از اهل بیت چند مرد زنده ماندند و اسیر شدند؟ با کاروان اسرا چند مرد بودند؟ بعد از واقعه عاشورای سال 61 هجری قمری و به شهادت رسیدن امام حسین ( علیه السلام ) بازماندگان کاروان شهادت به اسارت گرفته شدند و به کوفه و سپس به شام برده شدند .

در مورد آمار شهدا و اسرای کربلا اقوال و نظرات مختلفی نقل شده است لذا نمی توان به طور دقیق بیان کرد که چه تعداد از مردان و کودکان پسر در بین اسرا حضور داشتند ، ولی آنچه در منابع به آن اشاره شده عبارت است از این که از مردان بین 5 تا 12 نفر را نام می برند که در میان اسرا بودند. اکثر قریب به اتفاق از خاندان بنی هاشم و از اولاد امیر المؤمنین علی ـ علیه السلام ـ بودند.چنان چه سید بن طاووس نوشته ؛ در میان اسیران کربلا چندین مرد نیز حضور داشت که عبارت بودند از امام سجاد ـ علیه السلام ـ حسن مثنی، زید و عمرو، از فرزندان امام حسن مجتبی.[1] شیخ عباس قمی در نفس المهموم اشاره می کند که دوازده نفر از اسرای کربلا از مردان و پسران اهل بیت ـ علیهم السلام ـ بودند. در بین اسیران امام سجاد ـ علیه السلام ـ 22 سال داشت و امام باقر ـ علیه السلام ـ چهار ساله بود و به نقل از عقد الفرید می نویسد که دوازده پسر بچه از بنی هاشم اسیر شدند، که محمد و علی پسران امام حسین ـ علیه السلام ـ جزء آنها بودند.[2]در روایتی دیگر از امام سجاد ـ علیه السلام ـ نقل شده که شمار اسیران مرد اعم از کوچک و بزرگ ، در مجلس یزید ، دوازده نفر بودند که همگی با غُل و زنجیر بسته شده بودند.[3]آنچه که از گزاره های مختلف بر می آید و می توان با توجه به آنها اسامی اسرای مرد کربلا را بیان داشت. عبارتند از:بنی هاشم1. امام سجاد ـ علیه السلام ـ که در سن 23 یا 22 سالگی در کربلا حضور داشت و به علت بیماری از کشته شدن نجات یافت.[4]2. امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ که در سن چهار سالگی در کربلا حضور داشت.3. عمرو، پسر امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ 4. محمد پسر عُمر بن حسن ـ علیه السلام ـ [5]5. حسن بن حسن ـ علیه السلام ـ معروف به حسن مثنی که در کربلا زخمی شد و از آنجا که اقوام مادرش (خوله) در میان سپاه عمر سعد بودند از کشته شدن نجات یافت و در کوفه با وساطت اسماء بن خارجه آزاد شد و به مدینه برگشت.[6]6. زید پسر امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ ؛ با این که برخی معتقدند که زید اصلا به کربلا نرفت ولی عده ای هم بیان می دارند که زید جزو یاران امام حسین ـ علیه السلام ـ در کربلا بود و توسط سپاه کوفه به اسارت گرفته شد.[7]7. عمر پسر دیگری از امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ که ابو الفرج او را جزء اسرای کربلا می شمارد.[8]8. ابن عبدربه هم دو نفر به نام های محمد بن حسین و علی بن حسین را جزو اسرای کربلا شمرده است.[9] که ممکن است اشاره به امام سجاد (علی) و امام باقر (محمد) بوده باشد.و یا این که امام حسین ـ علیه السلام ـ فرزندی دیگر به نام محمد داشته است، که در کربلا اسیر شده است.محمد بن عقیل، قاسم بن محمد بن جعفر بن ابی طالب، عبدالله بن عباس بن علی ـ علیه السلام ـ قاسم بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب را نیز می توان نام برد که به احتمال جزو اسرای کربلا بوده اند.[10]از غیر بنی هاشم به برخی افراد هم اشاره شده است که در کربلا حضور داشتند و جزو اسرا به حساب می آیند، از جمله:1. عقبة بن سمعان، غلام رباب همسر امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ بود، که همراه کاروان امام حسین ـ علیه السلام ـ تا کربلا آمد و در روز عاشورا به اسارت گرفته شد و خواستند او را بکشند گفت: من غلام هستم. لذا در کوفه آزادش کردند.[11]2. به شخصی به نام مرقع بن ثمامه اسدی نیز اشاره شده است که در هنگام جنگ در سپاه امام حسین ـ علیه السلام ـ بود وقتی تیرهایش تمام شد، سپاهیان کوفه او را دستگیر کرده و نزد عمر سعد بردند . اقوام او که در سپاه کوفه بودند وساطت کردند تا عمر سعد او را نکشد. پسر سعد هم او را به همراه اسیران به کوفه فرستاد و عبیدالله بن زیاد، مرقع را به محلی به نام «زاره» تبعید کرد.[12]بنابراین می توان گفت بر اساس آنچه که برخی منابع گزارش داده اند در بین اسیران کربلا حدود 14 نفر از مردان و پسر بچه ها حضور داشتند که برخی در کوفه آزاد شده و یا به جای دیگر تبعید شدند و باقی مانده که حدود 12 نفر بودند و همگی از بنی هاشم و اهل بیت ـ علیهم السلام ـ محسوب می شدند به شام رهسپار شدند.معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:1ـ قصه کربلا، نظری منفرد.2ـ ترجمه مقاتل الطالبیین، ابوالفرج اصفهانی.پاورقی ها:[1]. سید بن طاووس، لهوف، ترجمه محمد طاهر دزفولی، قم، انتشارات مؤمنین، 1385ش، ص269.[2]. قمی، شیخ عباس، نفس المهموم، ترجمه محمد باقر کمره ای، قم، جمکران، 1374ش، ص491.[3]. ابن نما حلی، مثیر الاحزان، نجف، حیدری، 1369ش، ص78؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج45، ص132.[4]. تمیمی مغربی، شرح الاخبار فی فضایل الائمة الاطهار، قم، جامعه مدرسین، بی تا، ص196.[5]. حلبی، ابوالصلاح تقی الدین، تقریب المعارف، قم، الهادی، 1375ش، ص252.[6]. شیخ مفید، الارشاد، دارالمفید، بی تا، ج2، ص25.[7]. لهوف، همان.[8]. اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ص119.[9]. ابن عبدربه، عقد الفرید، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1409ق، ج4، ص360.[10]. تمیمی مغربی، همان، ص197 و 198.[11]. دینوری ابو حنیفه، اخبار الطوال، قم، انتشارات شریف رضی، بی تا، ص259.[12]. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، نجف، مرتضویه، 1352ش، ج3، ص260.منبع: اندیشه قم .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه