واژه‌هایی که از ریشه (نسل) در تعابیر قرآنی وجود دارند، به چه معنا هستند؟

«نسل» در لغت به معنای جدایی از چیزی است: «نسل الوبر عن البعیر و القمیص عن الانسان»؛ کرک از شتر و پیراهن از انسان جدا شد. فرزند را از آن جهت نسل می‌گویند که از انسان جدا می‌شود.[1] برخی از مفسران «نسل» را در اصل به معنای خروج گرفته‌‌اند، و می‌گویند مردم از آن جهت نسل آدم‌اند که از پشت او خارج شده‌‏اند، و «نسول» اصلش به معنای خروج است.[2] در قرآن کریم در آیات متعدد به این معنا اشاره شده، و بیشتر مفسران نسل را به انسان معنا کرده‌اند. قرآن در ارتباط با فرزندان آدم(ع) می‌فرماید: «ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهینٍ»؛[3] سپس نسل او را از چکیده‌‏ای از آب پست و بی‌مقدار قرار داد. «وَ إِذا تَوَلَّی سَعی‏ فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فیها وَ یُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللهُ لا یُحِبُّ الْفَساد»؛[4] و چون برگردد [یا ریاستی یابد] کوشش می‌کند که در زمین فساد نماید و کشت و نسل را نابود سازد، و خداوند تباهکاری را دوست ندارد. نسل در این آیه به معنای مردم تفسیر شده است. از امام صادق(ع) نقل شده است، «حرث» در این‌جا دین است و «نسل» مردم‌اند.[5]   زراره از امام باقر(ع)  و یا امام صادق(ع) پرسید؛ منظور خداوند در این آیه که می‌فرماید: «وَ إِذا تَوَلَّی سَعی‏ فِی الْأَرْضِ...»، چیست؟ گفت: «نسل» همان فرزندان، «حرث» هم زمین است.[6] «نسل» به معنای خروج همراه با سرعت و شتاب هم آمده است:[7] «حَتَّی إِذا فُتِحَتْ یَأْجُوجُ وَ مَأْجُوجُ وَ هُمْ مِنْ کُلِّ حَدَبٍ یَنْسِلُون»؛[8] تا آن‌گاه که [راه بر] یأجوج و مأجوج گشوده شوند و آنان را از بلندی‌ها به شتاب سرازیر گردند. «وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلی‏ رَبِّهِمْ یَنْسِلُونَ».[9] [بار دیگر] در «صور» دمیده می‌شود، ناگهان آنها از قبرها، شتابان به سوی [دادگاه] پروردگارشان می‌روند. «یَنْسِلُونَ» را در آیات به سرعت خارج شدن معنا کرده‌اند. زمانی‌که در صور دمیده شود ناگهان انسان‌ها با سرعت و شتابان از قبرها به سوی پروردگارشان خارج می‌شوند.[10]   [1] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 802، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق. [2] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 2، 533، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش. [3] . سجده، 8. [4] . بقره، 205. [5] . قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 1، ص 71، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق. [6] . عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج 1، ص 204، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق. [7] . المفردات فی غریب القرآن، ص 803. [8] . انبیاء، 96. [9] . یس، 51. [10] . قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 7، ص 58، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش. .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه