حقیقت انسان چیست؟

بنا بر نظر برخی دانشمندان مانند الکسیس کارل، انسان موجودی ناشناخته است اما عظمت حقیقت انسان را شاید در این کلام بلند بتوان نمایش داد که امام صادق(ع) فرموده است: «من عرف نفسه فقد عرف ربه»؛ هر کس خودش را شناخت همانا پروردگارش را شناخته است.»، (مصباح الشریعه، ص 13)با نگاهی نو به این حدیث می توان گفت هر کس خداوند را به خوبی بشناسد، حقیقت انسان را به خوبی درک کرده است. حقیقت انسان نفخه ای از روح خداست که قابلیت تجلی صفات جمال و جلال را دارا می باشد از این رو از انسان به عنوان خلیفه خدا یاد شده است.و همان گونه که ذات غیبی خداوند از دسترسی افکار و اوهام به دور است. گستره توانمندیهای روح آدمی نیز به آسانی قابل شمارش و شناخت نیست.تنها می توانیم به انواع کارکردهای روح آدمی و مراتب تدبیر او اشاره کنیم.روح آدمی که حقیقت او را تشکیل می دهد. در یک مرتبه تدبیر کننده رشد و فعالیت های فیزیولوژی بدن می باشد. در مرتبه فراتر حواس پنجگانه و ادراکات حسی را تدبیر می کند. در مرتبه فراتر نیروی شهوت و غضب و خیال آدمی را تدبیر می کند. و در مرتبه فراتر نیروی عقل و قوه تشخیص درستی و نادرستی را تدبیر می کند. و در مرتبه بالاتر قلب و نیروی گرایش به صورت شوق با تنفر را تدبیر می کند.البته هر یک از صاحبان علوم برای انسان تعریفی دارند. به طور مثال برخی انسان را حیوان ناطق نامیده اند. که در حقیقت جنس و فصل ممیز منطقی او را از دیگر موجودات تبیین کرده اند. و برخی به شرح اسم انسان اکتفا کرده اند که حقیقت او را از «انس یا نسیان» دانسته اند و برخی از نظریه پردازان غربی حقیقت انسان را تفکر او یا قدرت شکاکیت او دانسته اند. برای آگاهی بیشتر در این باره ر.ک به:1. دهنوی، حسین، انسان شناسی ، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).2. رجبی، محمود، انسان شناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، زمستان 1379.3. واعظی احمد، انسان از دیدگاه اسلام، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، تهران 1377.4. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج 4، مؤسسه امام صادق(ع)، قم ، زمستان 1375.5. نصری، عبدالله، مبانی انسان شناسی در قرآن، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تابستان 1379. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه