در حديث آمده که آل ياسين يعني آل محمد با توجه به اين که اين اسم يکي از نام هاي پيامبران است چگونه مي شود که آل ياسين خوانده شود؟

در مورد آيه 130 سوره مبارکه صافات يعني «سلام علي آل ياسين» دو نظريه وجود دارد زيرا دو گونه قرائت شده است، يک صورت به «آل ياسين» خوانده شده که قرائت نافع و ابن عامر و يعقوب و زيد است و منظور از «آل» يعني همان قوم و قبيله است و در رواياتي که در تفسير آيه وارد شده آمده که منظور «آل» پيامبر گرامي اسلام است. به طور مثال امام صادق ـ عليه السلام ـ از پدرش و او نيز از پدرانش از امير المؤمنين علي ـ عليه السلام ـ نقل کرده اند «ياسين محمد است و ما آل او». شبيه همين روايت از امام رضا ـ عليه السلام ـ نيز وارد شده است. و صورت ديگر آن که همان قرائت مشهور و حفص از عاصم است «إل ياسين» خوانده شده است که منظور از «الياس» پيغمبري از پيامبران است.. و ديگر «آل» و قبيله اي مدّ نظر نيست. و شکي نيست که او از پيامبران بزرگ الهي بوده است. البته در اين که «الياس» نام يک پيامبر مستقل بوده و يا نام ساير پيامبران است بين مفسرين اختلاف است؛ بعضي معتقداند «الياس» همان «ادريس» است. بعضي معتقدند «الياس» از پيامبران بني اسرائيل است، فرزند «ياسين» از نواده هاي «هارون» برادر «موسي» بعضي ها معتقدند «الياس» همان «خضر» است، بعضي ها معتقدند «الياس» همان «ايليا» است. امّا آن چه با ظاهر آيات قرآن هماهنگ است، اين است که: اين کلمه مستقلا نام يکي از پيامبران است غير از آن ها که نامشان در قرآن آمده است؛ که براي هدايت يک قوم بت پرست مأمور گرديد، و اکثريت قوم به تکذيب او برخاستند، امّا گروهي از مؤمنان مخلص نيز به او گرويدند. اينجا سؤالي مطرح مي گردد که اگر منظور آيه «الياس» بوده چرا با لفظ «إل ياسين» آمده است؟ اينجا نيز چند نظر وجود دارد: 1. بعضي آن را لغتي در «الياس» مي دانند، همان گونه که في المثل «ميکان» و «ميکائيل» دو تعبير از آن فرشته مخصوص است و هم چنين «سينا» و «سنين» هر دو نام سرزمين معروفي است. «الياس» و «الياسين» نيز دو تعبير از اين پيامبر بزرگ است. 2. بعضي ديگر آن را جمع مي دانند، به اين ترتيب که «الياس» با «ي» منسوب شده است «ياء نسبت» و «الياسي» شده سپس با «ين» جمع بسته شده است و «الياسيين» گرديده و پس از تخفيف، «الياسين» شده، بنابراين منظورش کليه کساني است که به «الياس» مربوط بودند و پيرو مکتب او شدند. 3. اين کلمه «آل ياسين» باشد، در اين صورت ترکيبي است از دو کلمه «آل» و «ياسين» که «ياسين» طبق نقلي نام پدر «الياس» است و طبق نقل ديگري از نام هاي پيامبر گرامي اسلام است، بنابراين «آل ياسين» به معناي خاندان پيغمبر گرامي اسلام ـ صلي الله عليه وآله وسلم ـ و يا خاندان «ياسين» پدر «الياس». قراين روشني در خود قرآن وجود دارد که همين قرائت مشهور يعني «إل ياسين» را تأييد مي کند که منظور همان «الياس» پيغمبر باشد؛ زيرا بعد از آيه «سلام علي إلياسين» به فاصله يک آيه مي گويد: «انه من عبادنا المؤمنين؛ او از بندگان مؤمن ما بود»، بازگشت ضمير مفرد به «الياسين» دليل بر اين است که او يک نفر بيشتر نبوده است يعني همان «الياس». قرينه ديگر اين که: اين آيات چهار گانه اي که در پايان ماجراي «الياس» آمده عينا همان آياتي است که در پايان داستان «نوح»، «ابراهيم»، «موسي» و «هارون» بود، و هنگامي که اين آيات را در کنار هم قرار مي دهيم مي بينيم سلامي که از سوي خداوند در اين آيات ذکر شده، به همان پيامبري است که در صدر سخن آمده است، (سلام علي نوح في العالمين ـ سلام علي ابراهيم ـ سلام علي موسي وهارون) ـ بنابراين در اينجا هم «سلام علي الياسين» سلام بر «الياس» خواهد بود. در نتيجه: در مورد آيه، 2 قرائت و دو جور تفسير وجود دارد، اگر «ال ياسين» خوانده شود منظور «الياس» پيامبر است و اگر «آل ياسين» خوانده شود، در رواياتي واردشده منظور پيامبر گرامي اسلامي و آل او يعني اهل بيت ـ عليهم السلام ـ است. ولي قرآن و شواهد قرآني همان قرائت اول و معناي اوّل را تأييد مي کنند. امّا در مورد اين که چرا دو قرائت وارد شده بايد گفت: در خصوص قرآن کريم، قرائت هاي مختلفي وجود دارد که از قرّاء و قرآن شناسان قرن اول هجري که خود نيز از صحابه بودند وارد شده است، و در بين آنها، هفت مورد مشهور است و مورد قبول علماي علوم قرآن و فقهاي عظام قرار گرفته است. البته اين اختلاف قراءات به اين معنا نيست که قرآن کريم به چندين لفظ نازل شده است، بلکه تنها با يک لفظ نازل شده، و ريشه اين اختلاف ها به اين بر مي گردد که قبيله هاي مختلف هر کدام غالبا قرآن را با لهجه خود تلاوت مي کردند، لذا قرائت هاي مختلفي از قرآن به وجود آمد و به نسل هاي بعدي نيز منتقل شد. اين قرائت هاي هفتگانه همه مورد قبول علما و فقها هستند و حتي فتوي داده اند مي توان قرائت نماز به هر کدام از آن هفت قرائت خواند و مانعي ندارد. اين امر نيز مشکلي ندارد، چرا که ما نمي دانيم کدام قرائت صحيح و کدام غلط است و همين امر (عدم علم علما به صحت يک قرائت) باعث شده مفسرين قرآن نيز هر دو قرائت را ذکر کنند و طبق هر دو قرائت نظر دهند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه