ریشه ی لذت شهوت و فساد در ذهن چیست؟

سرچشمه ی بسیاری از گناهان ذهنی انسان به علت بر افروختگی نیروی شهوت در او است که فرد پاسخ منطقی و مناسبی برای تامین نیازهای طبیعی و غرایز خود نداده است . و در مقابل ممکن است با ر عایت نکردن برخی موارد موجب شعله ور شدن این غریزه شود.(مثلا ممکن است شخصی به شدت نیاز به ازدواج دارد ولی به هر دلیلی نمی تواندازدواج نماید ،در این صورت به جای خویشتن داری و کنترل نیروی جنسی خود به چیزهایی رو می آورد که موجب برافروختگی این نیرو در او می شود.)خطور افکار مزاحم:از نظر فقهی، فکر کردن به گناه، معصیت محسوب نمی شود، اما نکته ی قابل تأمل این است که: فکر گناه، مانند دودی است که از چراغ برخاسته، خانه را آتش نمی زند، اما همه ی در و دیوار آن را سیاه می کند! مطمئنا ً کسی که اوقات خودش را صرف فکر گناه می کند از دلی زلال و پاک برخوردار نخواهد بود!همانطور که اشاره شد، «فکر گناه مقدمه ی گناه است» و شیطان ملعون با همین تلبیسات و وسوسه ها ابتدا انسان را به فکر گناه گرفتار کرده، سپس گام به گام انسان را وارد خود گناه می کند؛ به همین ترتیب عقل از تصمیم گیری باز می ماند و عنان خویش را به دست هوا و هوس می دهد.فکر گناه،غریزه ی جنسی را تحریک می کند و پس از تحریک قوای جنسی،در جهت رفع نیاز خویش، به هر کاری دست می زند! امام علی (علیه السلام) می فرمایند: «کسی که زیاد درباره ی گناهان بیندیشد، گناهان او را به سوی خود بکشانند.» کنترل افکار (خواطر) راه های متعددی دارد ولی نباید پنداشت که با اولین گام همه چیز درست می شود. بلکه کسی که می خواهد زمام افکار خویش را به کف گیرد باید با تمام توان به خودسازی بپردازد و با جدیت این راه را دنبال نموده تا تدریجا به هدف نزدیک گردد.کنترل افکار:1- راه دل و عشق : ذهن و فکر انسان همواره متوجه چیزی است که به آن عشق می ورزد چنان که عاشق آنی از فکر معشوق خود بیرون نمی رود. این که مثلا ما همیشه در نمازهای خود به یاد دیگر مسائل می افتیم به جهت تعلق نفس به آنها و عدم آشنایی با محبوب حقیقی است . لیکن عاشق دلباخته ذات حق در همه حال به یاد خداست چنان که گویی همیشه درنماز است . پس باید دل را از تعلق به کثرات و امور مادی و دنیوی پالایید و منزلگه عشق ربوبی ساخت تا اندیشه نیز بدان سوی توجه یابد. 2- ضبط قوه خیال : پرنده لجام گسیخته خیال چون چکاوکی است که هر دم بر سرشاخساری نشسته و به زودی به شاخه دیگر پرواز می کند. از این رو افکار انسانی که نفس خود را تربیت نکرده و خود را با معارف الهی مأنوس نساخته، قرار و آرامی ندارد. آن گاه اگر آدمی با دقت در کنترل آن بکوشد; یعنی , همواره از آن مراقبت نموده و هرگاه به این سوی و آن سوی گریخت بلافاصله آن را به امور شریفه متوجه گرداند, کم کم رام و مطیع می گردد.3- انس دادن ذهن : با داشتن برنامه منظم و پیوسته , می توان ذهن را به سمت خاصی جهت داد; مثلا داشتن برنامه های منظم همه روزه دعا و قرآن , مطالعه کتاب هایی پیرامون : اخلاق , معاد, خداشناسی , عواقب گناه و حداقل روزی یک ساعت شرکت منظم و پیوسته در مجالس دینی . 4- کنترل حواس: گرچه ذهن انسان این توانایی را دارد که حتی بدون استفاده از حواس ظاهری افکاری را تولید کند ولی عمده آن چیزهایی که انسان در مورد آن فکر می کند اعم از چیزهای خوب یا بد. داده های حواس ظاهری او است لذا باید مجاری ورودی ذهن را که همان حواس ظاهری است کنترل کرد؛ یعنی چشم، گوش، زبان و لامسه و...قرآن در این زمینه می فرماید: «ولا تقف ما لیس لک به علم ان السمع والبصر والفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤولا-- و هرگز آنچه را علم و اطمینان به آن نداری دنبال مکن که (در پیشگاه حکم خدا) چشم و گوش و دل ها همه مسؤولند» (اسراء، آیه 36) بنابراین یکی از مهمترین راه های کنترل فکر، کنترل حواس ظاهری است .قرآن برای اینکه از بیماری دل و ذهن پیشگیری کند می فرماید: «به مردان مؤمن بگو چشم خود را فرو بندند و همین توصیه را به زنان مؤمن نیز می کند» (نور، آیه 30 و 31).در این جا لازم می دانیم مطالبی را در افکار گناه آلود یادآور شویم :1- نگاه خود را کاملاً دقیق و مستمر کنترل کنید و حتى یک لحظه و تحت هیچ عنوانى به نامحرم نگاه نکنید که نگاه آلوده تیرى از تیرهاى شیطان است و دشمنى شیطان با آدمیزادگان بر کسى پوشیده نیست.2- اگر افکار شهوانى و جنسى به ذهنتان خطور کرد به آن پر و بال نداده و آن را تعقیب نکنید بلکه آن را قطع نموده و به ذهنیات مطلوب و مناسب دیگر بپردازید.3- به هنگام مواجهه با جنس مخالف به کمترین میزان گفتگو و ارتباط و به سطحى ترین شکل آن و در حد ضرورت اکتفا کنید، از گفتگو و ارتباط کلامى و... غیر ضرورى سخت پرهیز کنید.4- از تنها بودن اجتناب کنید.5- در محیطى که نامحرم حضور دارد براى تمرکز حواس خود مشغول نقاشى، خطاطى و یا هر عمل دیگرى که دوست دارید و دقت شما را جلب مى کند شوید.6- هیچگاه بیکار نباشید و براى اوقات فراغت خود برنامه ریزى داشته باشید.7- با نماز در اول وقت همراه با حضور قلب خود را از تیررس این امور مصون نگهدارید سفارش اکید تمام اولیاء و خداوند براى پرهیز از اینگونه آسیب ها کمک خواستن از نماز است پس براى رسیدن به این مقصود مهم هم از نماز و روزه کمک بگیرید. «و استعینوا بالصبر والصلوه». 8- تا زمانى که تصمیم جدى به ازدواج نگرفته اید و یا شما تصمیم دارید ولى فرد مناسبى هنوز نیست ،هرگز فکر خود را به این امور مشغول نسازید و جدا از آن ها پرهیز کنید.غالبا افکار مشوش و آلوده از بازى هاى شیطان و وسوسه هاى نفس است که هدف از آن سرگرم کردن انسان و باز داشتن او از توجه به عبادت خدا و انجام اعمال نیک است و انسان باید در برابر این نوع افکار و هجوم آن بى اعتنا باشد و با پرکردن فضاى قلب و سینه خود از یاد خداوند و ذکر او و تفکر در شگفتى هاى خلقت جایى خالى براى شیطنت شیطان در قلب خود باقى نگذارد. چنددستور العمل تجربی دیگر:1ـ در صورتى که به چنین افکارى اهمیت ندهید مطمئن باشید اگر تحمل کنید پس از چندى نهایتا آن را رها خواهید کرد.2ـ هرگاه افکار مزاحم به سراغ شما آمد خود را مشغول کار دیگرى کنید و با ایجاد حواس پرتى از آن افکار مزاحم دورى کنید.3ـ هرگاه این افکار به سراغتان آمد و متوجه شدید، وسط افکار به خود بگویید: «بس است دیگر» و بدین وسیله رشته افکار مزاحم را قطع کرده و به سراغ مطلبى دیگر خواهید رفت.سخن آخر این است که این دستورات وقتى نتیجه مى بخشد که هر چه دقیق تر به آن عمل شود زمان نتیجه آن بستگى به شرایط و خصوصیات افراد دارد، ازاین رو پى گیر زمان نتیجه نباید بود فقط هم و غمّ صرف عمل به دستورات شود.کتب زیر سفارش مى شود:1- نردبان آسمان (دروس اخلاق حضرت آیت الله بهاءالدینى) تدوین و ویرایش: اکبر اسدى2- سلوک معنوى تدوین و ویرایش: آقاى اکبر اسدى3- خودشناسى براى خودسازى محمد تقى مصباح یزدىمعناى مطالعه این کتب عمل کردن به آن از آغاز تا پایان نیست بلکه براى عمل به دستورالعمل هاى اخلاقى تربیتى لازم است که باید با علماى بزرگ اخلاق یا همین نهاد نمایندگى مشورت شود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه