فرق بین ولایت مطلقه با ولایت عامه چیست چون میگویند ولایت مطلقه فقیه با ولایت عامه فقیه فرق ها و تفاوتها دارد؟

در مورد ولایت فقیه دو دیدگاه کلی در میان فقها وجود دارد ، یک دیدگاه ، که از آن به ولایت مقیده فقیه تعبیر می شود ، معتقد است که اختیارات ولی فقیه در عصر غیبت تنها محدود به امور حسبیه( اموری که خداوند متعال در هیچ زمانی راضی به تعطیل شدن آن نیست مانند سرپرستی ایتام و اموری که متصدی خاص ندارد) و ضروری است . این دیدگاه خود از نظر گستره و دامنه امور حسبیه به دو دیدگاه تقسیم می شود . یک دیدگاه قایل به گستره خاص امور حسبیه است و آن را محدود به امور جزیی و خاص مانند سرپرستی امور غابین و قاصرین و مانند آن می داند . دیدگاه دیگر قایل به گستره عام امور حسبیه است و معتقد است که امور حسبیه تنها محدود به امور جزیی نبوده و شامل هر امر ضروری و لازمی از جمله تشکیل حکومت ، ایجاد امنیت ، دفاع در برابر دشمنان و حفظ اساس اسلام نیز می شود . (ر.ک: تبریزی ، میرزا جواد ، ایصال الطالب الی تعلیق علی المکاسب ، قم: دفتر نشر برگزیده ، 1411ق، ج3، ص 36-40) دیدگاه دوم که از آن به ولایت عامه تعبیر می شود، بر این باور است که ولایت فقیه به امور حسبیه اختصاص نداشته و گستره آن فراتر از امور حسبیه است ، به گونه ای که حوزه تشکیل حکومت را نیز در برمی گیرد. این نظریه قرائت مشهور از نظریه ولایت فقیه است. (انصاری ، مرتضی ، المکاسب ، ج2، ص 36) این دیدگاه نیز از نظر گستره و حدود اختیارات ولی فقیه به دو دیدگاه تقسیم می شود . یک دیدگاه ولایت عامه فقیه در چارچوب احکام فرعیه که ضمن اینکه ولایت عامه فقیه را می پذیرد ، اما آن را محدود و مقید به احکام فرعی می داند . (ر.ک: صابری همدانی ، احمد ، الهدایه الی من له الولایه ، تقریر مباحث آیت الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی ، ص 46) دیدگاه دیگر ولایت عامه فقیه فراتر از چارچوب احکام فرعیه است بر اساس ، این دیدگاه گستره ولایت فقیه همه اختیاراتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام در امر حکومت و اداره امور جامعه دارا بودند ، را شامل می شود مگر آنکه موردی از اختیارات خاص معصوم علیه السلام باشد . از این دیدگاه به « ولایت مطلقه فقیه » تعبیر می شود . بنابر این ، ولایت مطلقه فقیه ناظر به گستره حوزه و قلمرو اختیارات ولی فقیه و بدین معناست که اختیارات ولی فقیه در عصر غیبت نه محدود به امور حسبیه و ضروری است و نه محصور در احکام فرعیه است ، بلکه ولی فقیه در زمان غیبت, تمام اختیاراتی که پیامبر و امامان معصوم علیهم السلام در امر حکومت وسیاست و اداره جامعه بر عهده داشتند ، را دارا می باشد . مقصود از اطلاق در عبارت ولایت مطلقه فقیه شمول و مطلق بودن نسبی در مقابل سایر دیدگاههایی است که این اطلاق و شمول را قایل نیستند ، نه اینکه مطلق از هر جهت باشد . به عبارت دیگر مقصود از اطلاق گسترش دامنه ولایت فقیه تا آنجاست که شریعت امتداد دارد و مسئولیت اجرایی ولی فقیه در تمامی ابعاد مصالح امت می باشد . بنابر این ، قید مطلقه در ولایت مطلقه فقیه و اطلاق آن نسبت به تقیید در دیدگاه ولایت مقیده فقیه است و به معنای محدود نبودن ولایت فقیه به امور حسبیه وضروری و احکام فرعیه است نه اینکه ولایت فقیه از هر جهت مطلق بوده و محدود به هیچ شرط وضابطه ای نباشد، زیرا ولی فقیه ملزم به رعایت احکام و قوانین اسلامی و توجه به مصالح اسلام و مسلمین است . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه