تفاوت سوره های مکی و مدنی در چیست؟

سه ملاک مشهور در تعیین مکی و مدنی بودن سوره ها و آیات قرآن وجود دارد که عبارتند از: 1. تاریخ نزول: آنچه قبل از هجرت، و یا در بین راه و قبل از رسیدن به مدینه، نازل شده، مکی است، و آنچه که بعد از آن نازل شده، مدنی است. پس این ملاک ملاکی بر اساس زمان نزول است. 2. جغرافیای نزول: آنچه که در مکه و حوالی مکه نازل شده، مکی است، و آنچه که در مدینه و حوالی مدینه نازل شده، مدنی است، و آنچه که خارج از این دو بوده است نه مکی است و نه مدنی. 3. نوع خطاب آیات: آیات و سوره هایی که خطاب به اهل مکه است مکی، و آنهایی که خطاب آنها به اهل مدینه است مدنی است. اما صاحب نظران علوم قرآن و تفسیر علاوه بر ملاکهای اساسی فوق، به ملاکهای دیگری نیز توجه داده اند. این ها بیشتر علامت و نشانه اند، تا ملاک. به عبارت فنی، تنها ارزش اثباتی دارند و نه ثبوتی؛ یعنی آنچه در زیر می آید، علامت آن است که ملاک های فوق الذکر در سوره و یا آیه وجود دارند.4. مضمون آیات مکی بیشتر در مورد اعتقادات و اصول دین، و نفی شرک و مسائل مربوط به مبدأ و معاد است، بر خلاف آیات مدنی که بیشتر در مورد احکام و فروع دین سخن می گویند. 5. آن آیاتی که در مورد بنی اسرائیل و نصاری، و بطور کلی در مورد اهل کتاب سخن می گوید آیات مدنی هستند، زیرا اهل کتاب در مکه همراه مسلمانان نبودند بلکه آنها در مدینه ساکن بوده اند؛ لذا این دسته از آیات نمی تواند از گروه آیات مکی باشند. برای مطالعه بیشتر می توانید به کتب علوم قرآنی زیر مراجعه کنید:- التمهید فی علوم القرآن، نوشته استاد محمد هادی معرفت (ره). - درسنامه علوم قرآنی از حسین جوان آراسته، سطح یک و دو.- علوم القرآن عند المفسرین از جمعی از محققان دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه