سرنوشت قابیل بعد از کشته شدن هابیل چه شد؟

قران کریم به داستان این دو برادر اشاره میکند و در ایات 27 تا 29 سوره مائده چنین میفرماید.داستان دو فرزند آدم را به حق بر آنها بخوان هنگامی که هر کدام عملی برای تقرب به خداوند انجام دادند اما از یکی پذیرفته شد و از دیگری پذیرفته نشد برادری که عملش مردود شده بود به برادر دیگر گفت بخدا سوگند تو راخواهم کشت برادر دیگرگفت من چه گناهی دارم زیرا خداوند تنها از پرهیزکاران میپذیرد( مائده 27)اگر تو برای کشتن من دست دراز کنی من دست به قتل تو نمیگشایم چون از پروردگار جهانیان میترسم(مائده 28)من میخواهم با گناه من و خودت از این عمل بازگردی و بار هردو را به دوش کشی و از دوزخیان گردی و همین است سزای ستمکاران(مائده 29)در اینکه ایا قابیل قصاص شد یانه ظاهرا چنین امری اتفاق نیفتاده است و تعابیر مختلفی در کتب تاریخی و تفسیری وجود دارد که به ان اشاره میشود.حضرت ادم وقتی که با خبر شد پسرش به دست قابیل کشته شده است بسیار ناراحت شد و چهل شبانه روز برای هابیل گریه کرد و طبق برخی از روایات چنان داغ کشته شدن هابیل بر حضرت آدم و حوا سنگین بود که تا 500 سال دارای فرزند نشدند. پس از مدتی از طرف خداوند بر حضرت آدم وحی نازل شد که فرزندی را به عنوان جانشین هابیل به تو عطا میکنم و خداوند نام او را هبة الله گذاشت که همان حضرت شیث بود و نسل فرزندان آدم از او تداوم یافت. ( علامه طباطبایی، تفیسر المیزان، ج 5 ص 521؛ عماد زاده قصص الانبیا از آدم تا خاتم کتابخانه اسلام چاپ 36 ج 1 ص 124)برخی برای توجیه قصاص قابیل گفته­اند در زمان حضرت آدم تعداد فرزندان او کم بود، مثلاً آدم و حوّا و قابیل و هابیل بودند و شاید چند نفر دیگر. ثانیاً قصاص قاتل به تقاضای اولیای دم است. ظاهراً هابیل فرزندی نداشت و ولی دم حضرت آدم بود. اگر آدم تقاضای قصاص نکند، لزومی نداشت که قابیل قصاص شود. وانگهی شاید هنوز حکم قصاص برای حضرت آدم نیامده بود.در اثبات الوصیه مسعودی دارد که حضرت آدم با دیدن محل کشته شدن هابیل قابیل را لعنت نمود و منادی هم از اسمان ندا داد که بر تو ای قابیل لعنت( اثبات الوصیه مسعودی ص 17) باز در همین کتاب امده است که حضرت ادم در زمان رحلت فرزندان خود را جمع کرد و به انان وصیت نمود از جمله وصایای ان حضرت به شیث این بود که از برادرش قابیل برحذر باشد و با ادلاد او حشر و نشر ننماید(همان ص 19) این مطلب نشان میدهد که قابیل تا زمان مرگ پدرش حضرت ادم در قید حیات بوده است و قصاصی هم در کار نبوده است. همچنین در برخی گزارشات هست که وی اتش پرستی را باب کرد پس باز میتوان گفت قصاص نشد(همان ص 23)در نقل دیگری دارد که پس از رحلت حضرت ادم در صحبتهایی که بین شیث و قابیل ردو بدل شد قابیل باز برادرش شیث را تهدید کرد که تو را خواهم کشت(الانصاف فی النص الائمه ص 78)اما بنابر نقل کتاب تورات در نزد یهودیان قابیل از ترس قصاص و کشته شدن فراری و سرگردان بوده است.( علامه طباطبایی المیزان ج 5 ص 529)در تفسیر جوامع الجامع آمده است که قابیل از خشم پدرش و از رنج کشتن برادر و سرگردانی با این که پوست بدنش سفید بود به رنگ سیاه تغییر یافت.( تفسیر جوامع الجامع ج 2 ص 45)تفسیر شیعه و سنی بر این امر اذعان دارند که قابیل فراری و سرگدان بوده است ظاهرا زندگی قابیل مخفیانه و پنهانی بوده است و فرزندانی هم از خود به جا گذاشته بوده است در منابع آمده است که او اولین کسی بود که آتش پرستی را باب کرد همچنین او که از خواهر و برادران خود دور بود گاهی دل تنگ آنان میشد اما به خاطر قتل برادرش و از ترس قصاص خود را به آنان نشان نمیداد از این رو همیشه آتش را دشنام میداد که چرا قربانی برادرش با سوخته شدن به درگاه الهی قبول شد اما از او پذیرفته نشد (زیرا طبق تفاسیر هابیل گوسفندی را هدیه کرد و قابیل خوشه گندمی و علامت قبولی هدیه آتش گرفتن و سوختن بود که هدیه هابیل سوخت اما هدیه قابیل طعمه حریق نشد) بنابراین قابیل بر آتش لعنت میفرستاد در این بین شیطان بر او ظاهر شد و خود را فرشته الهی معرفی نمود و به قابیل گفت علت اینکه آتش هدیه هابیل را سوزاند و قبول شد به علت این بود که برادرت هابیل در خفا آتش را میپرستید و اینجا بود که قابیل را به آتش پرستی ترغیب نمود و قابیل بر آتش سجده کرد( تفسیر طبری ج 2 ص 398-399؛ تفسیر مجمع البیان ج 7 ص 11-12) بعدها اولاد قابیل به آتش پرستی و شرب خمر و زنا آلوده شدند و همانها حضرت نوح را تمسخر میکردند و در جریان طوفان حضرت نوح نابود شدند.( مجمع البیان ج 9 ص 143)با توجه به گزارشات فوق که از منابع تاریخی و تفسیری بیان شد به نظر میرسد قول فراری بودن و مخفی شدن قابیل از انظار پدر و برادران و خواهران خویش از ترس قصاص به صواب نزدیکتر است خصوصا برخی منابع توصیه حضرت آدم به شیث، مبنی بر دوری از قابیل را بیان نمودند. این امر نشان میدهد که قابیل تا زمان رحلت حضرت آدم ابوالبشر در زمین میزیسته است. به نقل از پایگاه گفتگوی دینی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه