درباره وسوسه‌هاي اعتقادي توضيح دهيد؟

دل آدمي هرگز از فكر و خيال خالي نمي‌باشد. بلكه همواره محل راه يافتن خيالات و افكار مي‌باشد حتي گاهي وقت‌ها مي شود كه انسان متوجه نمي‌شود در دل او چه مي‌گذرد. دل آدمي مانند نشانه است كه از اطراف تيرها به آن مي‌افكنند يا حوضي است كه آب از مسيرهاي بسيار برآن جاري مي‌شود يا خانه‌اي كه درهاي بي‌شمار دارد و از آن اشخاص مختلف داخل مي‌شوند. دل كه لطفي از لطف‌هاي الهي است همواره ميدان هجوم خيالات و جولانگاه افكار است كه گاهي منشاء پيدايش خيالات باطل شيطاني مي شود و گاهي زمينه پيدايش افكار خدا پسندانه . اشتغال دل آن‌چه دل انسان را مشغول مي‌كند دو قسم است اول : افكاري كه او را به عملي تحريك ميكنند كه موجب علاقمندي به انجام آن عمل و در نتيجه اقدام به آن عمل مي‌شود حال عمل خوب يا بد. دوم : افكاري كه محرك بر كاري نيستند و محض خيال هست گرچه گاهي موجب نشاط يا ناراحتي مي‌شوند كه به‌واسطه آن نشاط يا ناراحتي باعث بعضي كارهاي خير و شر مي‌گردد چه خيالات پسنديده و با فايده و چه خيالات فاسد و دروغين از جمله وسوسه دروني . وسواس وسواس چهره‌هاي گوناگون دارد و در بسياري از ابعاد زندگي مبتلايان ريشه مي‌گستراند. اين خصلت ناپسند چنان پنهاني در عرصه‌هاي خيالات آدم‌يان رخ مي‌نمايد كه جز با دقت و تأمل و هوشياري به چشم نمي‌آيد و اين است كه تنها با شناخت هرچه دقيق‌تر آن، مي‌توانيم اميد به مبارزه با آن داشته باشيم. وسواس اعتقادي يكي از نمونه هاي بارز وسوسه‌هاي شيطاني وسوسه‌هاي اعتقادي است . شيطان به اندك راضي نيست و به هر شكلي در دل راه مي‌يابد تا آدمي را از صراط ايمان بلغزاند . آري! شيطان مي‌كوشد تا مومنان را در اعتقادات و مباني فكري و سوسه كند و پايه هاي ايماني آنها را سست سازد و در مقابل مومنان همان گونه كه به خداوند استغاذه مي كنند و به درگاه او پناه مي برند و از امامان معصوم عليهم السلام و بقاع متبركه آنان و حج وعمره و نماز و روزه و صدقه و صله ارحام وخوش زباني وتقدم در سلام و به ويژه لعن ونفرين بر شيطان و دشمنان خداوند و معصومين (ع) استمداد مي جويند. بايد اين وسوسه هاي اعتقادي را به ياري عقل و انديشه رفع كنند تا بتوانند در برابر وسوسه هاي اعتقادي شيطان بايستند. رواياتي در وسواس اعتقادي درزمينه وسوسه هاي اعتقادي رواياتي مي‌آوريم تا به مدد انديشيدن در آنها بنيادهاي ايمان خويش را استوارتر سازيم. مردمي به پيغمبر -صلي اله عليه و اله- شكايت كردند از وسوسه هايي كه در دل آنها مي افتد كه اگر باد آنها را به جاي دور اندازد يا قطعه قطعه شوند دوست‌تر دارند از اين‌كه اين وسوسه ها را به زبان آورند. رسول خدا -صلي اله عليه و اله - فرمود: «اين را فهميديد كه اين وسوسه ها بر شما بسيار سنگين است ؟ عرض كردند : آري! فرمود: پس هرگاه احساس كرديد اين خطورات شيطاني به سراغتان آمده بگويد : آمنا بالله و رسوله و لاحول و لاقوه إلا بالله.» خداوند متعال درباره بندگانش رحمت‌هاي عمومي و همگاني دارد كه شامل مؤمن و كافر است و اين به دليل رحمانيتي است كه خداوند دارد ، و نيز لطف‌هايي ويژه به بندگان صالح و مؤمن خود دارد كه به سبب رحيميت اوست. چنين نيست كه خداوند به وسوسه هاي پليد ابليسي كه در اعتقادات بندگان بي اعتنا باشد.به محض پناهندگي بندگان به درگاه خداوند دستگيري خواهند شد و حضرتش براي آسايش آنان از بعضي كارهايي كه لازمه آن عذاب و عقاب است صرف نظر مي فرمايد .مثل ناداني و جهل و فراموشي وسهو و اشتباه و تقصير و ناتواني بر انجام كار و اجبار... اين همه الطاف در حديثي به نام حديث رفع آمده است. تقويت روح ايمان و دلگرمي مسلمانان و مؤمنان مي نمايد: از امام -عليه السلام- راجع به وسوسه هايي كه شيطان هاي جني و انسي در قلب ايجاد مي نمايند پرسيده شد. آن حضرت فرمود: «چه كسي مي تواند دل خود را از وسوسه هاي شيطاني اگرچه بصورت حديث نفساني باشد نگهدارد؟» باز از آن حضرت سؤال گرديد اگر اين وسوسه هاي شيطاني اعتقادي فراوان و بزرگ شود؟ فرمود: «بگو لااله الاالله» و در حديث ديگر واردشده بگو «لاحول ولاقوه الا بالله». از جميل بن دراج روايت شد كه گفت: «به امام صادق عليه السلام عرض كردم به درستي كه شيطان در قلبم وسوسه بزرگي مي كند» آن حضرت فرمود: «بگو لا اله الا الله». جميل گفت «هرگاه كه آن نوع وسوسه ها در دلم مي آمد با ذكر لا اله الا الله آن وسوسه از بين مي رفت» حضرت امام صادق عليه السلام فرمود: «مردي نزد پيغمبر (ص) آمده عرض كرد اي رسول خدا! هلاك شدم حضرت فرمود: «آن خبيث نزد تو آمد بتو گفت : ترا چه كسي آفريده ؟ گفتي: خدا. سپس به تو گفت : خدا را چه كسي آفريده؟ آن مرد عرض كرد آري! سوگند به آن كه تو را به راستي به نبوت برانگيخته چنين بود؛ پس رسول خدا فرمود: «به خدا اين محض ايمان است.» يعني همين ترس از اينكه هلاك شده باشي هنگامي كه اين خاطره در دلش گذشته محض و عين ايمان است؛ زيرا كافر از اين خاطره ها؛ بلكه بالاتر از آنها هراسي در دل ندارد ) و در حديث ديگر فرمود: «به تحقيق شيطان از راه كردار، شما را وسوسه مي كند و موفق نمي شود و از راه گمراهي در عقايدتان وسوسه مي كند؛ پس در اين حال ، هر كدام از شما بايد خداوند يكتا را ياد كنيد.» نكته‌هايي براي قطع وسوسه 1. تخليه نفس از صفات رذيله: راه‌هاي نفوذ شيطان به دل را ببنديم و با آنها مبارزه كنيم، چرا كه حتي اگر يكي از آنها باز باشد شيطان داخل مي‌شود و مشغول وسوسه مي‌گردد. راه‌هايي چون شهوت، غضب، طمع، حسادت، دشمني، خودبزرگ‌بيني، ترس، محبتدنيا، فقر، تعصبي بودن، بدگمان به خدا و انسان‌ها بودن و... توجه به اين نكته بسيار مهم است كه در بسياري اوقات، اعمال بد و سوء رفتار ما موجب پديد آوردن افكار باطل مي‌باشد كه هر قدر معاصي و زشتي‌هاي رفتارها بيشتر رسوخ نمايد اين افكار نيز شدت مي يابد. 2. پركردن دل به شريف‌ترين ملكات گشودن درهاي نيك و پسنديده مانند انجام كارهاي نيك و توبه و پشيماني از رفتار بد گذشته خصوصاً تلاشي براي رسيدن به اخلاق خوب ، احترام به پدر و مادر، ذكرالهي در دل و زبان و توجه جدي به انجام واجبات‌ همواره بدانيم كه اگر با معنويت و فضايل زيباي اخلاقي انس بگيريم غير قابل توصيف لذتي دارد. 3. استفاده از منابع ديني، بحمدالله ما منابع ارزشمندي در دين‌مان داريم كه مي‌توانيم بهترين بهره ها را از آن منابع غني ببريم، از جمله ارتباط مستمر با بزرگان و علماء، و داشتن دوستان پاك و اهل تقوي، شركت در جلسات مذهبي، مطالعة كتاب‌هاي با ارزش و متنوع ديني، مطالعه مستمر رسالة‌ احكام و عمل به آن، كمك گرفتن و متوسل شدن به اهلبيت عصمت و طهارت ـ عليهم السلام ـ و.... 4. مواظبت بر ذكر خدا به ذكر الهي مشغول شدن در دل و با زبان، چرا كه پس از دو مرحله اول باز امكان نفوذ شيطان از راه هاي مخفي وجود دارد وبايد با استمداد و كمك گرفتن از خداوند به وسيله ذكرهاي قلبي يعني دل را به ياد خدا مشغول ساختن راه را براي هرگونه نفوذ شيطان ببنديم . ثمره اين علاج بستن راه‌هاي خيالات و از بين بردن وسوسه‌ها اگر چه سخت است لكن مرتبه‌اي بزرگ است؛ چرا كه از مداومت ذكر خدا و ياد خدا ، انس به او حاصل مي شود و از انس به او مرتبه شوق لقاي او و محبت او كه بزرگ‌ترين مراتب رحمت الهي است به دست مي آيد و درهاي شناخت از عالم رحمت بي كران الهي گشوده مي شود و به آن سبب از تاريكي‌ها، شك‌ها و خيالات و وسوسه‌ها بيرون مي‌آيد و در اين صورت است كه نفس انساني به مرتبه ايمان و ثبات در عقايد و معارف مي رسد چنانكه خداي تعالي فرمود: « الا بذكرالله تطمئن القلوب»؛ يعني آگاه باش به سبب ياد خدا دل ها به مرتبه ايمان مي‌رسد. آري! ذكر و ياد خدا راه رهايي از دام‌هاي شيطان است . كيمياي تذكر، بندگان را از وسوسه‌هاي شيطان مي‌رهاندو به بارگاه قرب ربوبي مي برد. انسان هر لحظه كه از ياد خدا غافل ماند شيطان در دلش جا باز مي كند و شروع به وسوسه مي نمايد. آيه 83 سوره صاد مي فرمايد: «هر كه از ياد خداوند رحمان باز مي‌ماند، برانگيزانيم شيطان را كه قرين و همنشين او باشد». و در سورة اعراف آيه 201 آمده است: «كساني كه متقي و پرهيز كارند هر گاه بر ايشان وسوسه‌اي از شيطان برسد، هشيار و متذكر خدا مي‌شوند؛ پس به واسطة تذكر، ديده بصريت ايشان بينا مي‌شود و از چنگ وسواس رها مي گردند». برخي از وسوسه‌هاي اعتقادي به دليل شبهات است كه لازم است براي شبهه زدايي با افراد كارشناس ديني مشورت كنيم و با دريافت پاسخي قانع كننده آنها را بر طرف كنيم. در پايان يادآور مي‌شويم كه چه بسا اين گونه در ذهن برخي از افراد با ايمان بيايد ولي مهم اين است كه افكار مؤمن با زيركي و هوشياري خود مراقب سلامت روح از فتنه‌هاي شيطاني باشد. پس مهم اين‌ است كه نگذاريم اين وسوسه‌ها در دلمان نفوذ كند و مراقب اعمال نيك و انجام واجبات و حفظ نعمت والاي حجت اهل بيت ـ عليهم السلام ـ باشيم كه با هيچ چيز نمي‌توان آن را معامله كرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه