چگونه در قرآن می‌فرماید ما حیوانات را برای شما رام کردیم در حالی که بعضی از حیوانات وحشی‌اند و قابل رام شدن و تربیت نیستند؟!

میان این آیه و تربیت حیوانات نامبرده نه تنها منافاتی نیست بلکه کمال هماهنگی و تناسب را با یکدیگر داند . زیرا مفاد آیه شریفه آن است که تسلط انسان بر مرکب ها و وسایلی مانند کشتی و یا اسب و مانند آن خود به خود مسخر و تسلیم انسان نمی شوند بلکه لطف و احسان پروردگار آنها را رام ما ساخته است و باید به هنگام سوار شدن بر آنها به یاد این نعمت و لطف پروردگار بیفتیم و حمد و سپاس او را به جا آوریم . البته این معنایش این نیست که همه حیوانات با لطف و مشیت خداوند رام انسان می شوند بلکه باید این زمینه و قابلیت در آنها وجود داشته باشد زیرا برخی حیوانات به گونه ای هستند که معمولا رام نشدنی هستند . برای روشن تر شدن مفاد آیه توجه شما را به توضیحی پیرامون آن جلب می کنیم : وَ الَّذِی خَلَقَ الْأَزْواجَ کُلَّها وَ جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الْفُلْکِ وَ الْأَنْعامِ ما تَرْکَبُونَ (12) لِتَسْتَوُوا عَلى ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْکُرُوا نِعْمَةَ رَبِّکُمْ إِذَا اسْتَوَیْتُمْ عَلَیْهِ وَ تَقُولُوا سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ (13) 12- و همان کسى که همه زوجها را آفرید، و براى شما از کشتیها و چهارپایان مرکبهایى قرار داد که بر آن سوار شوید.13- تا بر پشت آنها به خوبى قرار گیرید، سپس نعمت پروردگارتان را هنگامى که بر آنها سوار شدید متذکر شوید، و بگوئید پاک و منزه است کسى که این را مسخر ما ساخت و گرنه ما توانایى آن را نداشتیم.جمله لِتَسْتَوُوا عَلى ظُهُورِهِ اشاره به این است که این مراکب را به گونه اى آفریده است که شما مى توانید به خوبى بر آنها سوار شوید و به راحتى به مقصد برسید .در این آیه دو هدف براى آفرینش این مرکبهاى دریایى و صحرایى بیان شده: نخست یادآورى نعمتهاى پروردگار به هنگام استقرار بر آنها، و دیگر منزه شمردن خداوندى که اینها را مسخر فرمان انسان ساخته، کشتیها را چنان آفریده که بتواند سینه امواج را بشکافد و به سوى مقصد حرکت کند، و چهارپایان را رام و تسلیم در برابر انسان قرار داده است.مقرنین از ماده اقران به معنى قدرت و توانایى داشتن بر چیزى است، بعضى از ارباب لغت نیز گفته اند به معنى ضبط کردن و نگهدارى چیزى مى باشد، و در اصل به معنى قرین چیزى واقع شدن بوده که لازمه آن توانایى بر نگهدارى و ضبط آن است .بنا بر این جمله و ما کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ مفهومش این است که اگر لطف پروردگار و مواهب او نبود ما هرگز توانایى بر ضبط و نگهدارى این مرکبها نداشتیم، بادهاى مخالف کشتیها را دائما واژگون مى ساخت، و ما را از رسیدن به ساحل نجات باز مى داشت، و این حیوانات نیرومند که قدرت آنها به مراتب از انسان بیشتر است اگر روح تسلیم بر آنها حاکم نمى شد هرگز انسان نمى توانست حتى نزدیک آنها برود، به همین دلیل گهگاهى که یکى از این حیوانات خشمگین شده، روح تسلیم را از دست مى دهند مبدل به موجودات خطرناکى مى گردند که چندین نفر قدرت مقابله با آنها را ندارد، در صورتى که در حال دعاى ممکن است دهها یا صدها راس از آنها را به ریسمانى ببندند و دست بچه اى بسپارند تا برد هر جا که خاطر خواه او است.گویى خداوند با این حالات استثنایى چهارپایان مى خواهد نعمت حال عادى آنها را روشن سازد. تفسیر نمونه، ج 21، ص: 15درباره تعلیم و تسخیر حیوانات و تحت فرمان در آوردن آنها، به دو روش امکان پذیر است؛ 1. براساس نظام عمومی جهان، انسان توانایی دارد به استخراج معادن و تغییرشکل مواد اقدام کند و به اصلاح گیاهان و اصلاح نژاد حیوانات نیز بپردازد و حتی برخی حیوانات را تحت تعلیم و فرمان خود در آورد. این توانمندی برای انسان اعم از مومن و کافر در قرآن مجید تایید شده «و سخر لکم ما فی السموات و ما فی الارض»؛ و آن چه را در آسمانها و آنچه را در زمین است به سود شما رام کرد (جاثیه ، آیه 12). و در این جهت به هر میزان تلاش انسان بیشتر باشد و از راهکارهای دقیق تر و علمی تر استفاده کند. موفقیت های بیشتری کسب خواهد کرد. از این واقعیت به عنوان سنت الهی «امداد» تعبیر شده است. «کلما نمد هولآء و هولاء من عطاء ربک و ما کان عطاء ربک محظورا»؛َما هر دو گروه (دنیاطلب و آخرت طلب) را از عطای پروردگارت مدد می بخشیم، و عطای پروردگارت (از کسی) منع نشده است (اسراء آیه 20) ولایت تکوینی؛ علاوه بر روش عادی و طبیعی برای تحت فرمان در آوردن حیوانات که برای مؤمن و کافر امکان پذیر است .تصرف در موجودات با بهره مندی از مقام معنوی و ارتباط با عالم غیب و لطف ویژه خداوند برای مؤمنان نیز امکان دارد. چنان که حضرت سلیمان با حیوانات سخن می گفتند و آنان را به خدمت می گرفتند. و درباره امام موسی بن جعفر(علیهما السلام) در مجلس هارون الرشید روایت شده ، که امام(علیه السلام) دستور دادند و نقش شیر روی پرده به صورت حیوان زنده شد و آن مرد مسخره کننده را بلعید. (ر.ک شیخ صدوق. عیون اخبار الرضا ج 2 ص 9) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 2/100112139) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه