تخمین زمان مطالعه: 2 دقیقه
نسخ در واقع برای جامعهای که در حال انتقال از یک مرحله منحط و پست به مراحل عالی است، امری اجتنابناپذیر است.[1] چه اینکه بسیار میشود که انتقال دفعی آموزههای دینی غیر ممکن بوده و باید مرحله به مرحله و به تدریج صورت گیرد. به این ترتیب، آیات منسوخ در دوران انتقال، حکم معالجههای موقّت را دارند. پس ناسخ و منسوخ به حسب ظاهر با هم منافات دارند، و در واقع تناقضی بین آنها نیست؛ زیرا هر کدام دارای مصلحت خاص خود هستند، اما در ناسخ آن، مصلحت بعد از مصلحتی است که در منسوخ بوده است.هر چند که علم به آیات ناسخ و منسوخ به شکل کامل نزد اهل بیت(ع) قرار دارد، اما بین علمای دین نیز اطلاعاتی در اینباره وجود دارد، ولی این اطلاعات چندان دقیق نیست؛ از اینرو برخی از آیاتی که ادعای منسوخ شدنشان مطرح شده، قابل قبول نبوده و نمیتوان این ادعاها را پذیرفت. یکی از این موارد، آیاتی است که در پرسش بدان اشاره شده است؛ یعنی آیه «وَ إِنْ مِنْکُمْ إِلَّا وَارِدُهَا کَانَ عَلَى رَبِّکَ حَتْمًا مَقْضِیًّا»[2] که منسوخ نشده است. لذا برخی روایات مربوط به این آیه، به جای منسوخ دانستن آن، به توضیح و تفسیر آن پرداختهاند؛ پیامبر خدا(ص) فرمود: «همه نیکوکاران و بدکاران وارد جهنم میشوند، ولی جهنم برای مؤمن سرد و سلامت خواهد بود؛ همانطور که آتش نمرود برای ابراهیم(ع) این چنین بود».[3]بنابر این، آیه «إِنَّ الَّذینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنى أُولئِکَ عَنْها مُبْعَدُونَ»[4] ناسخ آیه مذکور نیست، بلکه توضیحی درباره آیهای است که پیش از این آیه آمده است و خطاب به مشرکان میفرماید: «شما و آنچه غیر خدا میپرستید، هیزم جهنّم خواهید بود و همگى در آن وارد میشوید».[5] از آنجا که در این آیه آمده است معبود مشرکان نیز به همراه مشرکان وارد جهنم خواهند شد، چنین توهّمی پیش خواهد آمد که افرادی؛ مانند حضرت عیسی و دیگر مخلوقات مؤمن، که معبود مشرکان قرار گرفتهاند نیز چنین سرنوشتی خواهند داشت؛ از اینرو آیه «إِنَّ الَّذینَ سَبَقَتْ...» برای دفع این شبهه آمده است،[6] که میفرماید: «[امّا] کسانى که از قبل، وعده نیک از سوى ما به آنها داده شده(مؤمنان صالح) از آن دور نگاهداشته میشوند».نتیجه اینکه به دلیل محدود و معین بودن موارد نسخ، و خارج بودن هزاران آیه از آیات قرآن از دایره نسخ، برای راستیآزمایی زمینه مناسبی را فراهم کرده و وجود آیات ناسخ و منسوخ، نمیتواند بهانهای برای فراهم نبودن شرایط راستیآزمایی ایجاد کند. .
اسلام کوئست
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.