آیا داستان اصحاب رقیم واقعیت دارد؟.

اصحاب كهف، یا رقیم گروهي از جوانمردان خداپرست بودند، كه در زمان «دقيانوس» زندگي مي كردند. آنها در محيط و زماني مي زيستند كه بت پرستي و كفر آن جا را احاطه كرده بود. و يك حكومت ستمگر بر سر آنها ساية شوم افكنده بود. اين گروه از جوانان تصميم به قيام گرفتند و زماني كه توانايي اين كار را در خود نديدند، تصميم به مهاجرت گرفتند. آنها به غاري پناه بردند، و چون خسته بودند، همگي به خواب رفتند اما اين خواب به امر الهی مدت ها طول كشيد. آنان با بصيرت كامل ايمان آورده بودند و خداوند متعال هم آن ها را هدايت فرمود و از فيض معرفت و حكمت بهره مند ساخت. آن ها دانستند كه اگر در بين مردم بمانند، بت پرستان آن ها را تحت فشار مى گذارند و نمى توانند حرف حق را بگويند و به شريعت حق عمل كنند. از سوى ديگر، مى خواستند موحّد بمانند و خود را از شرك حفظ كنند، بنابراين، قيام كردند و گفتند: پروردگار ما، آفريننده ى آسمان ها و زمين است. جز او كسى را عبادت نمى كنيم. چرا اين مردم ستمكار كه به جاى خداوند، معبود ديگرى برگزيده اند; استدلال روشنى ندارند؟ سرانجام، از آن زندگى خفت بار كناره گرفته و به آن غار پناه بردند. خداوند متعال خواب را بر آن ها مسلط كرد و سيصد و نه سال در غار ماندند. موقعيت جغرافيائى غار به گونه اى بود كه، خورشيد وقتى طلوع مى كرد، شعاع آن در جهت راست غار و زمانى كه غروب مى كرد در جهت چپ قرار داشت. آن ها در خواب بودند، اما گويا بيدارند. خداوند آن ها را از پهلوى راست به پهلوى چپ حركت مى داد، هر كس از آن جا مى گذشت و بر حال آن ها آگاهى مى يافت، وحشت زده فرار مى كرد. در نهايت و پس از گذشت سيصد و نه سال، خداوند آن ها را بيدار كرد تا ببينند چگونه نجات يافته اند. وقتى همه بيدار شدند، ديدند خورشيد، تغيير مكان داده است. يكى از آن ها از ديگران پرسيد: چقدر در غار مانديم؟ بعضى گفتند: يك روز يا قسمتى از يك روز. از آن جا كه خورشيد تغيير مكان داده بود و آن ها ترديد داشتند كه آيا شب هم در غار مانده اند يا نه، يكى گفت: خداوند مى داند شما چقدر اين جا مانده ايد! سپس گفت: شما گرسنه هستيد، بهتر است كسى به شهر برود و غذا تهيه كند، ولى هر كس به شهر مى رود، مواظب باشد مردم از موضوع با خبر نشوند; چون اگر بفهمند، يا شما را مى كشند، يا به بت پرستى مجبور مى كنند و شما رستگار نمى شويد در طول مدتى كه آن ها در غار بودند خداوند قوم مشرك و حاكمان آن ها را منقرض كرده بود و خدا پرستان غلبه يافته بودند و حكومت مى كردند. در آن زمان مردم درباره ى معاد اختلاف داشتند و خداوند اراده كرد با بيدار كردن اصحاب كهف، نشانه هايى از معاد را به آن ها نشان دهد. شخصى كه براى خريد به شهر رفت، گمان مى كرد همان شهرى است كه از آن جا خارج شده اند; اما وقتى وارد شهر شد، ديد همه چيز تغيير كرده است; در حيرت فرو رفت. وقتى خواست غذا بخرد، سكه اى داد (سكه ى مربوط به سيصد سال قبل); مردم درباره ى آن سكه مشاجره كردند و خبر به سرعت در شهر پيچيد و مردم زيادى جمع شدند و همراه او به سوى غار حركت كردند و آنچه را شنيده بودند، مشاهده كردند و امر معاد برايشان روشن شد. اصحاب كهف پس از مدتى كوتاهى به اراده ى خداوند از دنيا رفتند. مدت اقامت آنان درغار در «قرآن كريم» سورة «كهف» آية 11 خداوند متعال مي فرمايد: فضربنا علي ءاذانهم في الكهف سنين عددا در آن غار سالهاي بسيار آنها را به خواب كرديم. هر چند در اين آيه به صورت دقيق مدت زمان اقامت آنها در غار مشخص نشده است، اما در چند آيه بعد يعني آية 25 همين سوره، خداوند متعال بعد از بيان داستان اصحاب كهف مي فرمايد: و لبثوا في كهفهم ثلث مائة سنين و ازدادوا تسعا آنها در غار خود سيصد سال درنگ كردند و نه سال نيز بر آن افزودند. بنابراين طبق اين آية شريفه مدت اقامت، آنها در غار سيصد و نه سال بوده است. هر چند برخي گفته اند كه جملة ولبثوا في كهفهم... گفتة يهوديان است. اما تقريباً همة مفسران اين مطلب را قبول ندارند و قائلند كه اين آيه گفتار خداوند است، در بيان تعداد سالهاي اقامت آنان در غار، «علامه طباطبائي» صاحب تفسير الميزان در اين رابطه مي نويسد: «... عدد مذكور (309 سال) صحيح است، پس ديگر نبايد توجهي به اين حرف نمود كه جملة و لبثوا في كهفهم را جهودان گفته اند و حكايت اهل كتاب است. و در «تفسير نمونه» آمده است: «جمعي معتقدند اين تعبير كه به جاي 309 سال فرموده است 300 سال و نه سال، اشاره به تفاوت سالهاي شمسي و قمري است. چرا كه آنها به حساب سالهاي شمسي 300 سال توقف كردند و با محاسبة سالهاي قمري 309 سال و اين از لطائف تعبير است. و علامه طباطبايي مي نويسد: «تفاوت 300 سال شمسي با قمري تقريباً همين 9 سال مي شود.... فرق ميان 300 سال شمسي و 309 سال قمري كمتر از سه ماه است و در مواردي كه عددي را به طور تقريب مي آورند اين مقدار از تقريب را جايز مي شمارند و بدون هيچ حرفي در كلام خود ما هم معمول است. نتيجه گيري: اجماع مفسران بر اين مطلب است كه جملة ولبثوا في كهفهم ثلث مائة... در بيان تعداد سالهاي اقامت اصحاب كهف است در غار. (نه گفتار يهوديان) بنابراين به اين نتيجه مي رسيم كه مدت اقامت اصحاب كهف در غار 309 سال بوده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه