سالهاست که دلم می خواد از لحاظ معنوی حسابی روی خودم کار کنم و به ... برسم ولی محیطی که در اون زندگی می کنم( خانه وخانواده ام) نتونستم در کنار آنها به این آرزوم برسم مدام باهاشون مشکل دارم وقتی به مسافرتی میرم و ازشون دور میشم خیلی اخلاقم و رفتارم خوب میشه ولی تا ۲روز میگذره دوباره بد میشم اخلاقم تند میشه پرخاشگر میشم و ذهنم مدام دلیل برای کارهای ناپسندم می تراشه ... خلاصه هر کاری تنبیهی برا خودم به کار می برم تأثیری برام نداره ونفسم میگه ول کن بابا بیکاری خوش باش خوب بودن از اول تولد شکل می گیره ...) به سرم زده امتحانات پایان ترم و دادم برم مدتی قم زندگی کنم شاید به آرامش برسم و ... تا امتحان ارشد اونجا تو فضای پاک اونجا درسمو بخونم ... هنوز فکر راضی کردن خانواده رو نکردم ولی دیگه خسته شدم دلم می خواد مستقل باشم ... لطفا من رو راهنمایی کنید.

از این که در اندیشه خود سازى و تهذیب هستید خوشحالیم و از صمیم قلب امیدواریم در این راه موفق باشید . « من در میانه جمع و دلم با توست » اصولا رشد معنوى انسان در مواجهه با مشکلات - به خصوص مشکلاتى که حاصل زندگى اجتماعى ، و برخورد و ارتباط با دیگران است - بهتر و عمیق تر شکل مى گیرد . بروز و ظهور استعدادهاى معنوى و خصلت هاى انسانى و نیل به تعالى روحى در همین کشمکش ها و تزاحم ها صورت مى گیرد و از دل همین برخورد ها مى جوشد . بدون این مشکلات ، معنویتى که حاصل مى گردد ناپایدار بوده و در معرض خطر و زوال است . خودسازى در محیطى امن و خلوت و بى مزاحمت صورت نمى گیرد . هر بار که شما با نفس خود مقابله کرده و جلوى خشم خود را مى گیرید ، در صعود معنوى شما تأثیرى دارد که شاید ماه ها تنهایى ، این تأثیر را نداشته باشد . باید در بین جمع و در کنار خانواده و دوستان و در متن جامعه به خود سازى پرداخت و خلوت و عزلت در حاشیه و کنار این برنامه است نه در متن آن . بزرگان و عرفاى ما در میانه جمع هستند و در همان حال دلشان با خداست . « تغییر نگرش » یک اتفاق باید در شما بیافتد و آن این که در وجود شما یک تغییر نگرش به وجود آید . دید شما باید نسبت به خود ، اطرافیان و جهان تغییر کند . باید به نقطه اى برسید که در سطح بالاترى از اطرافیانتان فکر کنید . این بدان معنا نیست که آن ها را کمتر از خود بپندارید . ( اولیاى خدا در میان انسان ها پنهان هستند ، هیچ کس را کوچک نشمارید . ) . به حقایقى که در عالم وجود دارد فکر کنید . به این که ما باید به زودى از این عالم رخت بر بسته و برویم . جهان‌بینى دینى ، دنیا و رنج‌رهایش را بد نمى‌داند ، بلکه رنج‌ها را عاملى براى تحّرک بشمار مى‌آورد چراکه این ذات دنیاست که با سختى هایش و تغییر احوال و فصل ها و مرگ حتمى ، به انسان آگاهى مى‌دهد که اینجا جاى ماندن و قرار نیست بنابراین وابستگى انسان را به دنیا کم مى‌کند و او را به حرکت وا مى دارد . فرض کنید شما فرستاده اى از طرف خدا هستید که باید طرز تفکر اطرافیانتان را تغییر دهید . ( مى دانم بسیار سخت است . ) پیامبران و مخصوصا پیامبر اسلام در میان قوم خود سختى هاى بسیار کشیدند و رنج هاى زیادى را متحمل شدند . شما بیش از هر چیز باید با عمل خود در آنان تحول ایجاد کنید . کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم اگر به این تغییر نگرش رسیدید انشاءالله موفق خواهید بود . « جذب نیروى الهى » تغییر نگرش کار ساده اى نیست اما ممکن است . شما به منظور جذب نیروى لازم براى این کار به منبعى احتیاج دارى که بتوانى این نیرو را کسب کنى . یکى از این منابع ، نماز است . تحملى که شما مى کنى باید در جایى تخلیه شود . نماز چون ذکر خداست به انسان آرامش مى دهد . سعى کن در نماز و غیر نماز با خداوند متعال که سرچشمه بى نهایت تمام خوبى هاست ارتباط خوبى برقرار کنى و خاضعانه او را بخوانى و مشکلاتت را با او ج که بر همه جا و همه چیز حاضر و ناظر است ج در میان بگذارى . او شنوا و بیناست . ان الله سمیع بصیر . شرکت در اماکن مذهبى ، استفاده از کتابخانه براى مطالعه و . . . در همین راستاست . همه تلاش ما بر این است که خداوند متعال ، این یکتاى عالم وجود و این مهربان ترین مهربانان را بشناسیم . اگر انسان تمام زندگى اش را صرف شناخت خدا کند باز هم ارزش دارد و اصلا فلسفه خلقت همین است . خداى را دور از خود نپندار او از رگ گردن به ما نزدیک تر است . او را به آهستگى بخوان . او در کنار توست و صداى مظلومانه و غریبانه تو را مى شنود . با خدا زندگى کن و او را در همه جا ببین . « فرصت و تهدید » در روایات داریم که المؤمن کَیس . یعنى مؤمن زیرک است . شما باید این فضایى که برایتان به وجود آمده را تبدیل به « فرصت » کنید و به آن به چشم « تهدید » نگاه نکنید . اگر هیچ مانعى در سر راه کمال انسان وجود نداشته باشد که دیگر اختیار معنا ندارد . اگر انسان به غار تنهایى برود و در آن جا زهد بورزد که هنر نیست . هنر آن است که در میان جمع باشى و موانع را برطرف کنى و رشد نمایى . احترام به افراد خانواده و دوستان و فامیل و به خصوص والدین و تحمل اخلاق و رفتار و حتى اعتقادى که مطلوب شما نیست زمینه ساز رشد و ارتقاى معنوى و یک فرصت طلایى است و نباید در غیر ضرورت و جز در موارد خاص از آن فاصله گرفت و فرار کرد . حضرت آسیه همسر فرعون در محیطى که کاملا بر خلاف ایده ها و عقائد او بود زندگى مى کرد و توانست بر این مشکل غلبه کند تا جایى که جان خود را در این راه از دست داد . « صبر ، اکسیر عظیم » یکى از ابزارهایى که به آن بسیار بسیار احتیاج دارى و باید به عنوان توشه راه بردارى ، صبر است . آیا مى دانى یکى از انواع صبر ، صبر بر طاعت است یعنى طاعت و بندگى خدا نیز صبر لازم دارد . انسانى که مى خواهد بندگى خدا کند هم باید در مقابل معصیت ها مقاومت کند که آن صبر بر معصیت است و هم باید براى انجام واجبات ایستادگى نماید و شما به هر دو این صبر ها نیاز مندى . شما در این راه باید صبر کنى . اما بدان که پس از مدتى تحملت بالا خواهد رفت و به مسائل به دید دیگرى مى نگرى . هم چنین یقین بدان که اگر در این راه ایستادگى نمایى و خدا را با تمام وجود بخوانى ، گشایش ایجاد خواهد شد زیرا خداوند فرموده : ان مع العسر یسرا . یکى از راه هاى خدایى شدن همین صبر است . ان الله مع الصابرین . براى موفق شدن باید قدم به قدم راه رفت و هر بار که انسان زمین خورد نباید ناامید شد . یکى از راه هاى قدم به قدم راه رفتن ، تصمیم جدى گرفتن است که در ادبیات عرفانى به آن مشارطه مى گویند . « مشارطه » امام خمینى در مورد مشارطه مى نویسد : « مشارطه » آن است که در اول روز مثلاً با خود شرط کند که امروز بر خلاف فرموده خداوند - تبارک و تعالى - رفتار نکند و این مطلب را تصمیم بگیرد . معلوم است یک روز خلاف نکردن ، امرى است خیلى سهل [ که ] انسان مى‌تواند به آسانى از عهده [ آن ] بر آید . تو عازم شو و شرط کن و تجربه نما ، ببین چقدر سهل است . ممکن است شیطان و جنود آن ملعون ، بر تو این امر را بزرگ نمایش دهند ولى این از تلبیسات آن ملعون است او را از روى واقع و قلب لعن کن و اوهام باطله را از قلب بیرون کن و یک روز تجربه کن ، آن وقت تصدیق خواهى کرد . پس از این مشارطه ، باید وارد « مراقبه » شوى و آن چنان است که در تمام مدت شرط ، متوجه عمل به آن باشى و خود را ملزم بدانى به عمل کردن آن . اگر خداى نخواسته در دلت افتاد که امرى را مرتکب شوى که خلاف فرموده خدا است بدان که این از شیطان و جنود او است که مى‌خواهند تو را از شرطى که کردى ، باز دارند . به آنها لعنت کن و از شرّ آنها به خداوند پناه ببر و آن خیال باطل را از دل بیرون نما و به شیطان بگو که من یک امروز با خود شرط کردم که خلاف فرمان خداوند تعالى نکنم . ولىِّ نعمت من سال‌هاى دراز است که به من نعمت داده ، صحّت و سلامت و امنیت مرحمت فرموده و مرحمت‌هایى کرده که اگر تا ابد خدمت او کنم ، از عهده یکى از آنها بر نمى‌آیم . سزاوار نیست که یک شرط جزئى را وفا نکنم ! امید است ان شاء اللَّه شیطان طرد شود و منصرف گردد و جنود رحمان غالب آید . این مراقبه با هیچ یک از کارهاى تو ، از قبیل کسب و سفر و تحصیل و غیرها ، منافات ندارد . به همین حال باشى تا شب که موقع « محاسبه » است و آن عبارت است از اینکه حساب نفس را بکشى ، در این شرطى که با خداى خود کردى که آیا به جا آورد [ ى ] و با ولى نعمت خود در این معامله جزئى خیانت نکردى ! ؟ اگر درست وفا کردى ، شکر خدا کن در این توفیق و بدان اینکه یک قدم پیش رفتى و مورد نظر الهى شدى و خداوند ان شاءاللَّه تو را راهنمایى مى‌کند در پیشرفت امور دنیا و آخرت و کار فردا آسان‌تر خواهد شد . چندى به این عمل مواظبت کن ، امید است ملکه گردد از براى تو به طورى که از براى تو کار خیلى سهل و آسان شود بلکه آن وقت لذت مى‌برى از اطاعت فرمان خدا و از ترک معاصى در همین عالم . با اینکه اینجا عالم جزا نیست ، لذت مى‌برى و جزاى الهى اثر مى‌کند و تو را مُلْتَذ ( کامروا ) مى‌نماید . بدان که خداى - تبارک و تعالى - تکلیف شاق بر تو نکرده و چیزى که از عهده تو خارج است و در خور طاقت تو نیست ، بر تو تحمیل نفرموده [ است ] لکن شیطان و لشکر او کار را بر تو مشکل جلوه مى‌دهند . و اگر خداى نخواسته در وقت محاسبه ، دیدى سستى و فتورى شده در شرطى که کردى از خداى تعالى معذرت بخواه و بنا بگذار که فردا مردانه به عملِ شرط قیام کنى . به این حال باشى تا خداى تعالى ، ابواب توفیق و سعادت را بر روى تو باز کند و تو را به صراط مستقیم انسانیت برساند . ( خمینى ، روح‌اللَّه ، چهل حدیث ، ( مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى ، چاپ چهاردهم ، 1376 ، صص 9 ج 10 ) چند توصیه کاربردى : 1 - شما باید مباحث کنترل و مدیریت خشم را مطالعه و بدان عمل نمایید . اگر انسان بتواند خشم خود را مدیریت کند در آرامش او تأثیر عمیقى دارد . بسیارى از مشکلات ما ناشى از این جاست . مدیریت خشم بحث گسترده اى است که حتما باید آن را فرا بگیرید . وقتى انسان علت هاى خشم ، روش هاى جلوگیرى از خشم و . . . را فرا مى گیرد مى بیند که چقدر راه براى انسان باز مى شود . سؤال بعدى شما حتما در زمینه کنترل خشم باشد که بسیار راهگشاست . 2 - خواهرم ! اگر با خانواده خود یا خواهر و برادرت مشکلى دارى ، نباید صبر کنى تا مشکل حل شود . خیر این اتفاق نمى افتد شما باید خودت و به دست خودت این مشکل را حل نمایى . انسان هاى موفق همیشه پیشتاز هستند . هدیه دادن به برادر ، خواهر ، پدر ، مادر و . . . انس و الفت را بین شما بیشتر کرده و مشکل شما را کم خواهد کرد . هدیه حتما نباید ارزش مادى زیادى داشته باشد . گاهى هدایاى کوچک تر ارزششان از هدایاى دیگر بیشتر بوده و تأثیر گذارى عمیق ترى دارد . 3 - گاهى اوقات انسان نمى تواند درد دل خود را براى کسى بگوید اما مى تواند آن را براى آن شخص بنویسد . از این ظرفیت مى توانى استفاده کرده و براى برادر ، خواهر ، پدر یا مادر خود که در کنار تو هستند و گمان مى کنى که با آنان مشکل بیشترى دارى نامه اى بنویسى . کافى است امتحان کنى و تأثیر آن را ببینى . 4 - ارتباط با دعاها مخصوصا مناجات خمسه عشر ( مناجات پانزده گانه ) : این دعاها سرشار از معرفت است و اگر انسان معرفتش بالا رفت به آرامش مى رسد . مناجات خمسه عشر ( مناجات پانزده گانه ) از امام سجاد علیه السلام و در مفاتیح الجنان موجود است . این مناجات شامل : « مناجات توبه کنندگان ، مناجات شِکوه داران ، مناجات ترسناکان ، مناجات امیدواران ، مناجات مشتاقان حق ، مناجات شکر گزاران ، مناجات اهل طاعت خدا ، مناجات اهل ارادت و اشتیاق ، مناجات محبان خداوند ، مناجات اهل توسل به خداوند ، مناجات نیازمندان به درگاه خدا ، مناجات عارفان ، مناجات اهل ذکر ، مناجات چنگ زنندگان به ریسمان الهى ، مناجات اهل زهد » . همان طور که ملاحظه مى کنید به فراخور حال هر انسانى مناجاتى با پروردگار عالمیان وجود دارد . حتما در زمان هایى که حس معنوى دارید با این مناجات مأنوس باشید . 5 - دفترچه یادداشتى بردارید و نام هر شهید را در یک صفحه آن بنویسید . سعى کنید از شهدایى باشند که معروف نیستند ( نام هر شهیدى که هر کجا مى بینید ، شهیدى که فقط کوچه اى به نام اوست یا . . . ) . حتى مى توانید چند صفحه به شهداى گمنام اختصاص دهید . در طول روز با آن شهید ارتباط برقرار کرده با او صحبت کنید و از او در رسیدن به اهداف معنوى و مادیتان یارى بخواهید . شهدا به گفته خداوند در قرآن کریم ، زنده اند بنابراین کاملا صداى شما را مى شنوند و به یاریتان خواهند شتافت . « مراحل خود سازى » از آن جا که در سؤالتان گفته بودید : « دلم مى خواد از لحاظ معنوى حسابى روى خودم کار کنم » ، مطالبى در مورد مراحل خودسازى مى آوریم . هدف زندگى چیزى جز خداشناسى و خداپرستى و رسیدن به قرب خداوند نیست . خداوند در قرآن کریم مى فرماید : و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون . من جن و انسان را خلق نکردم مگر براى عبادت . و هم چنین مى فرماید : و ما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین ( سوره بینه ، آیه 5 ) . مردم هیچ ماموریتى ندارند جز این که دستورهاى دین را مخلصانه براى خدا انجام دهند . خلاصه پیام این دو آیه شریفه آن است که ما جز عبادت خداى متعال و قرب به او کارى در این دنیا نداریم . البته مفهوم و حقیقت عبادت بسیار فراگیر است و شامل تمام فعالیت هاى انسان در زندگى مى شود . حتى خوردن و خوابیدن و ازدواج انسان بیرون از حیطه عبادت و پرستش خداوند نیست . چه قدر این آیات زیباست و تکلیف انسان را روشن مى کند . دلیل آن هم این است که ما مخلوق و مظهر خداوند هستیم و مظهر خدا کارى جز شناخت خدا و کسب رضایت خدا و ارتباط با خدا و قرب به او ندارد . به طور کلى مراحل خودسازى عبارت است از : ( روى صحبت تمام این مراحل شما هستید . ) 1 - سیر مطالعاتى و افزایش اطلاعاتى که منتهى به آگاهى و بیدارى مى شود . در این زمینه ، شرکت در جلسات مذهبى و استماع سخنرانى ها و مواعظ و همچنین تلاوت مداوم قرآن کریم ( حداقل روزى چند آیه ) و خواندن روایات اسلامى و شرح زندگى بزرگان و اهل عرفان و سلوک و مباحث مربوط به معاد و رستاخیز نیز بسیار مفید است . 2 - پاکسازى و تهذیب نفس از عادت هاى بد و دلبستگى ها و وابستگى ها و امورى که مانع کمال و سیر و سلوک انسان به سوى خدا تلقى مى شود . 3 - اصلاح صفات شخصیتى و پاک سازى دل و درون از رزایل اخلاقى و آراسته شدن به فضایل اخلاقى از طریق راهکارهاى علم اخلاق و تمرین آن ها در معاشرت با مردم و رعایت اخلاق اجتماعى . 5 - تفکر شخصى در سوال هاى اساسى انسان که در بینش دینى مطرح مى شود مانند خداشناسى و انسان شناسى و هستى شناسى و دین شناسى و معاد شناسى . 6 - انجام وظایف عبادى و تحصیل صفت تقوى و پرهیزکارى , از طریق آشنایى با واجبات دینى و گناهان و پایبندى به احکام دینى با نیت خالصانه و صادقانه براى کسب رضاى خداوند و نزدیک شدن به او . 7 - تقویت ارتباط عاشقانه با خداوند و اولیاى معصومین ( ع ) و مومنان اهل ولایت و محبت , از طریق انجام مستحبات و زیارات و مانند آن . در صورتى که این مسیر به درستى و عالمانه طى شود , به طور قطع حالات انسان داراى ثبات خواهد بود و دگرگونى ها و تحولات سامان یافته تر مى شود و نگرانى ها رفع خواهد شد . از کنار این عناوین و مراحل خودسازى به سادگى نگذرید . با یک برنامه ریزى و مشورت این مراحل را عملى کنید تا نتیجه بگیرید . اگر انسان نزد پزشک مى رود باید داروهایى را هم که تجویز مى کند را استفاده کند . انسان با دیدن دارو بهبود نمى یابد . خواهرم ! این نوشته ها هم مى تواند به خواست خدا داروى معنوى شما باشد . امیدوارم موفق باشید . مطالعه بیشتر : - گناهان کبیره شهید دستغیب . گناهان کبیره ، شهید دستغیب - معراج السعاده ، ملا احمد نراقى - به کجا و چگونه ، محمد عالم زاده نورى ، انتشارات مؤسسه امام خمینى ( ره ) - کتاب هاى پرسش و پاسخ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى . - کیمیاى سعادت ( احوالات مرحوم شیخ رجبعلى خیاط ) - الهى نامه ، آیت الله حسن زاده آملى .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه