آیا ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ می توانند حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال کنند و آیا از اهل بیت عصمت و طهارت چنین احکامی صادر شده است؟

1ـ آیا ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ حق تشریع دارند یا نه؛ یعنی اگر پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ دستوری از سوی خداوند بیاورد ائمه اطهار می توانند بر خلاف آن عمل یا دستور دهند یا نه که در بررسی آیات قرآنی و سنت چنین به نظر می رسد که ائمه اطهار حق تشریع در دین را ندارند، چنان چه امام صادق ـ علیه السلام ـ در ذیل آيه اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم... اى كسانى كه ايمان آورده ايد ، خدا را اطاعت كنيد و از پيامبر و كسانى كه امر شما را در اختيار دارند. فرمودند: اولی الامر عبارتند از علی بن ابی طالب و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ که خداوند این ها را در جایگاه پیامبران قرار داده است ولی ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ چیزی را حلال یا حرام نمی کنند. خداوند متعال نیز در قرآن فرموده است که آن چه را پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ آورده باید عمل شود و از آن چه نهی کرده، همه خودداری نمایند و از مخالفت خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است. محتوای این آیه یک حکم عمومی در تمام زمینه ها و برنامه های زندگی مسلمانان است و سند روشني برای حجیت بودن سنت پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می باشد و بر طبق این اصل همه مسلمان ها موظفند اوامر و نواهی پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را به گوش جان سپرده و اطاعت کنند، خواه در زمینه مسائل حکومتی یا اقتصادی و یا عبادی باشد؛ به خصوص که در ذیل آیه کسانی را که مخالفت این امر کنند را با عذاب شدید تهدید کرده است. خداوند متعال در آیه دیگر می فرمایند: پروردگار تو هر چه بخواهد می آفریند و هر چه بخواهد اختیار می کند، اما دیگران اختیاری ندارند. علامه طباطبایی در ذیل این آیه می نویسد: مراد از اختیار نداشتن دیگران یعنی حق آوردن حلال و حرام و قضاوت و دستور دادن را ندارند و قرآن کریم صراحت دارد که باطلی در قرآن راه نخواهد یافت. پس آن چه که خدا و رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ با وحی الهی تشریع کرده اند، بر هر فرد مسلمانی واجب است که پیروی کند خواه اولی الامر (امامان معصوم) باشند یا افراد عادی جامعه. با این بیان ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ مجری دستورات خدا و رسولش می باشند و خودشان حق حلال یا حرام کردن ندارند، یا اگر قرآن اطاعت اولی الامر را لازم دانسته به این معنی است که تنها مجری پس از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ امامان معصوم هستند و همه جامعه موظفند بر دستورات آن ها که همان اجرای قرآن و سنت نبوی است، گردن نهند. لذا در روایات اهل بیت ـ علیهم السلام ـ آمده است که اگر از ما سخنی بر خلاف کتاب الهی و سخن پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل کردند، هرگز نپذیرید. چرا که محال است ما چیزی بر خلاف کتاب الهی و سنت پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بگوئیم. 2. آیا در طول تاریخ از امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ دستوري صادر شده که در زمان رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نبوده باشد؟ رسول گرامی اسلام (ص) در طول 23 سال احکامی را برای همگان روشن ساختند، ولی برخی از احکام الهی بود که هنوز در جامعه رخ نداده بود و این مسئولیت به اهل بیت عصمت و طهارت واگذار شد، که به مرور دستورات اسلام که پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرموده بود و امیر مؤمنان علیه السلام ـ با خط خود نوشته بود، بر مردم برسانند در طول تاریخ ائمه اطهار این امانت را به خوبی انجام داده اند و برای همین است که امروزه بیشتر روایات ما از اهل بیت عصمت و طهارت ـ علیهم السلام ـ نقل شده و روایاتی که از پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از طریق غیر امامان آمده به مراتب کمتر و دارای اختلاف است اما 12 امام هیچ اختلافی ندارند نه در سیره و نه در گفتار و این همان است که امام صادق ـ علیه السلام ـ فرموده: همانا حلال محمد تا روز قیامت حلال و حرام محمد تا روز قیامت حرام است و پیش ما صحیفه بزرگی است که هر حلال و حرام در آن آمده است. بنابراین اگر دستوری از امامان ـ علیهم السلام ـ آمده است که در زمان رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نبود، دلیل برای حلال کردن حرام محمد یا حرام کردن حلال محمد نیست، بلکه روشن کردن و بیان نمودن احکامی است که رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرصت بیان آن را نداشتند و در باور شیعه غیر از حلال و حرام پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ چیزی نخواهد شد و کسی چنین حقی را ندارد چنان چه امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: حلال محمد تا روز قیامت حلال و حرامش تا روز قیامت حرام است، غیر این نخواهد شد و غیر این نیز نخواهد آمد. 3. آیا حرام کردن کارهای مباح تغییر دادن دستورات اسلامی است؟ آخرین سوالی که مطرح می شود این که برخی از موضوعات مدت ها به عنوان کار جایز در جامعه رواج داشت مانند کاشت و استعمال تنباکو و .... اما میرزای شیرازی حکم به حرمت استعمال تنباکو را دادند و این تغییر دادن دستور الهی نیست. بلکه به خاطر حفظ استقلال کشور در مقابل سلطه استعمارگران و سلطه آنان است، چون بر اساس قرآن خداوند سلطه کافر بر مسلمانان را حرام دانسته است. و این به هیچ وجه تغییر احکام الهی نیست بلکه حاکم شرع و دولت اسلامی این اختیار را دارد که نفی سبیل کند و گاهی مصلحت را در این می بیند که از حق خود استفاده نکند همانند بیماری که برای حفظ سلامتی خود از خوردن برخی غذاها خودداري می کند در حالی که خوردن این غذا در شرع مقدس حرام نشده است. يا موارد اضطرار که شرع مقدس اجازه استفاده کردن از ممنوعات و حرام های شرعی را داده مانند فردی که از گرسنگی تلف می شود، خداوند اجازه داده از گوشت حیوان مرده برای رفع ضرورت استفاده کند، در حالی که خوردن گوشت مردار در حال عادی حرام می باشد. علاوه بر این بر اساس قواعد فقه اسلامی چیزی که برای سلامتی زیان داشته باشد استفاده از آن حرام است، چه زیان مالی و چه زیان جانی، اگر دخانیات نیز زیان داشته باشد مباح نبوده که ميرزا حرام کرده باشد از طرفی این حرمت برای حفظ استقلال بودکه اولی و واجب تر بود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه