تخمین زمان مطالعه: 3 دقیقه
تقسیم قرآن مجید به «جزء» و «حزب» به منظور آسان شدن تعلیم و فراگیرى آن انجام گرفته است، امّا اینکه این کار از چه زمانی صورت گرفته است میان قرآن پژوهان اختلاف نظر وجود دارد:1. تقسیم قرآن به جزء، در زمان پیامبر اکرم(ص) سابقه داشته،[1] و احادیثی حاکى از آن است که در دوران رسول خدا قرآن به اجزایى تقسیم شده بود.[2] از مالک نقل کردهاند: مصحفى از جدش ارائه نمود که همزمان با مصحف عثمان نوشته شده بود و در آن نشانههایى وجود داشت.[3]همچنین نقل شده است که امام صادق(ع) مصحفى داشتهاند که به چهارده جزء تقسیم شده بود.[4]ولى آن نوع تقسیمبندى با آنچه امروز داریم تفاوت دارد. آنها قرآن را به 3 سوره، 5 سوره، 6 سوره، 9 سوره، 11 سوره و 13 سوره و حزب مفصل تقسیم میکردند؛ یعنى 3 سوره اول، بقره و آل عمران و نساء بوده و 5 سوره بعدى مائده، انعام، اعراف، انفال، براءة ... و حزب مفصل هم از سوره «ق» تا آخر قرآن بوده است.[5]2. تقسیم قرآن به سى جزء و هر جزء به چهار حزب، پس از دوران «حجاج» و به منظور تسهیل در امر تدریس و فراگیرى قرآن انجام گرفت.[6] زرکشى در اینباره میگوید: «مشهور شدن تقسیم قرآن به سى جزء، مانند شهرت تقسیم هر حزب به ربعها از طریق مدارس علمى و بعضى جاهاى دیگر بوده است».[7]3. ابو الحسن على بن محمد سخاوى (متوفاى 643) از دانشمندان بزرگ در ادب و فقه و قرائات که در دمشق میزیست، در کتاب «جمال القراء»، تقسیمبندى قرآن را به 30 جزء و هر جزئى را به 12 قسمت، که مجموعاً 360 قسمت باشد، به دانشمند نامى ابو عثمان عمرو بن عبید (متوفاى 144) که از شیوخ معتزله و مردى زاهد پیشه بود، نسبت میدهد و میگوید که او با درخواست منصور (خلیفه عباسى متوفاى 158) این کار را انجام داده است. منصور دوانیقى از وى خواست تا قرآن را بر حسب ایام سال تقسیمبندى کند و براى تنظیم حفظ و قرائت روزانه قرآن آماده گردد. او به درخواست منصور پاسخ مثبت داد و با نظمى استوار این تقسیمبندى را انجام داد و در پایان هر جزء با خطّ زرّین نشانهگذارى کرد. منصور آنرا به فرزند خود مهدى تعلیم داد و سپس دیگران پیروى کرده، و کم کم این تقسیمبندى میان مسلمانان رواج یافت.[8]4. گفته شده: تقسیم قرآن به قسمتهاى دهگانه و پنجگانه و حزب و جزء و تعیین علامت و نشانه براى آنها، به دستور مأمون عباسى انجام گرفته است.[9]اما آنچه مشهور است این است که؛ تقسیمبندیهای موجود در قرآن کریم وحیانی نبوده، بلکه این کتاب آسمانی در دورههای بعدی و برای دسترسی بهتر برای قرائت و تدریس قرآن رده بندی شده است. .
اسلام کوئست
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.