با سلام و احترام، گروه های اصلاح طلبان که تا مدتی با عنوان «جبهه دوم خرداد» فعالیت می کردند یکی از گروه های مطرح شده و فعال در عرصه سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران بودند که اگر چه ریشه فعالیت هایشان به سال های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی و برخی اختلافات درون حاکمیتی با رقبا باز می گشت اما مهمترین مرحله فعالیتشان به دوران پس از انتخاب آقای خاتمی به ریاست جمهوری در خرداد سال ۷۶ مربوط می شود.

با سلام و احترام، گروه های اصلاح طلبان که تا مدتی با عنوان «جبهه دوم خرداد» فعالیت می کردند یکی از گروه های مطرح شده و فعال در عرصه سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران بودند که اگر چه ریشه فعالیت هایشان به سال های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی و برخی اختلافات درون حاکمیتی با رقبا باز می گشت اما مهمترین مرحله فعالیتشان به دوران پس از انتخاب آقای خاتمی به ریاست جمهوری در خرداد سال 76 مربوط می شود. شکل گیری طیف و جبهه اصلاح طلبان هیچ ارتباط سازمانی و فکری با مرحوم آیت الله منتظری ندارد، چرا که نه آیت الله منتظری رهبری فکری و تئوریسین اصلاح طلبان بود و نه اینکه در ساختار و راس آن قرار داشت، تنها مساله ای که وجود داشت در مواردی اشتراک منافع و موضع سیاسی داشتند. و در مواردی برخی از اصلاح طلبان با آیت الله منتظری مواضع سیاسی مشابهی در نقد مسائل حاکمیتی داشتند. در این مقطع گروه های همسو و متحد آقای خاتمی که وجه اشتراکشان همان حمایت از آقای خاتمی و نیز انتقاد از وضع موجود و رقبای اصول گرا بود دور هم جمع شده و جبهه دوم خرداد را به وجود آوردند که در راس و شاخص این جریان، دو گروه مجمع روحانیون مبارز و کارگزاران سازندگی قرار داشت و در مجموع شامل گروههای سیاسی مختلفی می شدند که عبارت بودند از : حزب‌ مشارکت‌ ایران‌ اسلامی‌، حزب‌ هم‌بستگی‌ ایران‌ اسلامی‌، مجمع‌ روحانیون‌ مبارز تهران‌، سازمان‌ مجاهدین‌ انقلاب‌ اسلامی‌ ایران‌، حزب‌ کارگزاران‌ سازندگی‌ ایران‌، دفتر تحکیم‌ وحدت‌، انجمن‌ اسلامی‌ معلمان‌، خانه‌ کارگر، مجمع‌ نیروهای‌ خط‌ امام‌، جمعیت‌ زنان‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌، مجمع‌ اسلامی‌ بانوان‌، انجمن‌ اسلامی‌ جامعه‌ پزشکی‌ ایران‌، حزب‌ اسلامی‌ کار، مجمع‌ نمایندگان‌ ادوار مختلف‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌، مجمع‌ نیروهای‌ خط‌ امام‌. بر این اساس شکل گیری جبهه اصلاحات ارتباطی با آیت الله منتظری نداشته است. مهم ترین دیدگاههای جبهه اصلاح طلب عبارتند از : پیگیری اصلاحات در کشور در عرصه های مختلف ، گسترش آزادی های مدنی و مشارکت مردمی وتلاش برای تامین حداکثر حقوق شهروندی مردم و در عرصه سیاست خارجی ارتقاء جایگاه کشور در سطح جهانی و پیشبرد اهداف و منافع ملی در سایه گفتگو و پرهیز از برخورد مستقیم با قدرتهای بزرگ. خالی از لطف نیست که در اینجا به دیدگاه مقام معظم رهبری در مورد مجموعه اصلاح طلبان اشاره ای داشته باشیم: ایشان با روی کار آمدن دولت اصلاحات همچون تمامی دولت ها از این دولت که بر آمده از رای مردم بود پشتیبانی و حمایت نموده و به عنوان رهبری نظام که هدایت و جهت گیری کلی نظام را برعهده دارند رهنمودهایی نسبت به اقدامات آن داشتند و نکات و اقدامات مثبت آن را مورد توجه داده و نقاط ضعف آن را گوشزد می نمودند . در مورد دولت اصلاحات , ضرورت اصلاحات در جامعه در راستای برطرف نمودن نیازهای اساسی جامعه از جمله ریشه کن نمودن فقرو فساد و تبعیض , طرح گفتگوی تمدن ها و سیاست تنش زدایی را مورد تاکید قرار دادند ولی نسبت به برخی از عملکردهای آن از جمله: سرگرم شدن در جناح بازیهای سیاسی و غافل شدن از مسائل و نیازهای اساسی جامعه ؛ در گیری های سیاسی وجناحی بدون در نظر گرفتن معیارها؛ نفوذ افراد و عناصری که فکر و عمل آنها با اصول و مبانی اسلام و انقلاب همخوانی نداشت؛ ابراز نارضایتی از عملکرد مطبوعات و آزادیهای مخرب آنها؛ ابراز ناراحتی از وضعیت فرهنگی کشور و انفعال در سیاست خارجی انتقادات و ایراداتی داشتند. بنابراین دیدگاه مقام معظم رهبری بیانگر این نکته است که مجموعه اصلاح طلبان هم دارای نقاط قوت بودند و هم نقاط ضعف. البته باید توجه داشت که گرایش و گروههای اصلاح طلبان مجموعه وسیعی است که در بین این گروهها، طیفها و شخصیتهای مختلفی از صفر تا صد وجود دارد به این معنا که در این طیف از طرفی گروهها و کسانی حضور دارند که به نظام، انقلاب، امام و رهبری اعتقادی ندارند و از طرف دیگر چهره ها و شخصیتهایی حضور دارند که اعتقادات و مواضع آنها در چارچوب سیاستهای نظام و منویات مقام معظم رهبری قرار دارد. بنابراین با چنین جریاناتی نباید کلی و مطلق برخورد نمود و بایستی با تطبیق مواضع و عملکرد آنها با شاخصهای نظام و رهبری به ارزیابی آنها پرداخت. به هر حال امروزه قابل توجهی از مجموعه اصلاح طلبان و کارگزاران با اعلام وفاداری به آرمانهای انقلاب اسلامی، امام خمینی و فصل الخطاب قرار دادن مقام معظم رهبری ادامه فعالیت داده و در مجموعه ها و نهادهای مختلف دولتی، اجرایی و قانونگذاری حضور دارند. در اینجا مناسب است به دیدگاه مقام معظم رهبری در باره صف بندیها و شاخصه های اصول گرایی و اصلاح طلبی از دیدگاه ایشان بپردازیم که می تواند فصل خطاب و منشوری برای کلیه جریانات سیاسی باشد ؛ ایشان در مورد جناح های سیاسی کشور و صف بندیهای گروههای سیاسی فرمودند: «دو جناح برای کشور مثل دو بالند که کشور با این دو بال می تواند پرواز کند دو جناح مقابل در مجموعه نظام می توانند باشند و فعالیت کنند ولی شرطش این است که به قانون اساسی وفادار باشند اینها بر کار هم نظارت می کنند با هم رقابت سالم می کنند این مسابقه ، پیشرفت به وجود می آورد و از بسته بودن تشکیلات گوناگون حکومتی جلوگیری می کند این چیز مغتنم و خوبی است ... بنده دعوای اصلاح طلب و اصولگرا را هم قبول ندارم من این تقسیم بندی را غلط می دانم نقطه مقابل اصولگرا ، اصلاح طلب نیست ، نقطه مقابل اصلاح طلب ، اصولگرا نیست نقطه مقابل اصولگرا آدم بی اصول و لاابالی است آدمی که به هیچ اصلی معتقد نیست آدم هرهری مذهب است ... نقطه مقابل اصلاح طلبی افساد است بنده معتقد به اصولگرای اصلاح طلبم اصول متین و متقنی که از مبانی معرفتی اسلام برخاسته با اصلاح روش ها به صورت روز به روز و نو به نو... »( بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید و دانشجویان دانشگاههای استان کرمان 19/2/84) برای آشنایی بیشتر به منابع زیر مراجعه شود: دارابی، علی، جریان شناسی سیاسی در ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388 مظفری، آیت، جریان شناسی ایران معاصر، قم: پژوهشکده تحقیقات اسلامی، 1385 شادلو، عباس، اطلاعاتی درباره احزاب و جناح های سیاسی ایران امروز، تهران: گستره 1379 نوذری، عزت¬الله؛ تاریخ احزاب سیاسی در ایران، شیراز: نوید، 1380 صفایی ، دلویی ، محمد، جبهه مشارکت ایران اسلامی ، تهران : نسل کوثر ، 1380 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه