گفته می شود که هر عملی که از انسان سر می زند در آن واحد صورت این عمل در برزخ و در قیامت شکل می گیرد و در واقع دنیا و برزخ و آخرت هر سه در طول یکدیگر هستند با این توصیف انسان در این دنیا یا در بهشت است یا در جهنم تنها کافی است پرده ها کنار رود پس جایگاه قیامت و حسابرسی با توجه به آنکه در عالم مجردات زمان و مکان معنا ندارد، چگونه خواهد بود؟

انسان هر کارى که انجام مى دهد و حتى هر نیتى که از ذهنش خطور مى کند حقیقت آن در عالم بالا شکل مى گیرد و نمود پیدا مى کند و با هر کارى که انجام مى دهد خودش را مى سازد و باطن خود را شکل مى دهد . هر کس خودش بهشت مى شود و یا اینکه باطنش ، جهنمى مى گردد . و وقتى از دنیا رفت و وارد عالم برزخ و آخرت شد پرده ها کنار رفته و خودش را آنگونه که هست مشاهده مى کند . اگر خدا را بندگى کرده باشد مى بیند که در بهشت است و خودش را که بهشتى شده ملاقات مى کند و از تفضلات الهى هم که بر او مى افزاید بهره مند مى شود و اگر خدا را نافرمانى کرده باشد خود را بصورت جهنمى مى یابد و اعمالش بصورت آتش وحیوانات آزار دهنده مجسم مى شود . پس انسان همین الآن هم در بهشت یا در جهنم است بلکه خودش بهشت یا جهنم است ، زیرا حکمت اسلامى ثابت مى کند که عمل با عامل آن متحد است ، و با مرگ پرده ها کنار مى رودو متوجه این امر مى گردد . که قرآن کریم مى فرماید : « لَقَدْ کُنْتَ فِى غَفْلَهٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ » ( ق / 22 ) به او گفته مى‌شود این وضع که مى‌بینى در دنیا هم بود اما تو از آن در پرده‌اى از غفلت بودى ما امروز پرده‌ات را کنار زدیم اینک دیدگانت امروز تیزبین شده است . حال این سؤال مطرح است که اگر هم اکنون ما در بهشت یا جهنمیم پس قیامت وحسابرسى براى چه است ؟ گفتنى است تمام وقایعى که انسان پس از مرگ با آن رو به رو مى شود تجسم چیزى است که در دنیا بوده . مثلا در مورد فشار قبر در روایات آمده : « أکثر ما یکون عذاب القبر من النمیمه و سوء الخلق و الاستخفاف بالبول » ( بحارالأنوار ، ج 6 ، ص 279 ، باب 8 - أحوال البرزخ و القبر و عذابه ) اکثر آن چیزى که موجب فشار قبر مى شود سخن چینى ، بد اخلاقى و سهل انگارى در مورد زدودن نجاست بول است . یعنى اکثر کسانى که دچار فشار قبر مى شوند ، تجسم این سه خصلت اوست که در دنیا گرفتار آن بود . یا در مورد سؤال و جواب در قبر ، نکیر و منکرهر کسى در حقیقت همان دو ملک کرام الکاتبن هستد که در دنیا اعمال او را ثبت مى نمودند « وَ إِنَّ عَلَیْکُمْ لَحافِظِینَ ( 10 ) کِراماً کاتِبِینَ ( 11 ) یَعْلَمُونَ ما تَفْعَلُونَ ( انفطار / 12 ) و گر نه او بر شما نگهبانان گماشته . که نویسندگانى ارجمندند . و هر چه بکنید مى‌دانند . اینان دائما مواظب ما هستند و اعمال ما را ثبت مى کنند و در هر دم در دنیا از ما مى پرسند که در این عمل که انجام دادى خدایت کیست و از امر چه کسى پیروى کردى و بنده ى چه کسى بودى آیا بنده ى خدایى یا بنده هوا ؟ و در این عملى که انجام دادى پیامبرت چه کسى است ؟ و اسوه ات کیست ؟ وبه پیروى از چه کسى این عمل را انجام دادى ؟ . . . ؟ در عالم قبر ( عالم برزخ ) سوالات همین دو ملک رقیب و عتید است که بصورت سوالات نکیر ومنکر مجسم مى شوند و همان سؤالاتى که آن دو ملک در دنیا از ما دارند و ما آنها را نداى وجدان و فطرتمام مى دانیم ، بصورت سؤالات در قبر مجسم مى شوند . پس ما هم اکنون نیز دائماً مورد سوالیم و آن سوالات را به صورت ندایى وجدانى و فطرى ادراک مى کنیم امّا غافلیم که این سوالات را ملائک از ما مى کنند . خود قیامت و حسابرسى هم از این قضیه مستثنى نیست . و قیامت و تمام احوالات و مواقفش از جمله حساب و میزان وغیر آن ، همه تجسم احوالاتى است که شخص قبلا داشته و از آن بر خوردار بوده است . قیامت صغرى همان مرگ است و قیامت کبرى مرگ کلّ عالم مى باشد . برزخ باطن دنیاست و آخرت باطن برزخ . صراط همان شریعت الهى است که از هنگام بلوغ تا پایان عمر باید بر آن قدم برداریم و لحظه اى از آن نلغزیم پس هرگاه در شریعت لغزیدیم نمود اخروى آن لغزش از پل صراط خواهد بود . شرع مقدّس به ما فرمود : حاسبوا قبل ان تحاسبوا از خود حساب بکشید قبل از آنکه از شما حساب بکشند . در دنیا دائماً از ما حساب مى کشند ولى ما غافلیم لذا در آخرت وقتى همین حساب رسى آشکار شد غافلگیر مى شویم امّا آنکه در دنیا خودش حساب خود را داشت ، در آخرت نیز بى حساب وارد بهشت مى شود چون حسابش را قبلاً صاف نموده است . یعنى در دنیا برایش معلوم بود بهشتى است لذا در آخرت نیز حیران نیست امّا آنکه در دنیا خیر و شرّ را با هم مخلوط نموده خودش هم نمى داند جهنّمى است یا بهشتى لذا همین حیرانى او در آخرت به صورت طولانى شدن حساب جلوه خواهد کرد . امّا آنکه اینجا یقین دارد که اهل جهنّم است ، در آخرت نیز بى حساب وارد جهنّم مى شود . مواقف آخرت نیز در حقیقت ظهور مواقف دنیا هستند لذا آنکه در دنیا گردنه ها و امتحانات را به خوبى گذرانده در مواقف آخرت نیز مشکلى نخواهد داشت و امّا . . . . آنکه اینجا مال داشت ، آن را به مصارفى رسانده پس روز قیامت تک تک آن مصارف براى او جلوه خواهند نمود و چه بسا براى او مشکل آفرین خواهند بود امّا آنکه مالى نداشت یا مال را جز در راه خدا خرج نکرد ، روشن است که توقّفى هم نخواهد داشت تا مواقفى براى او از این بابت مطرح باشد . تک تک احکام شرع ، مواقف انسانند در دنیا ، یعنى انسان باید در این احکام موقعیّت و موضع خود را مشخّص نماید . در عالم آخرت نیز تک تک احکامى که شخص با آنها مواجه برایش مجسّم خواهند شد . مثلاً اگر باید خمس مى داد و نداده ، او را ایستگاه خمس نگه مى دارند و اگر داده ولى دیر داده ، به مقدار تعلّلى که در دنیا داشته در همان ایستگاه معطّل خواهد شد . البته نه از حیث زمانى بلکه از حیث وجودى یعنى اجازه ترقّى به رتبه هاى برتر را نخواهد داشت تا باطنش از آن رذیلت و نافرمانى پاک گردد . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه