یادداشت بردارى دارید یا خیر، در مورد چه موضوعى باید تمرکز کنید، چه سؤالاتى در ذهن دارید که در این کتاب جواب آن ها را مى جویید و... همه باید از قبل برنامه ریزى شده باشد. 5. باید کتابى که مطالعه مى کنید مختص به خود شما باشد تا به راحتى در آن علامت گذارى و نکته نویسى کنید. استفاده از مداد یا ماژیک رنگى به شما امکان مى دهد تا در مراجعه مجدد به کتاب بهره بیش تر ببرید. هر چند نباید این خطوط رنگى استفاده شما از سایر خطوط کتاب را کاهش دهد. 6. هنگام مطالعه همواره یک قلم در دست داشته باشید؛ زیرا مطالعه آنگاه کارآیى مطلوب مى یابد که همراه با مطالعه سؤالات ذهن خود را با آموزه هاى کتاب تطبیق دهید و در حاشیه آن یادداشت کنید. 7. میان مطالعه و سایر کارهاى خود تعادلى به وجودآورید که هم از خواندن خسته و دلزده نشوید و هم تجربه و عمل را به بهره ورى مطالعه خود بیفزایید. 8. مطالعه پراکنده باموضوعات متنافر و متناقض موجب کاهش بهره ورى شما مى شود. حتى الامکان در نوع کتابى که براى مطالعه انتخابى مى کنید مطالعات قبلى خود را در نظر آورید تا نظم فکرى شما به هم نخورد. 9. اگر بتوانید از هر کتابى که مى خوانید نکات مهم و کلیدى آن را خلاصه بردارى کنید، بر کارآیى مطالعه شما مى افزاید. این راهکار آنگاه ارزشمندتر مى شود که خواننده به زبان و عبارات خودش مطالب را یادداشت کند. 10. به یاد داشته باشید علاقه و انگیزه در مورد مطلبى که براى مطالعه انتخاب کرده اید به بهره ورى شما از آنچه مى خوانید بسیار مى افزاید. 11. گاه مقرر ساختن یک پاداشِ مشروط براى مطالعه حجم خاصى از کتاب به هیجان و لذت مطالعه مى افزاید و نوعى اثر تشویقى بر فرد مى گذارد. این پاداش ها مى تواند دیدن یک برنامه تلویزیونى، رفتن به مکانى خاص، انجام یک فعالیت مورد علاقه یا حتى خوردن یک خوراکى محبوب باشد؛ مشروط بر آن که میزان تعیین شده مطالعه شده باشد! 12. رنگ کاغذ، رنگ قلم، نحوه نشستن، فاصله چشم با کتاب، نور محیط و سایر شرایط مکانى نیز - همان گونه که مى دانید - در کارآیى مطالعه شما کاملاً مؤثر است.*نکاتی در روش مطالعه:1. به قول آدریل جانسون، خوب کتاب خواندن را نمى توان از خواص مادرزادى دانست. براى قرائت، بدون شک پرورش خاصى لازم است. 2. بهترین روش کتابخوانى در مجموع روشى است که خواننده در این کار بتواند زیبایى هاى چیزى را که مى خواند دریابد و به هنگام لزوم معایب آن ها را بفهمد و این البته از راه پرورش و ممارست حاصل مى گردد. 3. در معانى کلماتى که براى نخستین بار به آن ها بر مى خورید دقت کنید. بیهوده تصور نکنید که سیاق مطلب آن معانى را براى ما کشف مى کند. همان زمان بهترین وقت براى رفتن به سراغ فرهنگ لغت است. 4. امیل فاگه، نویسنده فرانسوى، عقیده دارد که باید در خواندن کتاب استقامت داشته باشیم. استقامت لجاجت نیست بلکه نوعى بردبارى است که ذوق ما را مى پرورد و درک ما را عمیق مى کند. 5. مون تنى، دانشمند شهیر فرانسوى، در باره انتخاب کتاب و روش کتابخوانى نظرهایى بسیار بدیع و زیبا دارد. یکى از این عقاید آن است که براى وصول به عمق معناى یک کتاب خوب باید آن را دوبار بخوانیم و با آن تماس دائمى داشته باشیم. یک اثر پربها ما را مدت ها سعادتمند مى سازد. نمى توانیم با یک بار خواندن به این درجه از خوشبختى برسیم؛ هر چند در این یک بار دقت فوق العاده به کار بریم. 6. همچنین وى معتقد است، اگر بخواهیم از کتابى که خوانده ایم نظر صائبى پیدا کنیم باید راجع به آن گفت و گو کنیم. کتب خوب باب گفت وگوهاى پرثمر را به روى ما مى گشایند. این همان چیزى است که ما آن را مباحثه مى نامیم. 7. در کتاب «500 نکته درباره مطالعه» آمده است که یکى از روش هاى خوب مطالعه استفاده از یادداشت بردارى است. فقط توجه کنید که به جاى یادداشت، رونویسى نکنید! طرح هاى گوناگون بریزید. نکات مهم یادداشت را برجسته تر بنویسید. اگر مطلبى را درک نمى کنید، به صورت سؤال یادداشت بردارید. 8. در کتاب «روش هاى تسریع در خواندن و درک» پیشنهاد شده است هنگام مطالعه ابتدا خلاصه مطلب را که اغلب در ابتداى مقاله یا کتاب آمده است، بخوانید. سپس عنوان ها و فهرست اجمالى کتاب را مطالعه کنید سپس چند سطر از ابتداى هر عنوان را مطالعه کنید؛ زیرا مهم ترین مطالب معمولاً در همین خطوط اولیه هستند. در نهایت سایر توضیحات و تفاسیر کتاب را بر اطلاعات خود بیفزایید. 9. از همان زمان مطالعه، براى به کار بستن آنچه مى آموزید برنامه ریزى کنید. به قول تولد: «مطالعه و عمل نکردن مانند شخم زدن و بذر نپاشیدن است». 10. بیکن جمله زیبایى در این باره دارد: «برخى کتب را باید چشید، بعضى دیگر را باید بلعید و قلیلى را هم باید جوید و هضم کرد!. منابع: هنر کتاب خواندن، آدریل جانسون. 500 نکته درباره مطالعه، فیل ریس. مطالعه روشمند، عین الله خادمى. روش هاى تسریع در خواندن و درک، محمد حسین حقجو. چگونه فرزندم را به مطالعه علاقه مند کنم؟، مانفرد وسپل. سلسله مقالات (دانش، مطالعه، کتاب)، حسین خنیفر. 4500 سخن از بزرگان، مجید اصلان پرویز. اندیشه بزرگان، حسین رحمت نژاد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه