از آنجاکه شناخت و معرفت دارای مراتب گوناگونی است مانند شناخت حسی ،خیالی ،عقلی ، شهودی ؛شایسته بود منظور خود را از شناخت دقیقا مشخص می کردید تا بتوان به آن بهتر پاسخ داد.به طور کلی در قرآن کریم وسخنان معصومین (ع) به پاره ای از آفات وموانع شناخت اشاره شده که به آنها اشاره میشود: قرآن کریم به تفصیل در باب شناخت و ارکان آن یعنی معلوم ، علم ، عالم وهمچنین در باره شرایط، وسایل ، ابزار، موانع و حجاب های شناخت سخن گفته است . .

از آنجاکه شناخت و معرفت دارای مراتب گوناگونی است مانند شناخت حسی ،خیالی ،عقلی ، شهودی ؛شایسته بود منظور خود را از شناخت دقیقا مشخص می کردید تا بتوان به آن بهتر پاسخ داد.به طور کلی در قرآن کریم وسخنان معصومین (ع) به پاره ای از آفات وموانع شناخت اشاره شده که به آنها اشاره میشود: قرآن کریم به تفصیل در باب شناخت و ارکان آن یعنی معلوم ، علم ، عالم وهمچنین در باره شرایط، وسایل ، ابزار، موانع و حجاب های شناخت سخن گفته است . . مثلا درموانع شناختی ، به حس گرایی ، ( بقره / 55 - فرقان / 21، 33 و 34 ) تقلیدکورکورانه ، ( زخرف / 22 و 23 ) و تکیه بر گمان ، ( یونس / 36 و 66 - ص /27 و پیروی از اکثریت (انعام 116) اشاره و در باب موانع گرایشی ، مواردی چون : هوس های لحظه ای ، ( محمد/ 13 ) اندیشه افراطی درباره آینده مادی ، ( تکاثر/ 1 و 2 - حجر/ 3 -هود/ 15 و 16 ) و دشمنی با خداوند، پیامبر و دین ، ( مدثر/ 25 - 11 ) مطرح شده است . در این باب نگا : پیام قرآن ، آیت الله ناصر مکارم شیرازی ،انتشارات مدرسه الامام علی بن ابیطالب ( ع ) قم ، چاپ پنجم 1374ش ، ج 1،صص 423 - 316 . برای آشنایی تفصیلی با این موضوع نگا : شناخت شناسی درقرآن ، آیت الله عبدالله جوادی آملی ، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم ، چاپ اول ، بهمن 1370ش شناخت از دیدگاه قرآن ، شهید دکتر سید محمد حسین بهشتی ، تنظیم : بنیاد نشر آثار و اندیشه های شهید دکتر بهشتی ، انتشارات بقعه ، تهران ، چاپ اول 1378ش موانع عقل در روایات1- امام علی (ع) در روایتی چند گونه مستی را باعث سلب شدن عقل آدمی معرفی می نمایند: مستی مال وثروت، مستی قدرت، مستی علم ودانش، مستی مدح وستایش ، ومستی جوانی.(کتاب الحیاه ج1 ص176)2- پیروی از هوا وهوس ؛ امام علی (ع) میفرمایند: دشمن عقل هواپرستی است. هوا پرستی شریک کوری خرد است.چه بسیار عقل هایئ که نزد هواهای فرمانروا اسیر ودربند می باشند. (همان ص177)3- عشق ومحبت افراطی به چیزی ؛امام علی (ع) میفرمایند : عشق به چیزی دیده انسان را نابینا ودل اورا بیمار می کند.(همان ص178)4-عجب وخود بزرگ بینی ؛امام علی (ع) میفرمایند: عجب وخود پسندی عقل وخرد را فاسد میکند.(همان ص180)5-طمع ؛امام علی (ع) میفرمایند: بیشتر زمین خوردن های عقل در جائی است که برق طمع جستن میکند. (همان ص181)6-خشم وشهوت ؛ امام علی (ع) :خردها دربند خشم وشهوت است.(همان ص182)7-لجاجت لجبازی؛امام علی(ع): لجاجت عقل ورای انسان را میرباید.(همان ص182)8- آرزوهای دراز وتمنیات ؛امام علی (ع):آرزوهای دراز چشم بصیرت هارا کور می کند.(همان ص183)9- اکراه وتحمیل نمودن چیزی بر نفس؛امام علی (ع) :قلب ودل انسان اگر برچیزی اکراه واجبار شود کور میگردد.(همان ص183) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه