در عبارت: (وسارعوا الی مغفرة من ربکم)، آیا منظور از شتاب گرفتن، این است که در کارهای خود، عبادات را در اولویت قرار دهیم، یا آن‌که نسبت به بقیه مردم شتاب بگیریم؟

 قرآن کریم در آیه «سابِقُوا إِلی‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ ...»،[1] می‌فرماید: به پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است. کلمه «مسابقه» مصدر فعل امر «سابقوا» به معنای غلبه‌‏جویی در رسیدن به هدف است. به این معنا که هر یک از دو طرف مسابقه حرکت خود را سریع‌‏تر از حرکت حریفش کند. پس در معنای مسابقه چیزی زیادتر از معنای مسارعت وجود دارد؛ زیرا مسارعت تنها به معنای کوشش در سرعت دادن به حرکت است، ولی مسابقه هم این معنا را می‌رساند و هم این‌را می‌فهماند که سرعت دادن باید طوری باشد که زیادتر از سرعت حریف شود.[2] شبیه همین معنا در آیه 133 سوره آل عمران آمده است: «وَ سارِعُوا إِلی‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقینَ». با این تفاوت که در این‌جا «سارعوا» از ماده «مسارعه» به معنای سرعت گرفتن بر یکدیگر، و در آن‌جا «سابقوا» از ماده «مسابقه» به معنای پیشی گرفتن آمده است. با توجه به مفهوم باب مفاعله که غلبه کردن دو نفر را در مقابل هم مجسم می‌کند، هر دو معنا نزدیک به هم هستند.[3] به هر حال از مجموع این واژه‌ها استفاده می‌شود که منظور از سبقت و سرعت در این آیات تنها بدین معنا نیست که از میان انبوه کارهای خودمان، به کسب مغفرت از خدا بهای بیشتری داده و آن‌را جلو بیندازیم، بلکه نشانگر آن است که در میان جامعه­‌ای که بسیاری از آنان در راه مغفرت می‌کوشند، تلاش کنیم تا از همه سبقت بگیریم گفتنی است؛ تعبیر به «یسارعون» که مداومت و استمرار را می‌رساند، بیانگر وضع مؤمنان در یک مسابقه به سوی مقصدی بزرگ و پر ارزش است و نشان می‌‏دهد آنها چگونه در برنامه اعمال صالح با یکدیگر رقابت سازنده و مسابقه بی‌وقفه دارند. این موضوع که این مسابقه در میان جامعه است و نه در رفتار فردی، به خوبی در این فقرات دعای کمیل جلوه­‌گر شده است: «...حَتَّی أَسْرَحَ إِلَیْکَ فِی مَیَادِینِ السَّابِقِینَ وَ أَسْرَعَ إِلَیْکَ فِی الْبَارِزِینَ‏ وَ أَشْتَاقَ إِلَی قُرْبِکَ فِی الْمُشْتَاقِینَ‏ ...».   [1] . حدید، 21. [2] . طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏19، ص 165، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. [3] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏23، ص 360، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش. .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه