آیا منبع معتبری برای حدیث زیر وجود دارد؟امام صادق(ع) فرمود: «زمانی که روز قیامت شود، خدای –عزّ و جلّ- مردم را در یکجا جمع می‌کند و ترازوهای عدالت گذاشته می‌‌شود و خون شهیدان با قلم دانشمندان وزن‌‌کشی می‌‌شود، پس قلم عالمان بر خون شهیدان برتری می‌‌کند».

این روایت در برخی از کتاب‌های حدیثی[1] از پیامبر اسلام(ص)[2] و امام صادق(ع)[3] نقل شده است.آنچه در این حدیث مطرح شده، آن است که ارزش علم و آثار آن، بیشتر از آثار شهادت در راه خدا علیه دشمنان دین است. هر چند که شهید با جهاد و جان‌‌فشانی، مانع پیروزی و تسلط کافران بر مسلمانان می‌شود، اما نتیجه آن حفظ جان و بدن مسلمانان است، ولی عالم فرزانه و متّقی، از اصل دین محافظت می‌کند و شیطان‌ها را از گمراه کردن مردم باز می‌دارد و مانع هلاک شدن مردم در قیامت می‌شود. در واقع همان‌طور که در حدیث هم آمده، عالمان و اندیشمندان دینی نگهبانان معنوی مرزهای دین هستند که شیطان‌های جن و انس را از ورود به دژ اسلام منع می‌کنند.[4] به معنای دیگر، شهید به وسیله شمشیر خود، ظاهر دین را تقویت می‌کند، اما عالم دینی، با علم و دانش خود باطن دین را تقویت می‌کند؛[5] لذا در روایت آمده است؛ مرگ عالم باعث ایجاد رخنه‌ای در دین می‌شود که تا روز قیامت این رخنه جبران نمی‌شود.[6]گفتنی است؛ منظور از عالم در روایت مذکور، عالمی است که در جایگاه خاصی از علم و درایت و تقوا قرار دارد[7] که در رتبه بعد از انبیا و اولیای الهی، حافظ دین و شریعت اسلام است؛ نه هر آن‌کس مختصر علمی داشته و یا عالمی باشد که نفع به مردم نمی­رسد.همچنین باید توجه داشت که، بزرگ‌ترین عالمان دین، پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) هستند که همه آنها –بویژه امام حسین(ع)- در راه خدا و دین به شهادت رسیدند. لذا والاترین شهدا، عالم‌ترین مردم بوده‌اند و جمع شدن این دو فضیلت در یک شخص ممکن و واقع شده و این روایت معنایش آن نیست که عالم بودن دلیلی بر خودداری از حضور در صحنه­های جنگ و شهادت است. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه