نمونه اي از کارهاي اطلاعاتي پيامبر را بيان کنيد؟

يکي از شيوه هاي مقابله با ترفندها و دسيسه هاي دشمن و آگاهي يافتن از نقشه هاي آن و برنامه ريزي براي خنثي کردن توطئه ها و حملات دشمن، کار اطلاعاتي و آگاهي از برنامه هاي دشمن بدور از چشم آنان مي باشد، به طوري که با يک سري اطلاعات بتوان نقشه هاي دشمنان را نقش بر آب کرد. در دوره صدر اسلام به ویژه در زمان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آن حضرت نيز براي مقابله با دشمن مخصوصا در جنگ ها و نبردهاي مشرکان با سپاه اسلام از اين روش به گونه هاي مختلف استفاده مي کردند. در اینجا به برخی از این موارد اشاره می کنیم: 1. پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بعد از هجرت به مدينه برخي از اقوام خودکه در مکه باقي مانده بودند، را به امراطلاعات مي گماشت. در اخبار و روايات تاريخي وارد شده است؛ که قبل از جنگ احد، عباس عمومي پيامبر، که به مدينه مهاجرت نکرده و در مکه باقي مانده بود و اسلام خود را علني نمي کرد، با ارسال نامه اي نقشه جنگي قريش رابه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اطلاع داد. آن حضرت بعد از اطلاع از مضمون نامه دو نفر از مسلمانان را با نام هايي انس و مونس فرزندان فضاله به بيرون مدينه فرستاد تا حرکات قريش را تحت نظر داشته باشند و اخبار را خدمت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ برسانند و آن دو نفر هم اخبار لازم از قبيل تعداد نفرات، تجهيزات و اسب ها و شتران و افراد سر شناس را خدمت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ رساندند. و پس از آن پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ حباب بن منذر بن جموح را به صورت مخفی براي آگاهي از جايگاه استقرار سپاه فرستاد. 2. علاوه بر زمان جنگ در مواقع ديگر نيز سيره پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اين بود که افراد زيرک و بيداري را به اطراف اعزام مي کردند تا آن حضرت را از اوضاع عمومي مطلع سازند. يکي از اين گروه هاي اعزامي به پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ گزارش دادند که دو تيره «بني محارب» و «بني ثعلبه» از قبيله عطفان حرکاتي را براي ضربه زدن به اسلام و حکومت مدينه انجام مي دهند و آماده گردآوري صلاح و سرباز مي باشند، لذا پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با ستون مخصوص به سمت منطقه نجد حرکت کردند و غزوه ذات الرقاع بوقوع پيوست که سپاه اسلام در آن به پيروزي رسيد. 3. نمونه ديگر از اين نوع گزارش ها مربوط به جنگ احزاب (خندق) مي باشد که دستگاه اطلاعاتي پيامبر برای آن حضرت خبر آوردند که قبايلي از غطفان ،بني سليم و بني اسد با قريش هم پيمان شدند و براي درهم شکستن حکومت مدينه و خاتمه دادن به تلاش آئين اسلام به سوي مدينه در حرکت هستند و جزئيات لازم از اين حرکت دراختيار آن حضرت قرار گرفت. لذا آن حضرت با اصحاب مشورت نمودند و در نهايت رأي و نظر سلمان فارسي پذيرفته و عملي کردند و با حفر خندق در اطراف مدينه از هجوم سپاه ده هزار نفري قريش و هم پيمانان ديگر به داخل شهر ممانعت به عمل آوردند. 4. آن حضرت در نبردها و جنگ هاي خود از ستون پنجم و نفوذ به ميان دشمن نيز استفاده مي کردند چنان که در جنگ احزاب نعيم بن مسعود را، که فردي تازه مسلمان بود و قبايل يهودي مدينه از اسلام وي خبر نداشتند، به ميان سپاه احزاب فرستاد و از اين طريق توانست در بين قريش و ديگر قبايل ايجاد تفرقه کند که در نهايت اين تفرقه يکي از عوامل شکست مشرکان درجنگ احزاب بود. مواردي که ذکر شد بيش تر براي دفاع بود ولي در برخي مواقع پيامبر اسلام براي دفع خطر از سوي دشمنان، آنها را محاصره و تبعيد و با آن ها جنگ مي نمود و تاکتيکي به کار مي بردند که دشمن توان حرکت نداشته باشد. يکي از اين موارد، واقعه خيبر است. 5. پيامبر اسلام در جنگ ها به کسب اطلاعات لازم و کافي اهميت فراوان مي دادند و در جريان خيبر بيست نفر از پيشتازان جنگ را به سرپرستي «عباد بن بشير» به سوي خيبر روانه ساخت. آنان براي کسب اطلاع از قلعه خيبر به نزديک آن آمدند و با يکي از يهوديان رو برو شدند، وقتي که با وي صحبت کردند معلوم شد او از افراد اطلاعاتي يهود است لذا او را دستگير کردند تا اخبار جنگ فاش نشود و همچنين وقتي که او را تهديد کردند، همه اسرار يهوديان خيبر را فاش ساخت و اطلاعات مهم نظامي ديگر را در اختيار گروه اطلاعاتي سپاه اسلام قرار داد و در جريان جنگ نيز اسيراني که دستگير مي شدند از آن ها هم اطلاعات کسب مي کردند. 6. گاهي اوقات خود پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ همراه عده اي به راه مي افتادند تا اطلاعات لازم را کسب کنند در اين راستا با اصول استتار و نشناساندن خود از مردم منطقه و افراد خبره در زمينه نيروي خود و نيروي دشمن سوالاتي مي نمودند چنان که در جريان جنگ بدر خود حضرت با يک سرباز بعد از طي مسافتي بر رئيس قبيله اي وارد شدند، حضرت ابتدا از او در مورد سپاه خود وسپس درباره قريش سئوالاتي پرسيد .آن شخص در جواب گفت طبق گزارشي که به من رسيده آن ها در فلان روز حرکت کردند و اگر گزارش دهنده راستگو باشد بايد امروز در فلان منطقه باشند و سپس پیامبر افرادي را براي آگاهي از تعداد نفرات و آلات جنگي و..... اعزام مي کردند. بنابراين کارهاي اطلاعاتي پيامبر بسته به نوع آن ها که غالبا نظامي مي باشند به روش هاي متفاوت صورت مي گرفت آن چه که ذکر شد نمونه اي از روش هاي اطلاعاتي آن حضرت بود که گاه به صورت اعزام افراد براي کسب خبر، یا خبر گرفتن از اقوام و خويشان که در ميان مشرکان زندگي مي کردند، و يا کسب اطلاعات از قبايل هم پيمان که دور از مدينه زندگي مي کردند انجام می شد و هم چنين در مواردی خود حضرت عازم منطقه براي کسب اطلاعات مي شدند و نيز از طريق گروه هاي تبليغي اطلاعات کسب مي کردند. البته از آن جا که پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ با وحي در ارتباط بودند بيش تر مواقع از طريق امين وحي (جبرئيل) از توطئه هاي دشمنان باخبر مي شدند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه