براساس روایات، چهارده معصوم(ع) همه «یک نور»اند؛ V}بحارالانوار، ج ۲۵، ص ۱ و ج ۳۶، ص ۲۸۰.{V یعنى، آنان در مقام وحدت نورى، کثرتى ندارند تا یکى اول ودیگرى دوم باشد. این که در زیارت جامعه مى خوانیم: H}«و ان ارواحکم و طینتکم واحدة»{H؛ اشاره به همین حقیقت دارد که چهارده معصوم(ع)، «یک نور»اند و در این جهت با هم اتحاد دارند. بر اساس روایات، این اتحاد نه تنها در اول خلقت بوده؛ بلکه در نظام مادى و زندگى دنیوى، حقیقت آنان یکى بوده است و در عین تعدد صورى، ظاهرى و جسمانى، آنان با همدیگر وحدت و اتحاد دارند. V}در این باب نگا: انسان و خلافت الهى، صص ۱۳۹ - ۱۴۲.{V

براساس روایات، چهارده معصوم(ع) همه «یک نور»اند؛ بحارالانوار، ج 25، ص 1 و ج 36، ص 280. یعنى، آنان در مقام وحدت نورى، کثرتى ندارند تا یکى اول ودیگرى دوم باشد. این که در زیارت جامعه مى خوانیم: «و ان ارواحکم و طینتکم واحدة»؛ اشاره به همین حقیقت دارد که چهارده معصوم(ع)، «یک نور»اند و در این جهت با هم اتحاد دارند. بر اساس روایات، این اتحاد نه تنها در اول خلقت بوده؛ بلکه در نظام مادى و زندگى دنیوى، حقیقت آنان یکى بوده است و در عین تعدد صورى، ظاهرى و جسمانى، آنان با همدیگر وحدت و اتحاد دارند. در این باب نگا: انسان و خلافت الهى، صص 139 - 142. بر مثال موج ها اعدادشان      در عدد آورده باشد بادشان مثنوى، دفتر 2، بیت 185. از این رو این که در بعضى از روایات، اولین مخلوق نور حضرت محمد(ص) و در پاره اى روایات نور رسول خدا(ص) و ائمه هدا(ع) مطرح شده است؛ نباید پنداشت که این روایات بر کثرت و غیریت این انوار، دلالت دارد. امام باقر(ع) نگا: بحارالانوار، ج 1، ص 97؛ ج 57، ص 170؛ تفسیرالمیزان، ج 1، ص 121. مى فرماید: «یا جابر! ان الله اول ماخلق خلق محمداً و عترته الهداة المهتدین، فکانوا اشباح نور بین یدى الله، قلت و ما الاشباح؟ قال: ظل النور، ابدان نوریة بلا ارواح و کان مؤیداً بروح واحد و هى روح القدس»؛ «اى جابر! اول مخلوقى که خداوند خلق فرمود، محمد و عترت هدایت شده آن حضرت بودند. پس آنان اشباح نور در برابر خداوند بودند. جابر مى گوید: به حضرت عرض کردم، اشباح چیست؟ فرمود: سایه نور، بدن هاى نورى بدون روح که مؤید به یک روح یگانه و واحد بودند و آن روح القدس بود...». این روایت، به روشنى حکایت گر این حقیقت است که روح آنها در عین این که یک حقیقت و به نقل از: انسان و خلافت الهى.موجود واحد است، حقیقت همه چهارده معصوم است؛ یعنى، هم حقیقت رسول الله(ص) است و هم حقیقت تک تک اهل بیت آن حضرت و در عین یکى بودن، متعدد هم هستند و همه، ظهورات روح واحد و حقیقت واحد مى باشند. این روایت، با صراحت کامل مى فرماید: آنان ابدان نورى بودند که ارواح متعدد نداشتند؛ بلکه مؤید به یک روح بودند و آن عبارت است از «روح القدس» و به روشنى به این نکته اشاره دارد که حقیقت روح و جان همه، یکى بود و ظهورات (که ابدان نورى و یا اشباح نورى اند) متعدد بود. بر این اساس، روایتى که مطرح فرمودید، دلالت ندارد بر این که عدم خلق جهان، به صورت انحصارى، متوقّف بر حضرت على(ع) و حضرت فاطمه(س) باشد؛ بلکه از آن جا که همه چهارده معصوم، «نور واحد»اند، این روایت اشاره به همان حقیقت نورى دارد که آنان در آن وحدت دارند. به عبارت دیگر، هر چند در این حدیث، به ظاهر به نور [روحى و بدنى ]حضرت على(ع) و حضرت فاطمه(س) اشاره شده است؛ ولى به دلیل وحدت نورى چهارده معصوم، گویا این حدیث مى خواهد بگوید: اگر شما چهارده معصوم نبودید، جهان را خلق نمى کردیم. به بیان سوم، ظاهر این روایت خطاب به آن دو عزیز است؛ ولى به دلیل وحدت آن دو با دوازده معصوم دیگر، مقصود حقیقتى است که همه آنان در آن اتحاد داشته و هیچ گونه تعدد و کثرتى ندارند تا بحث رتبه و تقدم و تأخر پیش آید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه