چرا اهل سنت تنها لعن شيخين را موجب خروج از عدالت مي‌دانند؟

در رابطه با سب و لعن شيخين در ميان سني‌ها به طور كلي دو ديدگاه مطرح است: 1 . برخي از آنها اعتقاد دارند: كسي كه شيخين را سب و لعن نمايد كافر و واجب القتل است و توبه او قبول نمي‌گردد، در تعليل اين ادعا گفته‌اند: كه سب و لعن شيخين مثل سب و لعن انبياء است، از آنجايي كه توبه كساني كه انبياء را سب نمايند قبول نيست، توبه اينها نيز قبول نمي‌باشد. از زين بن نجيم صاحب كتاب «الاشباه و النظائر» نقل شده است كه توبه هر كافر در دنيا و آخرت قبول است الّا كفري كه به سبب، سب شيخين يا يكي از آن دو حاصل گردد. اين ادعاي افراطي از طرف ابن عابدين دركتاب «حاشيه ابن عابدين» كه يكي از علماي مهم حنفي و مورد توجه در شبه قاره هند مي‌باشد. رد شده، وي مي‌گويد: عدم قبولي توبة كساني كه شيخين را سب مي‌كند، مورد اشكال است و همين طور كفر آنها، زيرا كسي كه انبياء را سب نمايد و توبه كند، توبه آن شخص قبول است، پس چرا توبه كساني كه شيخين را سب مي‌كنند، قبول نباشد؟ و در عدم كفر اين افراد گفته است: ائمه اتفاق دارند، كسي كه يكي از صحابه را سب نمايد اهل «بدع» و گمراه است، زيرا خوارج كه ريختن خون مسلمانان را حلال مي‌دانسته‌اند و صحابه را تكفير مي‌نموده‌اند، از ديدگاه فقها، اهل بغي مي‌باشند و آنها را كافر ندانسته اند. 2 . جمهور اهل سنت اعتقاد دارند كه سب و لعن شيخين از گناهان كبيره است بنابراين كسي كه آن دو را سب نمايد، تعريز مي‌گردد و آنها فاسق و شهادتشان مورد قبول نيست و همچنين كسي كه بقيه صحاب را سب و لعن نمايد همين حكم را دارد. از مطالب يادشده بدست مي‌آيد كه اهل سنت، سب و لعن هر يك از صحابه را موجب خروج از عدالت مي‌دانند گرچه نسبت به سب و لعن شيخين ديدگاه‌هاي افراطي وجود دارد كه اين عمل را موجب كفر و خروج از اسلام مي‌دانند كه در بعضي از اين اقوال «حسنين ـ عليهم السلام ـ » را نيز به آن دو اضافه نموده‌اند و گاهي عثمان را به آن افزوده‌اند. علت حساسيت به شيخين: شيخ علي قاري يكي از علماي اهل سنت كه خود اعتقاد به تكفير كساني كه شيخين را سب و لعن مي‌كنند، ندارد و لكن علت اينكه برخي از فقهاي سني مذهب نسبت به آن دو، ديدگاهي افراطي دارند و آن دو را در رديف انبياء ـ عليهم السلام ـ مي‌دانند!! مي‌گويد: دو علّت براي تكفير كساني كه شيخين را سبّ و لعن مي‌كنند، در كتاب مرقاة المفاتيح ذكر شده است. 1 . «علت اينكه از ميان اصحاب رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ فقط سب و لعن ابوبكر و عمر موجب كفر و خروج از اسلام مي‌باشد. اينست كه اين دو از همه اصحاب افضل‌ترند و روايات بسياري در فضايل شيخين از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ نقل شده است!» لازم به ذكر است ك اهل سنت شيخين، خصوصاً عمر را همرديف پيامبر و گاهي بالاتر از آن مي‌دانند، وقتي كه عمران بن سواد به عمر راجع به حرمت متعه زنان اشكال نمود و گفت كه: اين عمل در زمان رسول خدا حلال، و تو چرا حرام كردي؟ گفت: من هم‌رديف محمد ـ صلي الله عليه و آله ـ هستم، از اين بيان استفاده مي‌شود كه همان گونه كه پيامبر مي‌توانسته امر و نهي داشته باشد، چيزهايي را حلال و چيزهايي را حرام كند، او نيز مي‌تواند چنين كند! همچنين براساس رواياتي كه در منابع معتبر و مهم اهل سنت مانند صحيح بخاري، مسلم و ابن ماجه و ديگر كتب معتبره مانند مسند احمد راجع به عمر آمده است، سني‌ها معتقدند كه قبل از اينكه خدا چيزي نازل كند عمران بدان حكم كرده و پس از آن خدا آياتي در اين باره فرستاده است. اين‌گونه روايات به عنوان «موافقات عمر» معروف است. 2 . علت ديگر براي تخصيص اين حكم به شيخين اجماعي است كه در حقانيّت آن دو مي‌باشد و مي‌گويند: اين اجماع در مورد عثمان، علي و معاويه نمي‌باشد، زيرا خوارج آنها را محق نمي‌دانند!! جالب اين است كه در اين ميان مخالفت گروه خوارج موجب خرق اجماع تلقي شده و لكن مخالفت امام علي ـ عليه السلام ـ و ديگر اصحاب بزرگ پيامبر با خلافت ابوبكر ناديده گرفته شده است!! از مطالب فوق روشن گرديد كه سني‌ها سب و لعن هر يك از صحابه را موجب خروج از عدالت مي‌دانند و اختصاص به شيخين ندارد، ولكن نسبت به آن دو حساسيت بيشتري دارند. و دلايل اين حساسيت دو چيز ذكر شده كه هر دو بي‌پايه و اساس مي‌باشد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه