علت بی طاقتی در امور چیست؟ ریشه یابی آن چطور حاصل می شود؟

مرحوم دهخدا کلمات : عدم شکیبایی . عدم تحمل . (ناظم الاطباء). بی طاقتی . جزع . ناشکیبایی . ناشکیبی . بی آرامی ، پرخاشگری را مترادف با یکدیگر گرفته است . علت ناشکیبایی ها و پرخاشگری هایمان چیست؟ چرا نسبت به هم بی طاقت شده ایم. با این عصبیت هایی که زندگی روزمره مان را به چالش کشیده است چه باید بکنیم، پرخاش صرفاً بخش کوچکی از عادت های ناپسند آنهایی است که در زندگی جز نیمه خالی لیوان را دیدن به چیز دیگری فکر نمی کنند. آیا ریشه تمام این بدبینی ها در عنصری به نام «کم طاقتی» نیست، اما این «کم طاقتی» از کجا ریشه گرفته است؟ شاید مهم ترین عامل برای کم طاقتی «ضعف ایمان »و«دورشدن از بندگی خدا» است ، انسانهای با ایمان در زندگی خود به واسطه «ارتباط با خدا » و اقامه نماز به افرادی «صبور » و«حکیم» تبدیل می شوند   در زیر بعضی از عوامل آن را ،که بر گرفته از نظرات برخی از روانشناسان وجامعه شناسان است به بررسی نشسته ایم : 1-   «خودخواهی» و «خودبرتربینی» شاید همان عناصر کلیدی باشند که در حال حاضر ما را دچار تردیدها و بگومگوها کرده اند...    اگر میزان خودبینی، خودرایی و خودخواهی شدت پیدا کند نه فقط تحمل شنیدن سخن مخالف کم می شود که تحمل گوش کردن به حرف مخالف هم کاهش پیدا می کند. این خودرایی که ریشه در خودخواهی و خودبینی دارد مقتضی آثار ناشایست و عکس العمل های نازیبا در انسان است که یکی از آنها عدم تحمل رفتار مخالف است. فرد خودرای چون همیشه حق را ملازم با خود می بیند یعنی سخن، باور و رفتار خود را عین حقیقت می پندارد پذیرش او هم نسبت به هرگونه مخالفتی با افت جدی روبه رو می شود و پیش از گوش کردن و دقت کردن در سخن مخالف، فوراً به مخالفت با هرگونه سخن مغایر با باورهای خودش می پردازد یعنی حتی اجازه تحمل و درنگ را هم به خود نمی دهد. 2-     در حال حاضر برخی افراد تجمل گرا شده اند که این روش زندگی باعث افزایش توقعات شده است ، افراد برای برآورده کردن زیاده خواهی ها باید توان مالی آن را داشته باشند و به دلیل برآورده نشدن انتظارات زیاد و غیر منطقی خود، بی طاقت می شوند و پرخاشگری می کنند 3-     نداشتن آرامش روانی باعث می شود تا افراد جامعه در مقابل کوچک ترین ناراحتی و ناگواری، عکس العمل نامناسب نشان دهند و حتی گاهی اوقات پرخاشگری کنند 4-   علت نیمی ازبی طاقتی ها و رفتارهای پرخاشگرانه در جامعه وجود مشکلات مالی است. از سوی دیگر، نبود امنیت شغلی برای برخی از افراد، بالا بودن نرخ اجاره واحدهای مسکونی و هزینه های زندگی باعث به هم ریختن اعصاب و آرامش افراد می شود. 5-   پرخاشگری در همه جوامع نشأت گرفته از عوامل فردی و اجتماعی است.وبرخی عوامل فردی تأثیرگذار در پرخاشگری را نبود اعتماد به نفس، برآورده نشدن نیازها، سرخوردگی، ناامیدی، نفرت، ترس، لجاجت، تمارض و مخالفت می توان شمرد. 6-   ازعوامل اجتماعی آن، بی عدالتی، مشکلات اقتصادی و سیاسی و ضایع شدن حق افراد در اجتماع ، رعایت نشدن حقوق افراد، اجرا نشدن صحیح قانون، وجود تبعیض ها، برآورده نشدن انتظارات معقول افراد در نظام های رسمی و غیر رسمی جامعه و ناکامی در فعالیت های اجتماعی نیز از دیگر عوامل بروز پرخاشگری به شمار می رود 7-   یکی دیگر از عوامل اصلی بی طاقتی ،خشم، پرخاشگری و کم شکیبایی، علت مغزی است. ما در مغزمان، بخشی داریم به نام بادامی مغز که اوج خشم محسوب می شود، یعنی اگر این بخش تحریک شود فرد بشدت خشمگین می شود، اما اگر بخش دیگر مغز تحریک شود خشم به آرامی صورت می گیرد، این بادامی مغز یک خاصیتی دارد که مثلاً اگر یک بار تحریک شود باز آمادگی دارد که برای چندمین بار دوباره تحریک شود. پس این باور که اگر خشمگین شدی ،داد و فریاد کن کاملاً خلاف رویه های علمی است چون با ویژگی بادامی مغز اگر شما خشمگین شدی و برای تخلیه خشمت شروع به پرخاشگری و داد و بیداد کردی مغزت باز هم تحریک می شود تا برای چندمین بار تو را در موقعیت خشم و عصبانیت قرار دهد، اینکه حضرت امیرالمومنین (ع) می فرمایند که خشم خود را فروخورید دقیقاً به همین ویژگی برمی گردد، متاسفانه چون مردم از این مسئله بی اطلاعنــــــد و آموزش های لازم را هم ندیده اند همچنان به رفتار قبلی شان ادامه می دهند. 8-   یک عامل دیگر در بروز پرخاشگری و ناشکیبایی «تقویت رفتار» است ، عکس العمل اطرافیان در برابر خشم ما ،خود عاملی می شود برای تقویت آن رفتار. مثلاً شما می بینید که اگر در فلان اداره داد و بیداد نکنی یا عصبانی نشوی کارت راه نمی افتد خب این مسئله باعث شرطی شدن رفتار خشم و پرخاشگری در شما می شود. متاسفانه این یک معضل اجتماعی و روانی است که در حال حاضر میان مردم بسیار رایج شده است. 9-   برخی از بی طاقتی ها در افراد، خصوصا در رفتارهای کودکان از طریق مشاهده شکل می گیرد و 30 تا 40 درصد دیگر بر اثر سخنرانی و گوش دادن اتفاق می افتد. شاید به همین علت هم باشد که در روایات ما به کرات اشاره شده که مردم را به کارهای خیر و نیک دعوت کنید با غیر زبانتان ،یعنی با عمل و رفتارتان، چرا که در این صورت تاثیر آن حرف دوچندان خواهد بود و این به خاطر الگوی مشاهده ای است.     حالاشما از فیلم ها که بگذرید، می بینید که مثلاً فلان مقام مسئول با فلان بزرگ اجتماعی و سیاسی در مجلس و جاهای دیگر در مقابل دید میلیون ها نفر مثلاً در مجلس در حال کشاکش و پرخاش است یا مثلاً فلان مدیر اداره جلوی دید کارمندان رده پائین مشغول داد و بیداد و کلنجار رفتن است، خب نتیجه این رفتارها چه خواهد بود؟  آیا غیر از این است که پرخاشگری و کم شکیبایی تبدیل به یک عادت رایج و معمول در میان مردم در هر رده و شغلی می شود؟ 10-                    عامل دیگر، عدم رضایت از زندگی است، بعضی از زن و شوهرها از با هم بودن لذت نمی برند خب این احساس نارضایتی که با عدم لذت همراه است را به فرزندان شان هم منتقل می کنند، یا در آن طرف جوانی می خواهد ازدواج کند، اما مورد مناسب خود را پیدا نمی کند،   این فرد دچار عصبانیت و خشم و پرخاش خواهد شد .         .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه