قوای نفسانی چیستند؟

در کتاب شرح چهل حدیث امام خمینی-رض-به نظریه علمای اخلاق درباره عدالت اشاره شده است. بر طبق این نظریه، قوای نفس انسان عبارت است از: قوه نفس ناطقه، قوه غضبیه و قوه شهویه. مجموعه فضایل نیز در چهار فضیلت خلاصه می شود: حکمت، و عفّت، و شجاعت، و عدالت. و حکمت را فضیلت نفس ناطقه ممیزه دانسته اند؛ و شجاعت را از فضایل نفس غضبیه و عفت را از فضایل نفس شهویه؛ و عدالت را تعدیل فضایل ثلاث شمرده اند. البته در جایی دیگر عدالت همان حد وسط دانسته شده که به معنای خروج از حد افراط و تفریط و ملاک فضیلت یا خلق حَسَن است. مثلاً شجاعت که حد وسط بین افراط تهور و تفریط جبن در قوه غضبیه است؛ بنابراین با وجود شجاعت می توان گفت که قوه غضبیه دارای عدالت است. برای بیان چنین مقصودی از عدالت، علمای اخلاق غالباً کلمه اعتدال را به کار می برند و از عدالت همان معنای نخست را اراده می کنند؛ حضرت امام نیز عدالت را غالباً در همان معنای نخست به کار می برد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه