آيا جعفر بن رضا ـ عليه السلام ـ كه در اصفهان به عنوان امام زاده شناخته شده، اعتبار دارد؟

دربارة وجود فرزندان ائمه و امامزادگان كه در ايران واقع شده هيچ اختلافي وجود ندارد. و قابل ترديد نيست كه مردم ايران عاشق اهل بيت پيامبر اكرم بوده و از آغاز به تشيع گرايش داشته‌اند و امروز كشور ايران مهمترين كشوري است كه پيرو مذهب شيعه اثني عشري حقه است. و ايرانيان افتخار دارند كه پيرو اهل بيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ هستند.از دوران استيلاي بني اميه و بني عباس كه دشمنان سرسخت اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ بودند و فرزندان ائمه را مورد آزار و اذيب قرار داده و با بدترين شكنجه‌ها به شهادت مي‌رساندند، قتل عام علويان (فرزندان و نواده‌هاي اميرالمؤمنين) بدست امويان ظالم در تاريخ شهرت دارد كه يكي از مصاديق روشن آن كشتار بسياري از فرزندان اميرالمؤمنان در روز عاشورا است كه بيش از بيست نفر از خاندان آن حضرت را در اين فاجعه شهيد شدند.[1]بر اين اساس فرزندان ائمه براي نجات از دست ظالمين و ترويج دين مبين اسلام به كشور ايران كه دوستدار اهل‎بيت بودند پناه مي‌آوردند. و گاهي به علت تعقيب دشمنان در شهرهاي مختلف ايران و طي درگيري‌ با آنها به شهادت رسيده و در نقاط مختلف ايران مدفون مي‌شدند. حضرت آيت الله شبيري زنجاني كه يكي از علماي بزرگ معاصر و از مراجع عظام هستند و درباره انساب و رجال مهارت و درايت خاصي دارند مي‌فرمايند: امامزادگاني كه در ايران وجود دارند اكثراً معتبر هستند و از اولاد ائمه ـ عليهم السّلام ـ مي‌باشند ولي شجره‌هاي نسبي كه براي آنها وجود دارد داراي مشكل است.[2]بنابراين در وجود امام‌زاده‌ها و امام زاده مورد سؤال نمي‌توان ترديد كرد چون قطعاً اين مكانها از دير باز به عنوان اماكن متبركه مورد توجه بوده است كه به جهت انتساب به خاندان پيامبر مورد اكرام و احترام بوده و به عنوان پناهگاه مؤمنان و عبادتگاه آنان واقع شده است. اما آنچه كه بايد در آن تأمل كرد اين است كه بايد درباره شجره آنها و اينكه از فرزندان كدام امام هستند تأمل و دقت نمود.در عنوان سؤال «جعفر بن رضا» آمده است اگر منظور به طور دقيق مشخص مي‎شد كه «رضا» همان امام رضا (امام هشتم) ـ عليه السّلام ـ است يا از سادات و فرزندان ائمه ديگر است پاسخ سؤال روشن‎تر مي‎شد.اگر منظور امام رضا ـ عليه السّلام ـ است بايد عرض شود كه دربارة وجود فرزندي به نام جعفر براي امام رضا ـ عليه السّلام ـ در برخي از منابع آمده است از جمله مرحوم مجلسي در بحارالانوار از كشف الغمه چنين نقل مي‎كند: «اولاد امام رضا ـ عليه السّلام ـ شش نفر بود. يكي دختر و بقيه فرزندان پسر به نامهاي: محمد (امام جواد) حسن، جعفر، ابراهيم، حسين.»[3] ولي شيخ مفيد مي‎فرمايد: تا جايي كه ما مي‎دانيم آن حضرت تنها يك فرزند داشته و آن هم امام جواد ـ عليه السّلام ـ است «امام رضا ـ عليه السّلام ـ شهيد شد (تا جايي كه ما مي‎دانيم) در حالي كه هيچ اولادي غير از امام جواد نداشت و در هنگام (شهادتِ) پدرش، هفت ساله...»[4]علاوه بر شيخ مفيد علامه مجلسي نيز معتقد است كه امام رضا ـ عليه السّلام ـ تنها يك فرزند داشته و آن امام جواد ـ عليه السّلام ـ است.[5]در پايان نتيجه مي‎گيريم كه آن مرقد موجود در اصفهان احتمال دارد از سادات و امام زادگان باشد و نبايد بدون اطلاع دقيق آن را قبول نكرده و مورد ترديد قرار داد ولي دربارة اينكه فرزند امام رضا ـ عليه السّلام ـ باشد نمي‎توان به طور قطعي قبول كرد، شايد از فرزندان سيدي است كه موسوم به رضا بود چون «رضا» نام امام هشتم نيست بلكه لقب آن حضرت است. نام آن حضرت علي است البته در شهرقزوين نيز يك امامزداده وجود دارد به نام حسين(معروف به شاهزاده حسين) گفته شده او فرزند امام رضا ـ عليه السّلام ـ است. احتمال دارد اين دو امامزاده از نوادگان امام هشتم باشند به جهت اينكه در منابع حديثي آمده است كه نواده‎هاي امام رضا ـ عليه السّلام ـ را نيز «ابن الرضا» مي‎گفتند مثلاً‌ امام عسكري وامام هاديـ عليهم السّلام ـ كه نوه ونبيره امام رضا ـ عليه السّلام ـ است به ابن الرضا شهرت داشتند وآنان را با اين نام مي گفتند. مثلاً موسي المبرقع فرزند امام جواد كه قبرش در قم است به ابن الرضا (فرزند امام رضا) معروف بوده است.[6]معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. جامع الانساب، در تاريخچه امامزادگان،نويسنده: سيد ابراهيم موسوي.2. تاريخ اصفهان، نويسنده: جلال الدين همايي.3. تاريخ اصفهان، نويسنده: محمد جابري انصاري.4. تاريخ تشيع اصفهان،نويسنده: ايرج افشار سيستاني. .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه