آیا به جز نماز، نمى توان طورى دیگرى با خدا ارتباط داشت؟ اگر نماز تشکر از خداست و بناست از نعمت هاى خداوند تشکر کنیم چرا حتما باید نماز بخوانیم و حال آنکه مى توانیم حتى موقع خواب در حالى که در رخت خواب خود دراز کشیده ایم به صورت زبانى از خدا تشکر کنیم و لازم نیست حتما نماز بخوانیم؟

اولا: نماز تنها جنبه شکرگزارى ندارد، بلکه مجموعه اى چند منظوره است که بدون انجام دادن آن اهداف مشخص شده آن تأمین نمى گردد.اگر هدف نماز تنها و تنها تشکر از خدا بود، شاید با راز و نیاز و خلوت دل نیز این امر تحقق مى یافت ولى علاوه بر شکرگزارى، کارکردهاى فراوان دیگرى در نماز وجود دارد که تنها در پرتو اقامه نماز است که مى توان آنها را محقق ساخت. کارکردهایى همچون:1. طهارت و پاکیزگى (وضو - غسل - لباس پاک و مکان پاک )2. رعایت به حلال و حرام و کسب حلال ( مکان مباح - آب مباح - لباس مباح ) 3. توجه به زمان-وقت و فرصت ها ( اوقات نماز ) 4. توجه به اصول اعتقادى ( اصول مطرح شده در سوره حمد و... ) 5. توجه به الگوها و نمونه ها (انعمت علیهم - عباد الله الصالحین -. .. ) 6. اعلام و شعار ( اذان و اقامه ) 7. وحدت و همدلى (نماز جماعت - نمازهاى جمعه و عید ) 8. نشاط (ارتباط با آب در وضو و غسل ) 9. نظم و انضباط ( که در تمامى اعمال نماز از اذان تا وضو و رکعات ملحوظ است. ) 10. تحرک بدنى ( قیام - رکوع و سجده ). مجتبى کلباسى، یکصدوده پرسش درباره نماز، انتشارات ستاد اقامه نماز، 1388، نهم، ص 114. و... که تنها بعضى از آثار نماز و کارکردهاى آن است. حال آیا مى توان گفت که تنها تشکر زبانى قابلیت جایگزینى نماز را دارد؟ ثانیا: مى دانیم یکى از صفات خداوند متعال، حکیم است؛ یعنى هیچ کارى را بدون حکمت انجام نمیدهد. این که خداوند نماز را واجب کرده است با این که میتوانست به صرف راز و نیاز و تشکر زبانى اکتفا کند حتماً دلیلى و حکمتى داشته که او با علم و تدبیر بى نهایتش از آن اطلاع دارد؛ چون اگر این گونه نباشد باید نعوذ باللّه بگوییم خداوند در واجب کردن نماز، کار عبث و بیهودهاى انجام داده است. پس، از حکیم بودن خداوند مى فهمیم که در وجوب و اقامه نماز فایده ها و آثار بسیار زیادى وجود دارد که چیزى جاى آن را نمى گیرد. ثالثا: تشکر از خداوند نیز وقتى عملى خواهد شد که آنچه او خواسته است ما انجام دهیم؛ نه آنچه که دلمان مى خواهد. چه این که روح عبادت، همانا عبودیت و بندگى است یعنى تسلیم فرمان بودن که طبیعتا باید انضباط و مقرراتى باشد تا بنده را به آن امتحان نموده، روح بندگى را در او پرورش دهند.براى سپاسگزارى از خدا بوسیله نماز نیز شکل خاصى وجود داردکه توان آنرا نادیده گرفت. خداوند متعال براى نمازآداب وخصوصیات ویژه قرار داده که باید رعایت شود تاعبادت و تشکر از خدا محسوب شود مثل بیان ذکرهاى مخصوص با شرائط خاص و در زمان خاص و معین. بنابراین وقتى ما مامور هستیم که نماز را بپا داریم وبراى نمازاوقات خاصى تعیین شده و ارکان خاصى(نیت رکوع سجود و.. ) قرار داده شده، نمى توانیم به سلیقه خود عمل کرده و هرگونه دل مان خواست از خداوند متعال تشکر نمائیم. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه