آیا اهل‌بیت(ع) به شعر شعرای غیر شیعه، یا حتی زمان جاهلی برای بیان مطلبی استناد می‌کردند؟

یکی از مهم‌ترین ابزارها برای نشر اصول عقائد و معارف یک مذهب، استفاده از قالبِ شعر است. به همین دلیل ائمه(ع) گاهی برای بیان نشر اصول عقائد و معارف الهی از اشعاری که خود می‌سرودند و یا سروده‌های دیگران که بار معنوی خاصی داشت استفاده می‌کردند؛ مانند:امام علی(ع) در خطبه‌ی معروف شقشقیه که مشتمل بر شکایت در مورد خلافت و صبر امام در برابر از دست رفتن آن و سپس بیعت مردم با او است، به قول اعشای[1] شاعر تمسک می‌شد:«شَتَّانَ مَا یوْمِی عَلَی کورِهَا وَ یوْمُ حَیانَ أَخِی جَابِر»؛[2]چه تفاوت فاحشی است بین امروز من با این همه مشکلات، و روز حیان برادر جابر که غرق خوشی است.امام صادق‌(ع) فرمود: خدا بیامرزد بنده‏ای را که پرهیزکاری پیشه دارد و خویشتن‌داری نماید و از مردم درخواستی نکند؛ زیرا به راستی، درخواست از مردم، خواری در دنیا را شتاب دهد و مردم چیزی از خواسته‏های او را برآورده نکنند. سپس آن‌حضرت(ع) به اشعار حاتم اشاره نمود و فرمود:«إِذَا مَا عَرَفْتُ الْیأْسَ أَلْفَیتُهُ الْغِنَی إِذَا عَرَفَتْهُ النَّفْسُ وَ الطَّمَعُ الْفَقْر»؛[3]هرگاه به چشم برکندن از دست مردم مصمم شدی و جانت با آن آشنا شد، آن‌را بی‌نیاز خواهی یافت و طمع را فقر و نیازمندی می‌بینی».زمانی که اسماعیل فرزند امام صادق(ع) از دنیا رفت و تشیع جنازه ایشان انجام شد، امام صادق(ع) نشست و مردم گرد ایشان نشستند. آن‌حضرت(ع) سر بزیر داشت و سر برداشت و فرمود ای مردم این دنیا خانه جدایی و خانه پیچیدگی و کجی است، نه خانه استقامت. با این‌که جدایی از هم الفت‌ها جگرسوز و دل‌گداز است. مردم بر یکدیگر در خوب عزا داشتن و درست اندیشه کردن برتری دارند، هیچ‌کسی داغ برادر نبیند، برادرش داغ او بیند، هیچ‌کسی فرزندش‏ پیش‌مرگش نشود، او پیش‌مرگ وی شود. سپس امام(ع) به این شعر ابی‌خراش هذلی مثال زد که در نوحه برادرش گفت:«وَ لَا تَحْسَبِی أَنِّی تَنَاسَیتُ عَهْدَهُ وَ لَکنَّ صَبْرِی یا أُمَیمُ [یا أُمَامُ‏] جَمِیل‏»؛[4]گمان مبر که عهد دوستی تو را فراموش کردم؛ اما ای امیم(نام معشوق) صبر نیک بود. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه