ویژگی ها، اهداف و محتوای سوره عنکبوت چیست؟

نام: تنها نام این سوره «عنکبوت» است، که از آیه 41 این سوره گرفته شده است و در آنجا خانه عنکبوت را سست ترین خانه ها معرفی کرده است. شمارگان: دارای 69 آیه و 1981 کلمه و 4195 حرف است. نزول: سوره عنکبوت که در مکه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گشت،(1) هشتاد و چهارمین سوره ای است که بر پیامبر صلی الله علیه و آله فرود آمده است یعنی بعد از سوره روم و قبل از سوره مطففین نازل شده است. و زمان نزول آن نزدیک به زمان هجرت بوده است. اما در چینش کنونی قرآن بیست و نهمین سوره بشمار می آید. فضایل: در مورد فضیلت قرائت این سوره از امام صادق علیه السلام حکایت شده که به خدا سوگند یاد کرد: «هر کس سوره عنکبوت و روم را در ماه رمضان تلاوت کند، از اهل بهشت است.»(2) تذکر: قبلاً هم یادآور شدیم که این پاداش های تلاوت سوره ها برای کسی است که آن ها را بخواند و به مضامین آنها عمل کند و در این صورت اهل بهشت خواهد بود. ویژگی ها: این سوره نیز از سوره هایی است که با حروف مقطعه (الم) شروع می شود. و نام عنکبوت در قرآن فقط دو بار آمده است که در آیه 41 این سوره قرار دارد. اهداف: هدف های اساسی این سوره عبارتند از: 1. یادآوری توحید و نشانه های خدا در جهان آفرینش. 2. یادآوری قیامت. 3. یادآوری سنت الهی امتحان. مطالب: مطالب عمده ای که در سوره عنکبوت به چشم می خورد عبارتند از: الف) عقاید: 1. یادآوری توحید و بطلان شرک. (آیات 61-65) 2. امتحان ایمان مردم به خدا با بلاها و مشکلات. (آیات 2-6) 3. توجه به قیامت. (آیات 53-54) 4. اشاره ای به دلایل حقانیّت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از جمله اینکه پیامبر صلی الله علیه و آله خط نمی نوشت. (آیه 48) ب) اخلاق: 1. به مسلمانان دستور می دهد که با اهل کتاب به صورت نیکویی بحث نمایید. (آیه 46) 2. سفارش در مورد نیکو رفتار نمودن با پدر و مادر. (آیه 8) 3. دنیا بازیچه است و حیات واقعی از آن آخرت است. (آیه 64) ج) احکام: 1. دستور انجام نماز و اینکه نماز سبب منع فحشا و منکر می شود. (آیه 45) 2. اگر پدر و مادر انسان را به شرک دعوت کنند حق اطاعت آنها را ندارد. (آیه 8) د) داستان ها: 1. اشاره ای به داستان نوح علیه السلام. (آیات 14-15) 2. اشاره ای به داستان ابراهیم علیه السلام. (آیات 16-25 و 31) 3. اشاره ای به داستان لوط علیه السلام. (آیات 26-30 و 32-35) 4. اشاره ای به داستان شعیب علیه السلام. (آیات 36-38) 5. اشاره ای به داستان موسی علیه السلام. (آیه 39) 6. اشاره ای به اسحاق و یعقوب علیهما السلام. (آیه 27) 7. اشاره ای به قوم عاد و ثمود. (آیه 38) 8. اشاره ای به قارون و هامان و فرعون. (آیه 39) ه) مطالب فرعی: 1. دلداری به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و مؤمنان با یادآوری مشکلات پیامبران گذشته. (آیه 14 به بعد) 2. یادآوری عظمت قرآن. (آیه 51) 3. اشاره ای به لجاجت مخالفان. (آیات 4-53 و...) 4. تذکراتی پیرامون منافقان. (آیات 10-11) 5. دعوت به مسافرت در زمین. (آیه 20) 6. همگانی بودن مرگ. (آیه 57) 7. اشاره ای به فطرت خداجوی بشر. (آیه 65) پی‌نوشت‌ها: (1) برخی این سوره را مدنی می دانند و برخی ده آیه اول آن را مدنی می دانند. (صافی، ج 4، ص 110) (2) نورالثقلین، ج 4، ص 147. منبع: سیمای سوره های قرآن (برگرفته از تفسیر قرآن مهر)، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1389 ش. .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه