فرق ریاضت رحمانی با ریاضت شیطانی چیست؟

ریاضت در لغت چند معنا دارد : 1- تحمل رنج و تعب برای تهذیب نفس و تربیت خود یا دیگری 2- تمرین و ممارست .3- کوشش و سعی .4- گوشه نشینی توام با عبادت و کف نفس. 1 در اصطلاح یعنی : تحمل رنج و مشقت و از نظر جسمانی خود را در محدودیت قرار دادن و در قبال آن به یک توانمندی های روحی رسیدن .انواع ریاضت : از یک چشم انداز می توان ریاضت را به دو نوع تقسیم کرد :1- ریاضت به صورت مطلق قطع نظر از آموزه های دینی .2- ریاضت در قالب آموزه های دینی و بر اساس معیارهای شرعی .فرق های این دو عبارت است از :اول : ریاضت به معنای مطلق ، عبارت است از اینکه انسان از هر راه ممکن ، جسم خود را به مشقت بیندازد تا مهارت ها و توانمندیهایی را در بعد روحی به دست آورد قطع نظر از اینکه آیا چنین عملی از نظر احکام شرعی و مبانی دینی صحیح است یا نه . از این رو مرتاضانی که بدون در نظر گرفتن شرعیت الهی ریاضت می کشند برای رسیدن به هدف خود هر عملی را انجام می دهند حال فرق نمی کند این کار از نظر شرعی حرام باشد یا با کرامت انسانی سازگار نباشد . زیرا آنان بر این باورند که فلان عمل موجب تقویت روح یا اراده شان می شود . حال آنکه در ریاضت های دینی مانند روزه هرگز فرد از چارچوب شریعت خارج نمی شود و هر قدرت و نیرویی برای او مطلوب نیست . او بر اساس احکام الهی روزه می گیرد زیرا اعمال احکام دینی ، برای این است که انسان را در حوزه عبودیت خدا قرار دهد و او را به مقام قرب الهی برساند پس نتیچه و اثر ریاضت های شرعی و غیر شرعی کاملاً با هم متفاوت است . دوم : فرق دیگر ریاضت دینی با ریاضت غیر دینی این است که دین به انسان اجازه ضرر زدن به خود یا به دیگری را نمی دهد و اعمال او همواره باید فایده عقلایی داشته باشد برای مثال روزه عمل واجبی است که افراد مکلف باید آن را بگیرند اما همین روزه اگر در جایی موجب آسیب شوید جسمانی یا بیماری و یا تشدید آن گردد حکم آن لغو می شود و چنین فردی نباید روزه بگیرد در حالی که مرتاض ممکن است عملی را به این جهت انجام دهد که موجب تقویت اراده شود و کاری ندارد به اینکه این عمل ممکن است برای او ضرر داشته باشد یا نه . بعبارت دیگر بر اساس قاعده کلی «لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام ضرر» رساندن و ضرر دیدن در اسلام و احکام آن قرار داده نشده است . همچنین بر اساس قاعده« لا یکلف الله نفسا الا وسعها» خداوند برای هیچ کس بیشتر از توانایی اش تکلیف نمی کند . مرتاض این قواعد و اصول را نه تنها مد نظر ندارد بلکه ممکن است بر خلاف آن عمل کند به این جهت که می خواهد با ریاضت ابعاد روحی و روانی خود را تقویت کند . از هیمن رو بسیاری از احکام اولیه ، ممکن است درمورد عد ای تغییر کند یا آن تکلیف اولیه از دوش آنان برداشته شود.سوم : فرق دیگر مربوط به انگیزه و هدفی است که مرتاض دنبال می کند . اگر از مرتاض سوال شود انگیزه و هدف تو از این عمل چیست ممکن است بگوید : برای تقویت روح یا به جهت تقویت اراده یا به دلیل اینکه بتوانیم توانایی به دست آورم اما نخستین شرط روزه این است که روزه دار باید نیت و قصد قربت کند البته روزه دار نیز ممکن است انگیزه اش دستیابی به بهشت و نعمت های بهشتی باشد اما باید قصد قربه الی الله کند . او می خواهد در قالب بندگی رضایت خاطر را به دست آورد و به دنبال آن از نعمت های مادی و معنوی نیز بهره بگیرد . پس در ریاضت های الهی ، قصد و انگیزه الهی است ولی علوم نیست مرتاض چنین هدفی دنبال کند . چهارم : یکی دیگر از فرق هایی که بین ریاضت های غیر دینی و ریاضت های دینی وجود دارد . به کار گیری محصولات و نتایج ریاضت است . یک انسان مومن که در قالب عمل به احکام الهی به کمالاتی دست می یابد هرگز حاضر نیست . از این کمالی که به دست آورده سوء استفاده کند و در راه حرام آن را به کار گیرد . اما مرتاض ممکن است در اثر ریاضت ، توانمندیهایی به دست آورد و در راه غیر صحیح و غیر مشروع از آن استفاده کند حال ممکن است سوال شود مگر می شود انسانی از طریق ریاضت های غیر دینی به جایی برسد ؟جواب آری است زیرا ریاضت و نتایج آن تحت نظام علت و معلولی قرارداد یعنی اگر علت (به مشقت انداختن جسم ) ایجاد شود معلول (تقویت روح در بعدی از ابعاد ) نیز حاصل می شود . حال این علت و معلول ممکن است در قالب یک نظام ارزشی و الهی شکل بگیرد و یا ممکن است خارج از این نظام باشد . درست مثل یک چاقوی تیز که می توانیم در راه صحیح و یا غلط از آن بهره برداری کنیم این چاقو از طریق صحیح تیز شده باشد یا از راه غصبی . بنابراین تقویت روح چیزی شبیه تیز کردن چاقو است پس در سایه ریاضت های دینی علاوه بر اینکه نفس انسان قدرتمند شود و او به کمالاتی می رسد به سعادت واقعی و جاودان نیز دست می یابد . این امری است که با ریاضت های غیر دینی حاصل نمی شود . پی نوشت :1- فرهنگ معین.2- بقره آیه 286.3- جهاد اکبر، امام خمینی.4- خود شناسی مقدمه خوسازی، آیت الله مصباح یزدی.5- معرفت نفس، علامه حسن زاده آملی.6- دستور العملهای بهجت، محمد حسن رخ شاد.به نقل از اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه