شبهاتی راجع به حجاب مطرح شده از جمله: ۱_حجاب جنبه اسطوره ای دارد یا اینکه برای حفظ عفت باشد. ۲_ پوشش را یک عرف و تفسیر پذیر دانست ۳- اگر حجاب و پوشش مانع حضور زن و بروز شخصیت زن شود قطعا مضر است مشکل این نیست که زنان چگونه لباس بپوشندمشکل این است که زنان بتوانند در عرصه های مختلف حضور داشته باشند ۴- با این وضعیت دیگرحکومت حق ندارد در مساله ای که مربوط به امور شخصی مردم است دخالت کند؟

برای پاسخ به شبهات مطرح شده و روشن شدن مطلب توجه به نکات ذیل ضروری است؛1. فطری و دینی بودن حجاب؛ همانطور که مستحضرید، عامل اصلی گرایش انسانها ، مخصوصا زنان به حجاب و پوشش، تأمین یک نیاز فطری و درونی بنام حیا و شرم است. شرم ، یکی از صفات مخصوص انسان است. و انسان تنها حیوانی است که اصرار دارد دست کم، بعضی از اندامهای خود را بپوشاند . پروفسور اسوالد شوارتز ، طبیب و روان شناس اتریشی در کتاب روان شناسی جنس درباره احساس شرم _ در انسانها می نویسند؛ علاوه بر مردم شناسی ، تجزیه و تحلیل روان شناسی نیز ثابت می کند که احساس شرم ، یکی از صفات عمده نوع بشر است. هیچ قبیله اولیه ای ، هر قدر هم بدوی بوده باشد، شناخته نشده است که از خود شرم بروز ندهد و بچه ای کوچک نیز شرم دارند. در طی دوران رشد بشر و همچنین در خلال رشد افراد، بر وسعت موضوعاتی که موردحمایت شرم قرار می گیرند افزوده می شود. حمایت، وظیفه مخصوصی است به عهده شرم گذارده شده است. کاملا معلوم است که شرم، قبل از همه چیز از اعضای تناسلی و وظایف آنها حمایت می کند. .. ادعای پیشرفت و مدرنیزم خرقه ای بر تن بی خبری از ارزشهای اساسی است و شرم، نخستین قربانی این گمراهی اخلاقی است، مثلا نهضت اعتقاد به لختی، نمونه وحشتناکی از این ادعاست» (به نقل از غلامعلی حدادعادل، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگ ، ص 68).علاوه بر مطالعات مردم شناسی و روان شناسی جنسی، از مطالعات تاریخی نیز استفاده می شود که انسان در هیچ مقطعی بدون پوشش زندگی نکرده است. (برای آگاهی بیشتر ر.ک: روت ترنرویل کاکس، تاریخ لباس، ترجمه شیرین بزرگمهر). و این مطلب حاکی از وجود شرم و حیای ذاتی انسان است. از آیات مربوط به خلقت حضرت آدم و حوا نیز فطری بودن پوشش و حجاب استفاده می شود. حتی زمانی که این دو انسان نخستین در بهشت بودند پوشش داشته اندلذا قرآن در مورد آنان می فرماید وقتی آندو در برابر وسوسه های شیطان تسلیم شدند و ازدرخت ممنوعه خوردند، لباسهای آنان فرو ریخت و آن دو اقدام به پوشاندن بدن خود با برگ درختان کردند: «فلما ذاقا اشجره بدت لهما سوآتهما و طفقا یخصفان علیهما من ورق الجنه» (اعراف / 22). از این آیه فهمیده می شود که انسان قبل از ارتکاب خطا در بهشت دارای پوشش بوده است و نیز این معنا فهمیده می شود که دلیل برخورداری آدم و حوا ازحیا و شرم فطری ، پس از برهنه شدن، فورا بدن خود را با برگ درختان پوشاندند.البته، علاوه بر عامل فطری که در پیدایش اصل پوشش دخالت اساسی داشته است عوامل دیگری مانند محفوظ ماندن بدن از سرما و گرما، گرایش به تجمل و زیبایی شرایط محیطی، جغرافیایی،قومی و ... در پیدایش تعدد و تنوع و مدل های مختلف پوشش مؤثر بوده اند.حجاب یکی از احکام مسلم همه ادیان الهی است زیرا همانگونه که گذشت حجابو پوشاندن بدن و نیز بهره مندی از شرم و حیا،امری فطری است و ادیان الهی نیز منطبق با فطرت اصیل انسانها است از اینرو در تمام ادیان الهی مسأله حجاب امری ضروری بوده است. (اگر چه با تحریف برخی از ادیان الهی بسیاری از احکام الهی و امور فطری نادیده گرفته شده اند) در اسلام نیز اصل حجاب از ضروریات می باشد و آیات و روایات فراوانیبر آن دلالت دارد و حکم این مسأله به قدری در این دین الهی روشن است که حتی شاید نیازی به بحث هم نداشته باشد.و با مراجعه مختصر و گذرا به قرآن، روایات و متون دینی میتوان به وضوح آن پی برد.در طول تاریخ مبارزات زیادی با حجاب شده است و اوج این مبارزات در ایران، مسأله کشف حجاب ازسوی رضاخان بوده است. که برای مقابله با آن علما و روحانیت بشدت موضع گرفتند و حتی زنان آگاه و متدین ایران نیز درمقابل کشف حجاب رضاخان، قیام کردند. امام خمینی (ره) در این باره می فرمایند: زن های ایرانی هم قیام کردند بر ضدش و تو دهنی به او زدند که ما نمی خواهیم این طور چیزی (کشف حجاب ) را ». (صحیفه نور، امام خمینی ، ج 2 ، ص 630) .و امروزه نیز شاهد جنگ روسری هادر کشورهای به اصطلاح متمدنی که ادعای دمکراسی دارند، هستیم. آنچه که غربی ها را ز حجاب می ترساند این است که زنان به هویت انسانی خویش بازگردند و خود را از اسارت بهره کشی مردان برهانند. اما همانگونه که شاهدیم، امروزه موج داشتن حجاب تهدیدی جدی برای کشورهای غربی است زیرا برای آگاهی زنان و حجاب رابطه ای ناگسستنی وجود دارد.دکتر علی شریعتی دراین باره می گوید: «حجاب مال نسل آگاهی است که به پوشش اسلامی بر می گردد، این نسلی است که با این پوشش اسلامی می خواهد به استعمار غربی و به فرهنگ اروپایی بگوید: پنجاه سال کلک زدی ، کار کردی، نقشه کشیدی که مرا فرنگی مآب کنی، من با این لباس به تو می گویم نه و به تمام پنجاه سال کارت، فاتحه می خوانم» (علی شریعتی، مجله زن روز، ش 1659 ، ص 77)بنابراین حجاب جنبه اسطوره ای ندارد بلکه امری فطری و دینی است . و مهم آن است که فطرت بشر بیردار شود و این کار هم با آگاهی بخشی انجام خواهد گرفت.2. اما اینکه گفته شود حجاب امری عرفی و تفسیر پذیر است . این سخن به نظر درست نمی آیدزیرا همانگونه که قبلا اشاره شد ممکن است (و حتی طبیعی است) که شرایط محیطی ، جغرافیایی ، قومی و گرایش به زیبایی و .... موجب تعدد و تنوع مدلهای مختلف پوشش شود اما آنچه که مهم است ایناست که حفظ حجاب و پوشاندن بدن امری فطری و دینی است. بنابراین نمی توان گفت که درمنطقه ای حجاب کامل را لازم و ضروری می دانند و در منطقه ای دیگر بی حجابی امری ضروری است زیرا عرف در این دو منطقه متفاوت است. زیرا وقتی مسأله ای فطری شد، فطریات از اموری نیستند که با عرف تغییر نمایند و نیز امور فطری در همگان وجود دارد و امری نسبی نیست که در بعضی باشد و در بعضی دیگر نباشد و یا اینکه شدت و ضعف داشته باشد. بنابراین اصل بر پوشاندن بدن در مقابل دیگران است . اما اینکه حدود آن چقدر است رادین تعیین کرده است:پیامبرص می فرماید: یا ایها الناس اتخذوا السراویلات فانها من استر ثیابکم حصنوا بها نسائکم اذا خرجن (محمدی ری شهری ، میزان الحکمه، ج 2، ص 259، واژه حجاب).یعنی ای مردم از شلوار های (که در قدیم بسیار گشاد بوده اند) برای پوشش استفاده کنید. زیرا از پوشاننده ترین لباس ها هستند و زنان خود را هنگامی که از منزل خارج می شوند از طریق استفاده از شلوار حفظ کنید.از این روایت استفاده می شود که زنان درخارج از منزل باید پوشش کامل داشته باشند (اما در درون خانه و نزد همسر، داشتن حجاب کامل نه تنها مطلوب نیست بلکه ناپسند نیز می باشد)امیر المومنین ع نیز حجاب و پوشش کامل زنان را باعت حفظ عفت و پاکی آنان قلمداد نموده است. «ان شده الحجاب ابقی علیهن» (نهج البلاغه / نامه 31)همچنین قرآن در آیات متعددی به حدود و چارچوب حجاب پرداخته است از جمله در آیه 31 سوره نور تعبیر خمر که جمع خمار است را آورده و خمار به معنای مقنعه می باشد و نیز در آیه 59 سوره احزاب تعبیر جلابیت را آورده که جمع جلبات است و جلباب به معنای چادر است. بنابراین آنچه ذکر شد، شواهد، و قراین مستحکم و روشنی است که مطلوبیت حجاب و پوشش اکثر و بیشتر را برای بانوان و دختران جوان اثبات می نماید. پس حجاب امری عرفی نیست تا بتوان ادعا کرد که هر عرفی تفسیری متفاوت از عرف دیگر دارد. بلکه حجاب امری فطری است و دین، حدود و چارچوب آن را مشخص کرده است.3. هدف از تشریع حکم الهی وجوب حجاب، دستیابی به تزکیه نفس، طهارت، عفت و پاکدامنی است. سوره نورآیه 30 و 60 و نیز سوره احزاب آیه 53 مراجعه شود.4. آثار و فواید حجاب در ابعاد مختلف:الف) در بعد فردی: غریزه جنسی، غریزه ای نیرومند، عمیق و دریا صفت است که هر چه بیشتراطاعت شود بیشتر سرکش می شود همچون آتشی که هر چه هیزم آن زیادتر شود، شعله ور تر می گردد. بهترین شاهد بر این مطلب این است که جهان غرب که با اوج بی حیایی و برهنگی ، اطاعت از غریزه جنسی بیشتر شده است، هجوم مردم به مسأله سکس نیز زیادتر شده و تیراژ مجلات و کتب سکسی بالاتر رفته است. این مطلب پاسخ روشن و قاطع به افرادی است که قائلند همه گرفتاری هایی که در کشورهای اسلامی و شرقی بر سرغریزه جنسی وجود دارد ناشی از محدودیتهاست. بنابراین فایده حجاب، در بعد فردی ، ایجاد آرامش روانی بین افراد جامعه است که یکی از عوامل آن عدم تهییج و تحریک جنسی است.ب) در بعد خانوادگی: یکی دیگر از فواید حجاب در بعد خانوادگی ، اختصاص یافتن التذاذهای جنسی،به میحط خانواده و در کادر ازدواج مشروع است. اخصاص مذکور، موجب پیوند و اتصال قوی تر زن و شوهر و در نتیجه استحکام بیشتر کانون خانواده می گردد. و بر عکس فقدان حجاب باعث انهدام نهاد خانواده است. ج) در بعد اجتماعی: یکی دیگر از فواید حجاب در بعد اجتماعی است یعنی حفظ و استیفای نیروی کار در سطح جامعه است. در مقابل ، بی حجگابی و بدحجابی باعث کشاندن لذتهای جنسی از محیط خانواده به اجتماع و در نتیجه، تضعیف نیروی کار افراد است. بدون تردید، مردی که در خیابان ، بازار، اداره ، کارخانه و ... همواره با قیافه های محرک و مهیج زنان بدحجاب و آرایش کرده مواجه باشد، تمرکز نیروی کار او کاهش می یابد.اسلام می خواهد با رعایت حجاب و پوشش، محیط اجتماعی از این گونه لذتهای نامشروع پاک شده و لذتهای جنسی فقطدر محیط خانواده و با ازدواج مشروع انجام شود.بنابراین اسلام ضمن اینک حضور زن را دراجتماع جایز می داند اما برای آن حد و مرزی قائل شده و هرگز رضایت نمی دهد که حضور زن در اجتماع به قیمت از دست دادن شخصیت و شرف زن و نیز از هم پاشیدن خانواده گردد.امیدواریم زنان جامعه ما با آگاهی کامل از حجاب و نقش سازنده آن در ابعاد مختلف حضوری سالم و بدون دغدغه در صحنه های گوناگون اجتماعی داشته باشند.منابع برای مطالعه بیشتر:1. حریم عفاف، روح الله حسینیان، ج 1، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، تابستان 1372.2. فرهنگی برهنگی و برهنگی فرهنگ، غلامعلی حداد عادل، ج ششم ، انتشارات سروش، تهران 1374.3. حجاب شناسی، حسین مهدی زاده، چ اول ، نشر مرکز مدیریت حوزه علمیه قم ، 1381.4. آیین بهزیستی اسلام، احمد صبوری اردوباری ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ اول ،تهران 13675. فلسفه حجاب، مرتضی مطهری، انتشارات صدرا ، 1377. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه