دعا و آداب آن در قرآن و سنت چگونه تبیین شده است؟

دعا در فرهنگ قرآن و اهل بیت علیهم السلام «دعا» فقط یک درخواست خشک و بی روح نیست بلکه باید گفت: «دعا» باطن قرآن است، چنانکه حضرت امام خمینی رحمه الله به نقل از استاد خود می فرمود: «دعا قرآن صاعد است.[1]» علامه طباطبائی رحمه الله در تفسیر شریف المیزان می فرماید: «هر عبادتی دعا است.[2] » و با توجه به کلام نورانی خداوند که فرمود: «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون [3]» باید گفت: «دعا» هدف خلقت است. علامه امینی رحمه الله می گوید: «اسلام برای مسلمانان مدرسه ای تاسیس کرده است که درب این مدرسه دو لنگه دارد و هیچ لنگه آن در عالم لنگه ندارد، یکی «دعا» و یکی «زیارت ». دعا کننده کسی است که چون فاصله بین آنچه را که «هست » با آنچه را که «باید باشد» او را دچار هراس و بی تابی کرده است، ست به دامن «دعا» می زند تا خود را به اوج قله کمال برساند. دعا کننده واقعی حرکتش به سوی مخلوق نیست تا محدود باشد، او طالب خالق است. پس دعا وسیع ترین، کامل ترین و ضروری ترین نوع حرکت است. الکسیس کارل می گوید: دعا کردن دعا در فرهنگ قرآن و اهل بیت علیهم السلام تنها یک عبادت معمولی نیست، بلکه همچون تشعشعی است که از روح شخص دعا کننده برمی خیزد و نیرومندترین شکل انرژی است که شخص می تواند تولید کند. تاثیر دعا بر روح و جسم آدمی به آن اندازه قابل اثبات است که تاثیر غدد ترشح کننده بدن، و نتایج آن را می توان از راه افزایش کار آمدی بدن، بزرگتر شدن نیروی فکری، زیادتر شدن طاقت اخلاقی، عمیق تر شدن فهم آدمی از واقعیت هایی که با روابط بشری همراه است، اندازه گرفت.[4] به قول شهید مطهری: «دعا هم طلب است و هم مطلوب، هم وسیله است و هم غایت، هم مقدمه است و هم غایت.[5] » معانی دعا در قرآن 1 - خواندن «هنالک دعا زکریا ربه قال هب لی من لدنک ذریة طیبة انک سمیع الدعاء»[6]; «در آن هنگام زکریا پروردگار خویش را خواند و عرض کرد: [خداوندا] از ناحیه خود فرزند پاکیزه ای به من عطا فرما که تو شنونده دعایی.» 2 - پرسش کردن «قالوا ادع لنا ربک یبین لنا ما هی »[7]; «[بنی اسرائیل به حضرت موسی علیه السلام گفتند:] برای ما از پروردگارت بپرس، این گاو چگونه گاوی باشد، برای ما روشن کند.» 3 - فریادرسی خواستن «قل ارایتم ان اتاکم عذاب الله او اتتکم الساعة اغیر الله تدعون ان کنتم صادقین بل ایاه تدعون »[8] ; «بگو اگر راست می گویید به من خبر دهید، اگر عذاب خدا به شما رو آورد، یا قیامت فرا رسد، آیا غیر خدا کسی را به فریادرسی خود می خوانید؟ [قطعا نه ]بلکه تنها خدا را به فریاد رسی می خوانید.» 4 - تشویق و ترغیب کردن «والله یدعو الی دارالسلام »[9]; «خدا به خانه امن و سلامت تشویق می کند.» «یا قوم مالی ادعوکم الی النجاة و تدعوننی الی النار»[10]; «[مؤمن آل فرعون گفت:] ای قوم! چرا من شما را به نجات تشویق می کنم و شما مرا به آتش تشویق می کنید.» 5 - کمک خواستن «فاتوا بسورة من مثله وادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین »[11]; «سوره ای مثل قرآن بیاورید و از نخبگانتان غیر از خدا کمک بخواهید، اگر راست می گوئید.» 6 - نام گذاری کردن «لا تجعلوا دعاء الرسول بینکم کدعاء بعضکم بعضا»[12] ; «[خطاب به مبتکران می فرماید:] نام گذاری پیامبرصلی الله علیه وآله را مانند نامگذاری یکدیگر [و آنچه بین خودتان رایج است] قرار ندهید.» در آخر برای آگاهی بیشتر در این زمینه لینکی از همین پایگاه خدمتتان معرفی می گردد: جرعه ای از زلال وحی(دعا و نیایش در قرآن و کلام معصومین علیهم السلام (2)) .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه